Gelişmiş ülkelerin enerji kullanımında uygulamakta oldukları, verimlilik ve kalite yöntemlerinin ülkemizde de uygulanması gerekmektedir. Enerjinin üretiminden tüketilmesine kadar olan bütün aşamalarda kalitesi ve verimliliği, enerji kaynaklarının daha ekonomik kullanımı, tüm dünyada büyük öneme sahiptir. Bu sayede, hep bahsi geçen enerji açığı en aza indirilebilecek, bu etkin kullanım ile çevreye ve tüketiciye olan olumsuz etkilerde azaltılmış olacaktır.
Ülkemizde her geçen gün artarak büyüyen Call Center, Data Center uygulamalarında, bilgisayar kontrollü endüstriyel sistemlerde, yeni nesil server ve IT yükleri kullanılmakta, en küçük gerilim dalgalanmaları veya bozulmaları ve kısa süreli kesintiler bu yüklerde önemli miktarda hasar oluşturmaktadır. Bazı durumlarda hasar engellense bile hatalı çalışmalarından dolayı kullanıldıkları endüstriyel sistemlerde ekonomik kayıplar oluşturdukları herkes tarafından bilinmektedir. İhtiyaç duyulan kalitede elektrik enerjisi sağlanamadığında, ortaya çıkan ekonomik kayıpları azaltabilmek için çeşitli şekillerde iyileştirme yöntemleri kullanan tüketiciler iyileştirme yatırımlarını da maliyetlerine katmak zorundadır. Kesintisiz Güç Kaynakları gelişen teknoloji ile birlikte artık sadece yeni nesil IT yüklerini kesinti ve dalgalanmalara karşı korumak ile kalmayıp, kaliteli enerji ile beslenmesini ve şebekeyi kirleten harmonikleri azaltmayı sağlamaktadır. Tabiki bu her Kesintisiz Güç Kaynağı için geçerli bir kavram değildir.
Yeni nesil IT yüklerinin kullanımının artmasıyla, UPS üreticisi firmalar bu yüklerin beslenmesine uygun,tam verim sağlayan ürünler üstünde çalışmalarını yoğunlaştırdılar. Dünya’nın belli başlı UPS üreticisi firmalarından biri olan ve Türkiye’de İnform Elektronik firmasıyla birlikte çözüm ortağı olarak çalışan Socomec firması da, 2007 yılı sonunda, bu yüklerle tam uyumlu çalışabilen Masterys 100-120kVA UPS’leri “How green is your UPS”? sloganıyla piyasaya çıkardı. Burada esas olan hassas yüklerin verimli şekilde beslenmesi ve şebekelerin bağlanan UPS’lerden dolayı kirlenmesinin engellenmesi, doğal olarak kullanılan enerjiden tasarruf sağlanmasıdır. Bu seri 2004 yılından itibaren 10-80kVA arası 3 faz giriş-çıkışlı, six pack IGBT giriş-çıkış olarak başlamış ve bu ürün ile dünyada UPS teknolojisinde öncü duruma gelmiştir. Bu serinin devamı olan 100-120kVA’larda çeşitli updateler yapılarak yeni nesil IT teknolojisine daha fazla uyumluluk sağlanmıştır. Socomec firmasının yakın bir gelecekte, yukarıda bahsettiğimiz gibi kullanım alanı ve çeşitliliği artan IT yüklerinde ihtiyacı karşılamak amacıyla, 200kVA ve daha büyük güçlerde UPS leri piyasaya çıkarması beklenmektedir.
Yukarıda bahsettiğimiz
Şebeke ve çevre dostu UPS’lerdeki önemli özellikleri tek tek incelersek;
Çıkış güç faktörünün 0,9 olması; yeni nesil IT yükleriyle birbirini tamamlaması, güç düşümsüz ve tam verimli çalışabilmesi,
Örnek olarak UPS’mizin çıkışına bağlanan IT yükümüzün güç faktörü 0,9 iken,standart bir 0,8 güç faktörlü 100kVA yani 80kW UPS’in çıkışında max. 88kVA yük varken 88x0,9=80kW tam güç çekilmekte; Masterys 100kVA UPS’te 100x0,9=90kW tam güç çekilebilmektedir.
[FONT=VerdanaGiriş-Çıkış arası toplam AC/AC verim değerinin online çalışmada (V.F.I.-SS-111) %96’lara ulaşması; Bu verim değeri TUV’den alınmış verim test sertifikası ile desteklenmektedir.
Burada önemli bir nokta da alınan UPS’lerin her zaman tam yüklenmemesi durumudur. %50 yük seviyelerinde çalışma durumunda bile, İnform/Masterys UPS’ler tüketiciye tam bir çözüm sunmakta ve nominal yüklemelere göre verilen katalog değerlerine yakın teknik değerlere ulaşabilmektedir. Örnek olarak % 50 yükte verim değeri 94-95%, harmonik değeri THDi<5%, giriş güç faktörü hala >0,99’dur. Buna karşın standart UPS’lerde bu değerler verilen katalog değerlerine göre büyük farklılıklar ve dezavantajlar göstermektedir.
Şebekeden çekilen ve sinüs gerilimini bozan harmoniklerin (THDi) <3%’lere çekilmesi ve giriş güç faktörü >0,99 olması;
2008 itibariyle yürürlüğe giren değişikliklerle 50kVA’nın üstü işletmelerde şebekeden çekilen endüktif reaktif gücün çekilen aktif güce oranının %20’yi geçmesi; şebekeye verilen kapasitif reaktif gücün aktif güce oranının %15’den fazla olması durumunda ceza ödeme zorunluluğu getirilmiş ve cezaya girme oranları düşürülmüştür. Hatlara bağlanan UPS’te yukarıda belirtilen harmonik değerlerinin yüksek olması ve giriş güç faktörünün düşük olması durumunda cezalara davetiye çıkartılmış olacaktır. Bunun engellenmesinde Masterys UPS çözüm olacaktır yada yüksek harmoniğe sahip ve düşük güç faktörülü UPS’lerin seçilmesi durumunda; işletmedeki kompanzasyonların güçlendirilmesi ve UPS’lerle birlikte filtre çözümlerine gidilmesi gerekmektedir.
2000 adede kadar geçmiş olay hafızasının olması,
Standart RS232 ve RS485 kartları ve 10Mb ethernet kartı(RJ45) yada SNMP ve Modem opsiyonu ile sistemin network ve bilgisayar üzerinden monitoring yapılabilmesi,
Yüksek verim, yüksek giriş power faktör, düşük THDi ile birlikte gelen kurulum maliyeti ucuzluğu (Daha düşük klima gücü, daha küçük kesitli altyapı kablolama masrafı, daha küçük alan gereksinimi vb.)
Düşük jeneratör gücü ile çalışabilme (UPSx1,15 tavsiye edilmektedir) ama bazı durumlarda 1:1 Jeneratörler ile de çalışılabilinmektedir.
Az yer kaplama ve bu güçteki UPS’lerin özellikle IT odalarına konulabilmesi (120kVA UPS’in kapladığı alan : 0,56m² (70x80cm), 360kg.
Her alanda olduğu gibi gelişen teknolojiler yeni nesil UPS’lerle tüketicilere sunulmakta;
sadece beslenilen yüklerin korunması, kesintisiz çalışması için değil; bu özelliklere ek olarak enerjinin doğru kullanılması,şebekenin kirlenmemesi, altyapı maliyetlerinin düşmesi, yükleriniz ile uyumlu çalışma ve daha az kayıplar oluşmasını da sağlamaktadır.
Cemal FİRUZ
İnform Elektronik San. ve Tic. A.Ş.
Pazarlama&Direk Satış Grubu - Elektrik Mühendisi
İnform/Socomec Ürün Sorumlusu
