merhaba arkadaşlar dün akşam eve geldiğimde binada elektrik olmadığını gördüm binamız eski bina. binaya 3 faz bir nötr giriyor ama her daireye tek faz giriyor. kofra sigortayı açtıgımda nötr kablosunun yanıp koptuğunu gördüm hemen eve koşup sigortaları indirdim ama artık çok geç daha 5 taksiti duran lcd televizyonla bilgisayar yanmış. benim anlamadığım sorun şu dairelere tek faz girdiği halde nasıl oluyorda voltaj yüksek gelip cihazı yakabiliyor ?? ikincisi bidaha böyle bişey olmaması için eve kaçak akım rölesimi takmalıyım ? binamızda topraklama olarak sadece mutfakta ve banyoda koruma topraklaması var diğer yerlerde yok sizce faydası olurmu ?
Merhaba.Öncelikle geçmiş olsun diyelim,umarız bir daha böyle durumlar da inşallah bir daha tekrarlanmaz.Daha kolay anlaşılabilmesi için bazı amfilerin beslenmesinde kullanılan,bazı simetrik güç kaynaklarını bu faz olayına benzetip de öyle düşünelim.2*40 volt dc. veren simetrik çıkışlı bir güç kaynağında,ortadaki 0 (Toprak) iletekeni olmadan + ve - uçlarından 40+40=80 volt dc. besleme gerilimi çıkmış olur,eğer ortadan gerilim bölücü bu 0 iletkeni ile,bu gerilimler bölünmezse,ayrı ayrı,2* 40 volt dc. yerine,+ ve - yüklü 2 kablo ucundan 80 volt dc.seri toplamlı bir gerilimi alırsınız.
Nötr barasının panodan ayrılması nedeniyle yaşanan facia da ayni durum söz konusudur.Olayı tekrar özetlersek eğer;
1) Nötr noktası ayrıldığında,iki fazın arasında gerilim bölücü görevini yapan nötr iletkeni,kısa süreliğine veya daha uzunca bir süre devre dışında kalmıştır.
2)Nötürün(0 noktasının) devre dışında kalmasıyla,fazlar arası 380 volt ac. gerilimi,ayni bıçakla ortadan ikiye bölünmesindeki benzerliğiyle,2*220 volt ac. şeklinde tam ortadan ikiye bölünmeden iki daireye,sadece iki fazın uçlarının (R,S) uygulanması gibi, "seri bağlı 2 daire bağlantısı" şeklinde gitmiştir.
3)Ohm kanununa(R=V/I) göre; direnci en düşük iletkenden en büyük akım geçer,gerilim bölümünde,2 ayrı direnci olan,2 dairede,direnç ve watt. değerleri farklı cihazlardan da,380 volt ac. tam ortadan ikiye bölünüp,220 volt ac. her iki cihazdan/Paralel bağlı cihazlardan, eşit voltajlar şeklinde geçmemiştir.Evdeki cihazlarınız,iki dairede şebekeye bağlı toplam cihazlar,omajlarına da bağlı olan watt. değerleriyle,bir terazinin kefesi gibi o anda eşit olabilseydi,2 dairedeki tüketicilerin hiçbirisinin cihazı o anda,her ikisine de 220 volt ac. tam olarak gideceğinden(Gerilim bölümü tam olarak gerçekleşeceğinden dolayı) zarar görmezdi ohm. kanuna göre.Ama böyle bir eşitlik,tesadüf de olsa imkansız göründüğünden olması da beklenemezdi.Böylece örneğin,bu denge durumuna göre,bir daireden 320 volt ac.,diğerinden ise sadece 60 volt ac., o anda geçebilmiştir.
Elektronik cihazların max. dayanım voltajı en fazla 165-265 volt ac.(Özellikle SMPS'li besleme girişleri) olabildiğinden,bu voltajın geçtiği lcd tv,uydu cihazı,crt tv'nin yanıp bozulması bu nedenle de gerçekleşebilmiştir.Olayın kısaca özetlenmesi bu şekildedir.Yani cihaz arızası doğrudan doğruya elektrik panosundaki dağıtım aksaklığından olmuştur.Kaçak akım rölesi bu durumlarda etkisizdir.Çünkü bir yerden kaçak akım,ancak fazdan toprağa akarsa KAR atacaktır.Bu gibi durumlarda,yüksek gerilim korumalı devreler işe yarayacaktır,yani belirli bir sınırdan 260-265 volttan yüksek gerilimlerde,bunu hissedip sesli alarm vererek devreyi anında ve hızlı kesebilen,yüksek voltajdan koruma sistemleri düşünülebilmelidir.Evlerde kullanılan elektronik prizler ise,sadece anlık,çok kısa voltaj yükselmelerini içindeki yapıyla bloke ederler,yani sadece "line interaktif ups" 'ler gibi,anlık dalgalanmaları karşılayabilirler.Uzunca bir zaman gelen 320-330-350 volt ac.lerle,elektronik cihazların bozulma riskine karşı, özel yapılmış ve yüksek voltajdan koruma düzenleriyle korunarak bir güvence altına alınabilmelidir.Kolay gelsin.
