TN Sistemde Ölçülen İşletme Toprağı

[izmirial]

Herkese merhabalar,
Ağırlıklı olarak elektronik dersi alan biri alarak son 1 yıldır elektrik açığımı kapatmaya çalışıyorum, hatta diğer üniversitelerden para vererek elektrik lisans dersleri tamamladım.
Emo'dan topraklama eğitimi aldım ve notlarımı tekrar ederken aklıma şöyle bir soru takıldı ve internette de bunu araştırdım.
Kaynaktan alıntı
"Sadecde TT topraklama sistemlerinde direnç ölçülebilir. Topraklama tesisi TN sistem ise sadece çevrim empedansı ölçülebilir. TN sistemlerde topraklama direnç değerinin önemi yoktur, ölçülmesine de gerek yoktur. TN sistemde çevrim empedansı kablo kesiti, kablo uzunluğu, kablo bağlantı noktalarındaki geçiş dirençle alakalıdır"

Bizim yaptığımız bir tesiste TNC-S topraklama sistemi kullandık. Fakat EMO işletme toprağını ölçeceği için(Bunuda trafonun nötr kablosunu söküp ölçüm yapacağını öğrendim, doğru olduğunu iddia etmiyorum.)
topraklama direnci uygulama projesine göre yaptığımız için yüksek çıktı ve tekrar baştan bir tasarım yapacağız. Önemli olan çevrim empedansı ise neden girişteki nötr kablosunu söküp ölçüm yapılıyor ki?

Ayrıca çevrim empedansı'ndan kasıt; işletme ve koruma toprakları birleştirileceği için, tüm toprakları(işletme ve binalardaki temel topraklamaları birleştirilip) birleştirdikten sonra mı yapılan ölçümdür?

Şimdiden yardımlarınız için teşekkürler

 

[katu45]

sevgili izmirial kardeşim,

şimdi yazdıklarına kısaca açıklık getirmeye çalışayım. Kaynaktan alıntı yaptığın cümlelere göre;

1- Dokunma gerilimi hesabı yapılırken gerekli direnç ihmallerini yaptığında TN sistemlerde faz ve nötr iletkenlerinin direnci aktif olarak belirleyici etken olduğundan arıza durumunda bunların çevrim empedansı yani Rph+Rpe hesaba katılır.(Çevrim empedansı denmesinin sebebi arıza durumunda akımın koruma iletkeni PE den kaynağa dönüş yapması olabilir.) Dolayısıyla arıza durumunda oluşan akım değerin kısa devre akımları mertebesinde olur. Buna göre TN sistemlerde eğer mesafen yeterli ise sadece sigorta, kesici gibi elemanlarla koruma yapman yeterli olur. Ancak mesafen yeterli değilse, RCD elemanı(kaçak akım rölesi vb.) kullanman gerekir. Dolayısıyla herhangi bir cihaz için yaptığın koruma topraklama direnç değeri çok büyük önem arz etmez. Ancak özellikle havai hat bulunan TN sistem şebekede işletme topraklama değerin 2 ohmdan küçük olmalıdır ki bununla ilgili daha önceden yine topraklamalar konusu altında paylaşmış olduğum dökümanlara bakabilirsin.

2- TT sistemlerde ise dokunma gerilimi hesabında belirleyici etken senin herhangi bir cihaz için yapmış olduğun lokal topraklama direnç değerin olduğu için topraklama direncini ölçüp hesabını buna göre yapman gerekir. TT sistemlerde oluşan arıza akımları TN sistemlere göre çok küçük hatta nominal akım seviyelerinde bile olabilir, bundan dolayı kullanacağın sigorta veya kesiciler yetersiz kalır. Arızayı temizleme süren çok uzar bunu da ancak RCD kullanarak engelleyebilirsin. Küçük bir detay daha mevcut EDAŞ şirketleri şuan TT sistem kullandığı için evlerde kaçak akım röleleri kullanıyoruz.

3- İşletme topraklaması ölçümlerinde hattın nötrünü ayırman gerekir. Çünkü bağlı olması durumunda senin ölçtüğün değer sadece nötr topraklama değeri değil buna paralel bağlı tüm direnç değerlerinin eş değer değeri olacaktır. Bundan dolayı ayırıp ölçülür.

4- Çevrim empedansı ile ilgili yukarıda da belirttiğim gibi arıza durumunda hata akımı devresini PE iletkeni üzerinden tamamladığı için olabilir. Topraklamaların birleştirilmesinden kaynaklı bir deyim olacağını düşünmüyorum açıkcası.

Umarım yazdıklarım bir nebze de olsa konuyu anlaman açısından senin için aydınlatıcı bir etken olur. Eğer aklına takılan şeyler olursa yine sor ki en doğruyu bulabilelim.

İyi çalışmalar.