Kondansatör

[Mesut]

Kondansatör

Kondansatör, DC akimi geçirmeyip, AC akimi geçiren devre elemanidir.

Kondansatörün Yapisi:

Kondansatör sekilde görüldügü gibi, iki iletken plaka arasina yalitkan bir maddenin yerlestirilmesi veya hiç bir yalitkan kullanilmaksizin hava araligi birakilmasi ile olusturulur. Kondansatörler yalitkan maddenin cinsine göre adlandirilir.

Kondansatörün sembolü:

Degisik yapili kondansatörlere göre, kondansatör sembollerinde bazi küçük degisiklikler vardir.

Kondansatörün Çalisma Prensibi:

Kondansatörün bir DC kaynagina baglanmasi ve sarj edilmesi:
Sekil (a) 'da görüldügü gibi kondansatör bir DC kaynagina baglanirsa, devreden Sekil (b) 'de görüldügü gibi, geçici olarak ve gittikçe azalan IC gibi bir akim akar. IC akiminin degisimini gösteren egriye kondansatör zaman diyagrami denir.

Akimin kesilmesinden sonra kondansatörün plakalari arasinda, kaynagin Vk gerilimine esit bir VC gerilimi olusur.

Bu olaya, kondansatörün sarj edilmesi, kondansatöre de sarjli kondansatör denir.

"Sarj" kelimesinin Türkçe karsiligi "yükleme" yada "doldurma" dir.

Kondansatör Devresinden Akim Nasil Akmalidir?

Sekil (a)' daki devrede, S anahtari kapatildiginda ayni anda kondansatör plakasindaki elektronlar, kaynagin pozitif kutbu tarafindan çekilir, kaynagin negatif kutbundan çikan elektronlar, kondansatöre dogru akmaya baslar. Bu akma islemi, kondnsatörün plakasi daha fazla elektron veremez hale gelinceye kadar devam eder.

Bu elektron hareketinden dolayi devreden bir IC akimi geçer. IC akiminin yönü elektron hareketinin tersi yönündedir.

Devreden geçen IC akimi, bir DC ampermetresi ile gözlenebilir. S anahtari kapaninca ampermetre ibresi önce büyük bir sapma gösterir. Sonra da, ibre yavas yavas sifira gelir. Bu durum devreden herhangi bir akim geçmedigini gösterir. IC akimina sarj akimi denir.

Devre akiminin kesilmesinden sonra yukarida da belirtildigi gibi kondansatör plakalari arasinda VC=Vk olusur.

VC gerilimine sarj gerilimi denir.

VC geriliminin kontrolü bir DC voltmetre ile de yapilabilir. Voltmetrenin "+" ucu, kondansatörün, kaynagin pozitif kutbuna bagli olan plakasina, "-" ucu da diger plakaya dokundurulursa VC degerinin kaç volt oldugu okunabilir. Eger voltmetrenin uçlari yukarida anlatilanin tersi yönde baglanirsa voltmetrenin ibresi ters yönde sapar.

Kondansatörde Yük, Enerji ve Kapasite;

Sarj islemi sonunda kondansatör, Q elektrik yüküyle yüklenmis olur ve bir EC enerjisi kazanir.

Kondansatörün yüklenebilme özelligine kapasite (siga) denir. C ile gösterilir.

Q, EC, C ve uygulanan V gerilimi arsinda su baglanti vardir.

Q=C.V EC=CV2/2

* Q: Coulomb (kulomb)
* V: Volt
* C: Farad (F)
* EC: Joule (Jul)


Yukaridaki baglantidan da anlasildigi gibi, C kapasitesi ve uygulanan V gerilimi ne kadar büyük ise Q elektrik yükü ve buna bagli olarak devreden akan IC akimi da o kadar büyük olur.

Kondansatörün kapasite formülü:

C = ε0.εr.(A/d)

ε0: (Epsilon 0): Boslugun dielektrik katsayisi (ε0=8.854.10-12)

εr: (Epsilon r): Plakalar arsinda kullanilan yalitkan maddenin IZAFI1 dielektrik (yalitkanlik) sabiti.

* A: Plaka alani
* d: Plakalar arasi uzaklik

A ve d degerleri METRIK sistemde (MKS) ifade edilirse, yani, "A" alani (m) ve "d" uzakligi, metre (m2) cinsinden yazilirsa, C' nin degeri FARAD olarak çikar.

Örnegin:
Kare seklindeki plakasinin her bir kenari 3 cm ve plakalar arasi 2 mm olan, hava aralikli kondansatörün kapasitesini hesaplayalim.

A ve d degerleri MKS' de söyle yazilacaktir:

A=0,03*0,03=0,0009m2 = 9.10-4 m2

d=2mm=2.10-3m ε0 = 8,854.10-12

Hava için εr=1 olup, degerler yerlerine konulursa:

C=8,854.10-12.4,5.10-1=39,843.10-13 F=3,9PF (Piko Farad)1 olur.

NOT:

1 IZAFI kelimesi, yalitkan maddenin yalitkanlik özelliginin boslugunkinden olan farkini göstermesi nedeniyle kullanilmaktadir. Izafinin, öz türkçesi, "göreceli" dir.

Tablo Bazi yalitkan maddelerin r sabitleri


AC Devrede Kondansatör:

Yukarida DC devrede açiklanan akim olayi, AC devrede iki yönlü olarak tekrarlanir. Dolayisiyla da, AC devredeki kondansatör, akim akisina karsi bir engel teskil etmemektedir. Ancak bir direnç gösterir.

Kondansatörün gösterdigi dirence kapasitif reaktans denir.

Kapasitif reaktans, XC ile gösterilir. Birimi Ohm(Ω) dur.

XC = (1/ωC) = (1/2πfC) 'Ohm olarak hesaplanir.

* XC = Kapasitif reaktans (Ω)
* ω = Açisal hiz (Omega)
* f = Frekans (Hz)
* C = Kapasite (Farad)

Yukaridaki baglantidan da anlasildigi gibi, kondansatörün XC kapasitif reaktansi; C kapasitesi ve f frekansi ile ters orantilidir. Yani kondansatörün kapasitesi ve çalisma frekansi arttikça kapasitif reaktansi, diger bir deyimle direnci azalir.

KONDANSATÖR ÇEŞİTLERİ

Sabit Kondansatörler

1. Kagitli Kondansatör
2. Plastik Film Kondansatör
3. Mikali Kondansatör
4. Seramik Kondansatör
5. Elektrolitik Kondansatör

Ayarlı Kondansatörler

Degisken Kapasiteli Diyotlar (Varaktör)

Kagitli Kondansatör
Kondansatörlerin kapasitesini arttirmak için levha yüzeylerinin büyük ve levhalar arasinda bulunan yalitkan madde kalinliginin az olmasi gerekir.
Bu sartlari gerçeklestirirken de kondansatörün boyutunun mümkün oldugunca küçük olmasi istenir.
Bu bakimdan en uygun kondansatörler kagitli kondansatörlerdir.
Çok yaygin bir kullanim alani vardir.
Sekil 1.18 'de görüldügü gibi bir kagit, bir folyo ve yine bir kagit bir folyo gelecek sekilde üst üste konur. Sonra da bu serit grubu silindir seklinde sarilir.

Baglanti uçlari (elektrotlar) yine sekil 'de görüldügü gibi, aliminyum folyolara lehimlenir.

Olusturulan silindir, izole edilmis olan metal bir gövdeye konarak agzi mumla kapatilir. Yada üzeri reçine veya lak ile kaplanir. Sekilde kagitli kondansatörlerin dis görüntüleri verilmistir.

Plastik Film Kondansatör
Plastik film kondansatörlerde kagit yerine plastik bir madde kullanilmaktadir.
Bu plastik maddeler:
Polistren, poliyester, polipropilen olabilmektedir.

Hassas kapasiteli olarak üretimi yapilabilmektedir. Yaygin olarak filtre devrelerin de kullanilir.

Üretim sekli kagit kondansatörlerin aynisidir.

Mikali Kondansatör

Mika, "εr" yalitkanlik sabiti çok yüksek olan ve çok az kayipli bir elemandir. Bu özelliklerinden dolayi da, yüksek frekans devrelerinde kullanilmaya uygundur.
Mika tabiatta 0.025 mm 'ye kadar ince tabakalar halinde bulunur. Kondansatör üretiminde de bu mikalardan yararlanilir.

Iki tür mikali kondansatör vardir:

* Gümüs kaplanmis mikali kondansatör.
* Aluminyum folyolu kaplanmis mikali kondansatör.


Gümüs Kaplanmis Mikali Kondansatör:

Bu tür kondansatörlerde mikanin iki yüzüne gümüs püskürtülmektedir. Olusturulan kondansatöre dis baglanti elektrotlari lehimlenerek mum veya reçine gövde içerisine yerlestirilir.
Sekilde degisik boydaki mikali kondansatörler gösterilmektedir.

Alüminyum Folyo Kaplanmis Mikali Kondansatör:

Gümüs kaplama çok ince oldugundan, bu sekilde üretilen kondansatör büyük akimlara dayanamamaktadir. Büyük akimli devreler için, mika üzerine alüminyum folyo kaplanan kondansatörler üretilmektedir.Mikali kondansatör ayarli (trimmer) olarak ta üretilmektedir.
Elektrolitik Kondansatörler

Elektrolitik kondansatörler büyük kapasiteli kondansatörlerdir.
Yaygin bir kullanim alanani vardir. Özellikle, dogrultucu filtre devrelerinde, gerilim çoklayicilarda, ses, frekens yükselteçlerinde, kuplaj ve dekuplaj devrelerinde, zamanlama devrelerinde yararlanilmaktadir.

Iki tür elektrolitik kondansatör vardir:

1. Aliminyum plakali
2. Tantalyum (tantalium) plakali

Alüminyum Plakali Elektrolitik Kondansatör

Aliminyum plakali elektrolitik kondansatörün yapisi sekil 1.21 'de verilmistir.
Sekilde görüldügü gibi kondansatör yapisi söyledir:

* Birinin yüzü okside edilmis ve iki elektrot baglanmis olan serit seklindekiiki aliminyum plaka
* Plakalarin arasinda elektrolitik emdirilmis kagit



Bunlar silindir seklinde sarilarak kondansatör olusturulmaktadir. Oksit tabakasi yalitkan oldugundan plakalar arasi yalitkanligi saglamaktadir.

Aliminyum oksitli plakaya bagli elektrot pozitif (+), aliminyum plakaya bagli elektrot da negatif (-) olarak adlandirilir.

Devreye baglanti da "+" elektrot, devrenin pozitif tarafina, "-" elektrotta negatif tarafina baglanmalidir. Ters baglantida anot üzerindeki oksit tabakasi kalkar ve geçen akimla elektrolitik kimyasal reaksiyona ugrar ve isinip siserek kondansatörü patlatir.

Kagida emdirilmis olan elektrolitik, iletken bir madde olup, gövdesi oksit tabakasinin zamanla ve küçük degerli asiri gerilimlerde bozulmasini önlemektedir.

Tantalyumlu Elektrolitik Kondansatör

Bu tür kondansatörde de anot, oksit kapli tantalyum serit ve katot da yalnizca tantalyumdur. Yapimi Aliminyum elektrotlu kondansatör ile aynidir.

Farki: Tantalyum oksidin yalitkanlik sabiti daha büyüktür.

Elektrolitik kondansatörlerin avantajlari ve dezavantajlari:

Avantajlari:

Hacmi küçük, kapasitesi büyüktür. Maliyeti düsüktür.

Dezavantajlari:

Kaçak akimi büyüktür.Ters baglanti halinde bozulur.

Degisik kondansatörlerden görüntüler

a. Degisken Kondansatörler
b. Ayarlanabilen Kondanstörler
c. Kagit Kondanstörler
d. Seramik Kondanstörler
e. Elektrolitik Kondanstörler
f. Mika Kondanstörler


* 1ppm =10-6 kapasite birimidir.
* Örnegin :300ppm/°C 'nin anlami; her sicaklik derecesi altinda, kapasite 300*10-6F artmaktadir. "+"ppm = Sicaklik arttikça kapasite de artiyor anlamindadir. "-"ppm = Sicaklik arttikça kapasite de küçülüyor anlamindadir.
* Tan= RS/XC kayip sabitidir. Rs plakalar arasi yalitkandaki enerji kaybini sembolize etmektedir. Kondansatöre seri bagli bir RS direnci varmis gibi düsünülür. RS ve dolayisiyla da "tan" küçük olursa kondansatör o kadar kaliteli demektir.

Ayarli Kondansatörler

Ayarli Kondansatörler, kapasitif degerleri degisik yöntemler ile degistirilebilen kondansatörlerdir.Kullanilma yerine göre degisik yapida ve çesitli boyutlarda üretilmektedirler. Sekilde görülen üç sekilde de sembolize edilebilir.

Çesitleri:

Ayarli kondansatörler üç gruba ayrilir:

Büyük boy degisken kondansatörler (Varyabl kondansatör) Küçük boyutlu degisken kondansatörler (Trimer) Degisken kapasiteli diyotlar (Varaktör)

Büyük Boy Ayarli (Varyabl) Kondansatörler

Bu gruba giren kondansatörler, Ingilizce adi ile varyabl (variable) olarakta anilmaktadir. "Varyabl" kelimesinin Türkçe karsiligi "degisken" kelimesidir. Varyabl kondansatörler paralel bagli çoklu kondansatörden olusmaktadir. Bu kondansatörlerin birer plakasi sabit olup, diger plakalari sekil 1.22(a) ve sekil 1.25 'te görüldügü gibi bir mil ile döndürülebilmektedir. Böylece kondansatörlerin kapasiteleri istenildigi gibi degistirilebilmektedir. Hareketli plakalar sabit plakalardan uzaklastikça, karsilikli gelen yüzeyler azalacagindan kapasitede küçülecektir. Hareketli plakalara rotor, sabit plakalara stator denmektedir.

Plakalar genelde alüminyum (Al) veya özel amaçlar için gümüs kapli bakirdir. Plakalar arasinda yalitkan madde olarak genellikle hava vardir. Bazi özel hallerde, mika plastik ve seramikte kullanilmaktaradir. Veya vakumlu (havasiz) yapilmaktadir. Havali ve yalitkanli kondansatörlerde bir miktar kaçak (leakage) akimi vardir. Vakumlu olanlarda hiç kaçak yoktur. Vakumlu kondansatörlerde; çalisma gerilimi 50 KV 'a ve frekensi 1000 MHz 'e kadar çikabilmektedir. Kapasitif degeri ise 50-250 pF arasinda degisir. Havalilarda ise kapasite 400pF 'a kadar çikabilmektedir. Varyabl kondansatörler ile büyük kapasitelere ulasilamamakla beraber, yukarida belirtildigi gibi çok büyük gerilimlerle ve frekenslar da çalisilabilmektedir. Bazi uygulamalarda, Sekil 1.25 'te görüldügü gibi ayni gövdede iki varyabl kondansatör kullanilir. Bunlardan birinin rotoru, statordan uzaklastirilirken digerinin rotoru ters bir çalisma sekli ile statoruna yaklasir.

Varyabl kondansatörün kullanilma alanlari:

* Radyo alicilari (plakalari çok yakin ve küçüktür).
* Radyo vericileri
* Büyük güçlü ve yüksek frekans üreticileri (plakalar arasi 2,5 m dir).


Küçük Boy Ayarli Kondansatörler (Trimerler)

Küçük boy ayarli kondansatörler, trimer (Trimmer), peddir (Padder) gibi degisik isimlerle anilmaktadir. Hassas kapasite ayari için kullanilirlar ve bu ayar tornavida ile yapilir. Bu nedenle, bunlara ayarli kondansatör de denilir. Degisik tipleri vardir. En yaygin tipi sekil 1.22 (b) 'de görüldügü gibi, yan yüzünde vida bulunan karesel yapida olanlaridir. Bu türde kare seklindeki iki alüminyum plaka arasinda mika veya plastik yalitkan vardir. Vida bir tornavida yardimi ile sikilinca plakalar birbirine dogru yaklasir ve C:eo.er.A/d bagintisi geregince "d" araligi kisaldigi için kapasite (C) büyür.

Ayrica sekil 1.26 'da görüldügü gibi silindirik veya varyabl tipinde olanlari da vardir. Silindiriklerde ortadaki iletken vida bir yalitkan içerisinde hareket etmekte ve bir plaka görevi yapmaktadir. Içe dogru vidalama yapildikça kapasitif deger büyümektedir.

Trimerler, 100-600 V gerilimde çalisabilmekte ve kapasiteleri çok küçük degerler ile 1000 pF arasida degismektedir.

Baslica kullanim alanlari:

Telekomünikasyon devrelerinde kapasitif degerlerdeki ince ayarlar için kullanilir.
Degisken Kapasiteli Diyotlar (Varaktör)

Jonksiyon diyotlara ters gerilim uygulandiginda bir kondansatör gibi çalismaktadir. Uygulanan gerilime göre kapasitif deger degisir.
Uygulanan gerilim büyüdükçe kapasitif degeri küçülür.

Gerilime bagli kapasite degisikligi nedeniyle VARAKTÖR veya VARIKAP adi verilmistir.

Kullanim Alanlari:

0 - 100 V arasindaki gerilimlerde ve 200 GHz 'e kadar olan frekenslarda kullanilir. 3 - 100 pF arasinda kapasitif degere sahiptir.

Telekomünikasyonda frekans kontrolünde kullanilir.


_________________________________________________

Bu sayfadaki bilgiler www.diyot.net sitesinden alınmıştır.

 

[Mesut]

KONDANSATÖR

Alternatif akim devrelerinde, elektrik yükünü biriktirmek kapasitif reaktans saglamak amaciyla kullanilan gereç.Temelde bir ince yalitkan ile birbirinden ayrilmis iki iletken levhadan olusan aygit.

Bir kondansatörun elektrik yükü tasiyabilme yetenegi yani kapasitesi C ile gösterilir ve levhalarda birikmis elektrik yükünün

(Q = Coulomb ) levhalar arasindaki potansiyel farkina ( V = volt ) oranina esittir.

C = Q / V ………………………. (1)

Bir kondansatörde biriken enerji ise:

j = ½ C V2…………………………. ( 2) dir.

Buradaki birimler Farad, volt, coulomb ,joule olarak kullanilir.

Iki veya daha çok iletken levha ve aralarina yalitkan bir madde koyarak bir kondansatör yapildigini söyledik. Burada yalitkan olarak hava da kullanilabilir ve hepimizin çok iyi bildigi havali kondansatör elde edilir Konuyu açiklamada pratik olsun diye hep iki iletken levha olarak kullanacagiz. Simdi iki iletken levhayi birbirine çok yakin olarak koyalim, arada hava bulunsun. Bu kondansatörun kapasitesi A olsun.

Simdi ayni iki levhayi ayni uzaklikta tutup araya baska bir madde (kagit, seramik, mika) koyarak bir kondansatör yapalim ve bunun kapasitesi B olsun

B /A oranina ikinci kondansatörü olusturan yalitkan maddenin dielektrik maddenin "Bagil dielektrik sabitesi" adi verilir.

Yani havanin yalitkanligi temel alinarak diger kondansatörler buna kiyasla degerlendirilir.

Bagil dielektrik sabitesinin büyük olmasi, ayni plaka yüzeyi ile hava yerine bu madde kullanildiginda, büyüklügü oraninda yüksek kapasitede kondansatör elde edilmesi anlamina gelir.

Arada bulunan yalitkan maddenin bir önemli vasfi da, bu maddenin potansiyel farkina dayanikligidir, buna bozulma veya delinme gerilimi adi verilir.

Delinme gerilimi düsük ise bu kondansatörün levhalari arasina verilen daha yüksek gerilimle kondansatör delinir.


Bir kondansatörün kapasitesi ; plaka sayisi,plaka yüzölçümü dielektrik sabiti ile dogru, plakalar arasindaki uzaklik ile ters orantilidir. Kapasite kullanimini hesaplamada ki temel formül.

C = 0,0885 K . A .( n-1 ) / d ………………………(3) dir.

Burada birimler: C pikofarad , K dielektrik sabiti, A santimetrekare olarak tek plaka yüzeyi , D santimetre olarak plakalar arasi mesafe , N plaka sayisi dir.

Örnek: bir plaka yüzeyi 10 santimetre kare olan 11 plakadan olusan plaka araligi 1 milimetre olan havali bir kondansatör yapalim.

Kapasitesi nedir?

C pikofarad = 0.0885 X 10 X 10 X 1 / 0.1 = 88.5 pf

Kondansatörlerde birim olarak kullanilan Farad çok büyük bir degerdir. Pratikte pek kullanilmaz. Farad'in milyonda biri olanmikrofarad ve mikrofaradin milyonda biri olan pikofarad en çok kullanilan birimlerdir. Arada nano farad vardir. Bir nano farad mikrofaradin 1000 katidir.

Farad 1

Mikrofarad 10 - 6 farad

Nanofarad 10 - 9 farad

Pikofarad 10 -12 farad

Bu ölçüye göre 0.047 mf = 47 nf = 47.000 pf olur.

Amatörlerin kullandigi kondansatörler genelde 1 pf'tan 100.000 mikrofarad'a kadar degisen degerlerdir. Bunca farkli kapasitede kondansatör ancak degisik dielektrik maddeler sayesinde olur.Yüksek kapasitedeki kondansatörlerde kimyasal maddeler, yüksek voltajli kondansatorlerde yag kullanilmasi gibi.

Bir kondansatörü bir direnç ile bir dogru akim kaynagina bagladigimizda, devrenin açilmasi ile kondansator levhalari üzerinde elektrik yükü birikir ve levhalar arasinda bir potansiyel farki meydana gelir.Burada, kondansatörun dolmasi tabir edilen, potansiyel farkinin olusmasi için bir zaman gerekir. Bir voltage - zaman grafiginde bu tabii logaritmik bir fonksiyondur.

V = E ( 1- e ( -t/rc) ) dir.

Burada : V kondansatör gerilimi, E kaynak gerilimi, e tabi logaritma 2.718 , R ohm olarak devre rezistansi, C farad olarak kapasite, t sarj süresi saniye olarak

Burada teorik olarak kondansatör sonsuza kadar doldurulabilir.Fakat pratikte RC time konstant dedigimiz bir sürede Kondansatörü dolmus sayariz. Formülde RC = t ise

V (rc) = E ( 1- e -1 ) = 0.632 E yani

rezistans ve kapasite çarpimi kadar sürede kondansatör kaynak geriliminin 0.632 si kadar dolar. Pratikte Megaohm ve mikrofarad seçildiginde çarpimlari saniye olarak t olur.

Örnek 1000 µf bir kondansatör 1 kiloohm direnç üzerinden 100 volt uygulanarak dolduruluyor.Burada t = RxC =1000 mf X 0.001 mohm = 1 sn dir.Bir sn sonra 63.2 volt kondansatör gerilimi ortaya çikar. Bu kondansatörü 1 megaohm üzerinden doldursaydik,RxC =1000 sn olurdu ve ayni gerilim degeri 1000 sn yani 16.6 dakika sonra ortaya çikardi.

Kondansatörun bosalmasi da dolmasi gibi log e nin bir fonksiyonudur.

V = E ( e ^ (-t /rc)) dir.

Yani ayni zaman sabiti süresince kondansatörun 0.632'Sİ kadar bosalma gerçeklesir.

V = 0.368 E kadar gerilim kondansatör uçlarinda kalir.

Kondansatörler elektronik devrelere dogru akimi ayirmak,alternatif akim devrelerinde kapasitif reaktans sebebi ile akimi sinirlamak içi kullanilir. Bir A.C. devresine bir kondansatör baglandigi zaman.

Kapasitif Reaktans = X c =1 / 2 p f c dir.

Yani frekans arttikça ve kondansatorün kapasitesi arttikça kapasitörün alternatif akima gösterdigi direnç azalir. Bu nedenle kondansatörler alternatif akim devrelerinde akim sinirlayici olarak kullanilir. Göktay beyin meshur sarj cihazi bu prensiple çalisir.

Örnek : 200 volt 50 hz lik bir A.C. kaynagina 2 mikrofaradlik bir kondansatör baglasak devreden ne kadar akim geçer.Xc = 1/ 2x3.14x50x0.000002 = 1592 ohm I =V/R 200/1592 =125 miliamper

Pratikte biz amatörler pek çok tip kondansatör kullaniriz.Kondansatörler dielektrik maddeye göre siniflandirilirlar.Belli basli kondansatörler sunlardir:

1-) Havali,

2-) Kagit,

3-) Mika,

4-) Polistren,

5-) Tantal,

6-) Yagli,

7-) Elektrolitik,

8 ) Polyester,

9-) Seramik,

10-) Mylar,

gibi kondansatör çesitleri mevcuttur.

Ayrica kondansatörler

Dayanabilecegi voltajlar ve toleranslari belirlenerek piyasaya sürülürler. Rf devrelerinde kullanilan feed-through kodansatörlertrimmer kondansatörler ve varicap'lar da farkli çesit kondansatörlerdendir.

Kondansatörler için bak resim 1.

Seramik kondansatörlerin renk kodlari yukaridaki sekildeki gibidir. Birinci renk temperature coefficienttir. Daha sonraki 3 renk halkasi deger renkleridir. Son halka ise toleransi gösterir

Birinci tip tantallarda,birinci ve ikinci renk standart color tablosundan okunur.ortadaki çarpan yuvarlagidir. Yani bununla çarpilir.

Siyah 1 kahve 10 kirmizi 100 beyaz 0.1 gri 0.01 dir. Son renk olan pembe ye tekabül eden voltaj renkleri ise söyledir.

Sari 6.3 yesil 16 mavi 20 gri 25 beyaz 3 siyah 10 pembe 35 volt.

Ikinci tip tantallarda isaretli çizgili taraf positif bacagi gösterir. Üst rakam mikrofarad olarak kapasiteyi alt rakam ise voltaji belirtir.

Polyester kapasitorlerde ise durum söyledir. 5 adet seritten ilk ikisi standart renk kodundan okunur ve pf degerindedir.. Üçüncü serit çarpandir.Tolerans siyah % 20, beyaz %10 yesil % 5'dir. Voltaj ise kahve 100 kirmizi 250 sari 400 volt anlamindadir.

Mercimek tabir ettigimiz yuvarlak kondansatörlerin pek çok çesidi vardir. Üzerinde yalniz rakam yazanlarda p veya n harfi basta veya ortada ise nokta anlamina gelir. p pikofarad n ise nanofarad anlamindadir.

P 82 = 0.82 pikofarad 5p6 = 5.6 pikofarad n 22 = 0.22 nanofarad = 220 pf demektir.

Yine bu tip yuvarlak kondansatörlerde

104M 103K 222K 472M 4R7D gibi yazilar görürüz. Burada ilk dört ifadedeki gibi olanlarda ilk iki rakam ilk iki sayidir,daha sonra gelen 4 ,3 ,2 gibi sayilar okadar sifir anlamindadir.
M %20 K %10 J % 5 G %2 F % 1 tolerans demektir.
Burada ki kondansatörler;
10.0000 pf = 0.1 µf 10.000 pf = 10 nf 2200 pf 4700 pf degerindedirler.

Son olarak belirtilen 4R7D gibi tiplerde ise 4 ve 7 ilk iki rakami R ise noktayi gösterir ve bu kondansatör 4.7 pf ve 0.5 pf Hassasiyettedir Yuvarlak kondansatörlerin bazilarinda tepe renk seridi bulunur, bu temperature coefficient color code'dir.

Elektrolitik kondansatörler baglanirken + ve - kutuplara dikkat edilir. Paralel bagli kondansatörlere kapasite kondansatör degerlerinin toplami kadardir. Seri bagli kondansatörlerde:

1/c1 +1/c2 +…. 1/cn = 1/c olur. Eger seri baglanan kondansatör elektrolitik ise kutuplari pillerin seri baglanmasi gibi baglanir. Elektrolitik kondansatörler paralel baglandiginda düsük voltajli kondansatör dayanma gerilimi geçerlidir. Seri baglandiginda ise kapasitesi en az olan kondansatör uçlarinda en fazla gerilim olacagi göz önüne alinmalidir.

 

[cengizsan]

güzel paylaşım hafızamızı tazelemiş olduk ))

 

[benhur]

Kondansatör

Kondansatör, DC akimi geçirmeyip, AC akimi geçiren devre elemanidir.

burada ne demek istiyo?