Karanlıkta yanan LDR'li devre

[rsimsek]

Merhabalar, forumda daha önce LDR'li röle titremesi şeklinde açılan konuya biraz daha açıklık getirilmesi açısından yeni bir konu açmak istedim.

Malumunuz bu ldr'li fotosel devrelerinde uygun bir transistör ile karanlıkta ldr'nin direncinin artması ile gerekli tetikleme akımı transistörün beyzi üzerine yönlendirilerek, ya doğrudan bir led yakılmakta ya da led yerine konulacak röle ile gerekli tetikleme sağlanabilmektedir. TIP41C gibi yüksek akım transistörü ile denediğimde 12V ledi yam parlak halde yakacak akımı sağlayamadığını gördüm. Devreyi daha sonra led bağlantıları yerine DC 12V bir röle ile değiştirince bu defa tam da arkadaşın dediği gibi ara ışık/karanlıkta rölenin titreme durumu oluştu.

TIP41C'li devre; Bu transistör 100-140V ve 6A'ya kadar akıma dayanıyor olsa da bu elemanlarla DC 12V ile ancak 150-250mA akım geçirebiliyor. Devrenin sorunu led'in çekeceği akımı sağlayamaması. Aynı zamanda lede sağlanan gerilim de 8V civarında kalıyor.

BT136 triyaklı devre. DC 12V ile çalışacak bir devre gerektiğinden bu devreyi henüz denemedim.

Bir başka devre; bu devre hem DC 12V hem de AC 220V ile çalışabilir. AC 220V için ayreten DC 12V bir besleme gerekecek.

Profesyonel bir devreyi (elimde olmadığı için) inceleme şansım olmadı. Transistörlü devrede DC 12V de 1-2A akımı sağlayabilecek, rölelide ise titreme yapmayacak 555 entegresi haricinde mesela bir kondansatör/sığaç ile tetikleyince tetikte tutacak bir elemanla çözmek mümkün mü?

 

[bolubeyi]

Ledin yanması ya da rölenin çekmesi için alınan eşik değeri birbirine eşitse ortaya bahsettiğiniz problem çıkar. Bu problemi schmitt trigger devresi kullanarak çözebilirsiniz. Transistörlü ya da opamplı schmitt trigger tip bağlantı yaptığınızda rölenin çekeceği ve rölenin bırakacağı eşik değerleri farklı olacağından ışıktaki dalgalanmalar rölenin kararsız çalışmasını engeller. Aşağıdaki linkte örnek bir çalışma mevcut. Google araması yaparak farklı devrelere ulaşabilirsiniz.

Örnek: https://reviseomatic.org/help/2-radio/Schmitt Trigger Light Sensor.php

 

[Erdem⁣]

Şu devreyi deneyebilir misin. Bir tane daha NPN transistör kullanıyor.

http://tinyurl.com/y3x9wemo

İşlemsel yükselteçli devre:

Aslında bu devre tek bitlik bir bellekle de yapılabilir sanıyorum.

 

[rsimsek]

Çift transistörlü Darlington ikilisi ile yapmaya çalışıyorum. Elimde opamp olmadığından Schmitt tetikleyici devreye yönelemedim. Darlington çifti ile bir transistörün kollektör çıkışı diğer transistörün beyzine girdiğinden sanki ışık eşik hassasiyeti azaltılabilir gibime geldi.

 

[Erdem⁣]

Schmitt tetikleyicisini 2 BJT ile de yapabilirsin.

http://tinyurl.com/y3wgznhr

Burada da hesaplamaları var.

https://howtomechatronics.com/how-it-works/electrical-engineering/transistor-schmitt-trigger

Deneme tahtasına da bir tane LDR taktım. Aslında gün içinde LDR'nin direncini ölçmek ilginç olabilir.

 

[rsimsek]

Şu örneği de deneme tahtasında kurmama rağmen sonuç aynı. El feneri ile belli bir seviyede röle titreşime giriyor. Yoksa karanlıkta yanıp, feneri ldr'ye tutunca sönmesinde bir sorun yok. Sadece ara eşikte sorun var. 16V 220uF siğaç ile desteklesem de sonuç değişmedi.

Not: 6 volt yerine 7805 ile 5 volt'la besledim çalışmadı, 12V ile bahsettiğim şekilde çalıştı. Röle DC12 volt olunca 6 volt ile düzgün çalışır mıydı kafama takılmadı değil? Denemeler arttıkça farklı elemanlar ihtiyacı hasıl oluyor.

Bu devre sanki daha kararlı çalıştı. İptal edilen direnç ldr'yi yüksek omaj/direnç gösterdiği gece ve sıfıra yakın omaj gösterdiği gündüzü bir anahtarla simüle/benzeşim için kullanılmış. Besleme DC12V.

 

[Erdem⁣]

Çalışsa şaşardım zaten.

LDR'nin gündüz vakti direnci yaklaşık 5K kadardı. Gerilim kaynağı 5 volt iken Q1'in üzerine düşen gerilim 5000*330/(5330) = 309 mV oluyor.

http://tinyurl.com/yyl4e8g8

 

[rsimsek]

Hesap kitap uğraşmadan ezberden yapayım dedim, eleman 6V yazınca direnç değerlerini çevirmeyle uğraşmak istemedim.

Mesele en az elemanla sonuça ulaşmak. Yazılımcılık da yaptığımdan "en iyi kod en basit ve en sade koddur" parolasını unutmam.

 

[Erdem⁣]

Eğer yazılımla uğraşıyorsan Arduino ile çok daha basit.

Örneğin gündüz vakti LDR 5K ise buna seri bir tane 5K direnç bağla. Buna da 5V verince gerilim bölücüden ikisinin arasındaki gerilim yaklaşık 2.5 volt olur. Bu girişi Arduino'nun analog girişlerinden bir tanesi ile okuyup yazdırabiliriz.

Karanlık ortamda da bu değeri yazdırdığımızı düşünelim.

Arduino'nun sayısal çıkışlarından bir tanesine LED bağlayıp, karanlıkta LED'i yakıp gündüz vakti söndürmesini sağlayabiliriz.

Bu devre sanki daha kararlı çalıştı. İptal edilen direnç ldr'yi yüksek omaj/direnç gösterdiği gece ve sıfıra yakın omaj gösterdiği gündüzü bir anahtarla simüle/benzeşim için kullanılmış. Besleme DC12V.

O direnç değil. 40 M ve 330 ohm'lu anahtarlama devresi senin LDR'i gösteriyor. Yani uygulamada o anahtarlama devresi yerine sadece LDR takmak yeterli olacaktır. Yani LDR'ın hemen altında 470 ohm direnç olacak.

 

[rsimsek]

Eğer yazılımla uğraşıyorsan Arduino ile çok daha basit. ...

Arduino'ya da PIC'e de zamanında yazdım. PIC programlayıcım da var. Mesele en az elemanla ve en ucuza sonuca gitmek!

...
Arduino'nun sayısal çıkışlarından bir tanesine LED bağlayıp, karanlıkta LED'i yakıp gündüz vakti söndürmesini sağlayabiliriz.

Arduino'nun portlarından en fazla 25mA akım çekilebildiğinden uygun bir röle ile led tetiklenebilir. Dediğim gibi amaç bu değildi.

...
O direnç değil. 40 M ve 330 ohm'lu anahtarlama devresi senin LDR'i gösteriyor. Yani uygulamada o anahtarlama devresi yerine sadece LDR takmak yeterli olacaktır. Yani LDR'ın hemen altında 470 ohm direnç olacak.

Doğrudur, fakat 330 ohm'luk direncin LDR'ye seri kalması daha kararlı çalışmasını sağlıyor.

İlginize teşekkürler.