Kıvrım izleyen

Erdem⁣

Paylaşımcı üye
Katılım
14 Ocak 2013
Mesajlar
713
Puanları
106
Elektronik ölçüm cihazları içinde bana çok ilginç gelenlerden bir tanesi kıvrım izleyen "curve tracer" denilen alet.

Örneğin bir direnç, mosfet, transistör, bobin vs.. koyuyorsunuz. Size akım gerilim ilişkisini gösteriyor.

Yakın zamana kadar bunun osiloskopların bir özelliği olduğunu zannediyordum. Ama anladığım kadarıyla bu harici bir donanım. Ya da kendiniz yapabiliyorsunuz.

Bunlardan kullanan ya da yapımı konusunda deneyimi olan var mı acaba.

Bu konuyu araştırırken oldukça ilginç örneklere rastgeldim.

Micro controller based curve tracer


Burada da dizüstü kullanarak yapımı anlatılmış :

Laptop curve tracer

Oluşturduğu dalgaları işlemesi de oldukça ilginç. Ama benim ortamımda Scilab ekrana grafik basamıyor nedense.

Handling laptop waveforms
 
Ltspice ile örneğin 2N3904'ün akım gerilim ilişkisinin nasıl çizileceğini öğrendim.

2n3904.png


Merak edenler için LTSpice kütüğünü de ekliyorum.

Becerebilirsem ledlerden oluşan şu ilginç devrenin de benzetimini yapmak güzel olurdu.

ornekdevre.png

Tekrar ettiğim dersin bu haftaki laboratuvar bölümünde de, MOSFET için akım gerilim ilişkisini çizen bir devre tasarlamamızı istemişler.

mosfet.png
 

Ekli dosyalar

  • 2n3904.asc
    590 bayt · Görüntüleme: 10
Becerebilirsem ledlerden oluşan şu ilginç devrenin de benzetimini yapmak güzel olurdu.

ornekdevre-png.52377
Bu devrenin benzetimini yaptım.

Ama elde ettiğim sonuçlar nedense başkalarının bulduğu sonuçları tutmadı.

led1.png

Bu ledlerden oluşan devrenin üzerinden geçen akımın, gerilimle değişimini çizmek istiyoruz. Ben burada 1k direnci üzerinden geçen akımı çizdirdim.

led2.png


Burada benim bulduğum sonuçlar ile başkalarının bulduğu sonuçlar birbirini tutmuyor. Örneğin buraya baktığınızda yaklaşık 0.7 V civarlarında ilk led açık konuma geçiyor gibi gözüküyor. Ama adam 2V civarı bir değer bulmuş.
 
Oluşturduğu dalgaları işlemesi de oldukça ilginç. Ama benim ortamımda Scilab ekrana grafik basamıyor nedense.

Handling laptop waveforms

Scilab'ın yerellerden olduğunu tahmin ettiğim yazılım hatasını aşmak için aşağıdaki gibi çalıştırmam gerekti

$ LC_CTYPE=en_US.UTF-8 ./scilab

Aşağıda bir NPN transistörün akım gerilim ilişkisini görebilirsiniz :

scilabcurvetracer.png
 
Bu konuda oldukça ilginç bilgilerle karşılaştım. Bunları da özellikle elektronik kart tamiri ile uğraşan, öğrenmek isteyen arkadaşlarla paylaşıyorum.

Elektronik devrelerde arıza bulma

Yalnız bu belgede ufak bir hata var. Direnç ile diyotun akım gerilim grafiği karışmış. Doğrusu şu şekilde olacak.

ct.png

Bu da elektronik arıza tespiti yapan bir ürünün kullanma kitabı. Ama aslında bu da bir kıvrım izleyen. 6. sayfadan itibaren okursanız bir kıvrım izleyenin nasıl arıza takibi için kullanılabileceğine dair bilgiler var.

Öz direnç ile arıza belirleme teknikleri

Burada gene Bursa malı yerli üretim olduğunu tesadüfen (yazılımın içine kanal yazmışlar) öğrendiğim iki tane kıvrım izleyen var.



Gayet güzel bir ürüne benziyor. Hatta RC devrede sığaç ve direncin değerlerini gösterebilmesi çok ilginç. Belki yazılımsal olarak daha da geliştirilebilir.

Hata bulma sesleri olmamış. Ama ondan ziyade benim gibi Linux kullanıcıları için destek yok anladığım kadarıyla.

Gene de test etmeden, uygulama görüntülerine bakarak gayet başarılı bir ürün tasarladıkları kanaatine vardım. Test etme imkanı olsa belki daha detaylı bir yorum yapılabilir.

Eğer kendiniz yapmak isterseniz burada μdenetleyici kullanan bir kıvrım izleyen bulabilirsiniz.

https://hackaday.io/project/16704-microcontroller-based-curve-tracer
 
Önceki iletilerde, kıvrım izleyen ("curve tracer"), bir diğer ifadeyle arıza tespit cihazı ile paylaştığım iletileri birleştirmiş olayım.

Aslında her ne kadar konu ile alakasız gibi görünse de, örneğin tersleyen eksi kanallı bir FET'in giriş ucuna üçgen bir işaret veriyoruz. Çıkış gerilimini, giriş gerilimine böldüğümüzde basit bir kıvrım izleyen yapmış oluyoruz. Bir diğer ifadeyle bu devrenin genelde H ile gösterilen aktarım işlevini elde etmiş olduk.

Konuya dönecek olursak burada birisi anladığım kadarıyla ses kartının Line Out çıkışını işaret üretmek, Line In girişini ise işaretleri ölçmek için kullanan bir kıvrım izleyen yapmış.

Görünüşe göre +12 V, -12V çıkışlarını da işlemsel yükselteçleri beslemek için kullanıyor.

kıvrımizleyen.png

Anlamadığım nokta işlemsel yükselteçlerin bir tanesinin 8 numaralı ucu nereye bağlanıyor. Ekte tam devre şemasını da paylaştım.
 

Ekli dosyalar

  • curvetracer.pdf
    24.3 KB · Görüntüleme: 14
MErhaba Sn. @erdem , heyecanla konu ve mesajlarınızı (elbet birkaç büyüğüm ve ustam daha var) takip ediyorum :). Sorunuza gelince dilim döndüğünce aktarayım, aynı paketteki kullanılmayan opamp ve hex inv vb. yapıların parazitlenme veya etkileşim yapmaması adına pinleri şase veya beslemeye bağlanarak pasifleştirilir diye biliyorum. Genelde burdaki şemadaki gibi negatif uç daha yaygın sanırım.

Bu projenin gerçekleştirme aşamasında gelişme adım var mı acaba?

Verdiğim bilgiler hatalı olabilir, arkadaşlar farklı görüş sunarsanız hatalı bilgilerimi düzeltmekten ve yeni bilgiler öğrenmekten mutluluk duyarım.
 
Teşekkürler.

Ben de diğer arkadaşlar gibi her gün yeni bir şeyler öğreniyorum. Daha bilmediğim konular, eksiklerim var. Bunları tamamlamaya çalışıyorum.

Daha çok biraz meraklı turşucu gibi daldan dala atlıyorum.

Bu projenin gerçekleştirme aşamasında gelişme adım var mı acaba?

Bu uygulamayı henüz denemedim. Bu adreste yapmak isteyenler için +12V / -12V güç kaynağının düzeltilmiş hali var.

Anladığım kadarıyla bu işaretleri oluşturmak için Labview yazılımı kullanılmış. Her ne kadar bazı Linux dağıtımlarını desteklese de, benim kullandığım dağıtım olan Ubuntu altında çalışıyor mu bilmiyorum. Denemek lazım.

Daha önceki iletilerde Digilent'in Waveforms yazılımının gayet güzel çalıştığından bahsetmiştim.

Konuya dönecek olursak örneğin Arduino'da 10 bit, Beaglebone'da 12 bit analog sayısal çevirici var.

Arduino için 2^10 = 1024 çözünürlük elde edebiliyoruz.

Ses kartında ise tam 16 bit analog sayısal çevirici var.

Bu da 2^16 = 65536 çözünürlük elde edebileceğimiz anlamına geliyor.

Ama ne yazık ki ses kartının girişleri işaretin DC bileşenini söndürüyor. Sadece AC bileşenlere izin veriyor.

İnsanların duyma aralığı yaklaşık olarak 20 Hz ve 20 KHz arasında değişiyor.

seskartı.png

Ses kartının girişine bir basamak dalga uyguladığımızı düşünelim. Alacağımız yanıt şekil a'daki gibi olacaktır.

Şimdi şekil b'deki gibi hayali bir düzeltme devresi oluşturduğumuzu düşünelim. O zaman yaklaşık olarak istediğimiz yanıtı alabiliriz.

Peki, bunu yapmak için herhalde bilgisayarın kasasını açıp G2(s) devresini ses kartına eklemek istemezdiniz. O zaman ne yapabiliriz?

Yazılımla bu analog filtreyi, sayısal bir filtreye çeviren ve tekrar eden bir şekilde bu denklemi çözen bir uygulama oluşturabiliriz.

Konunun matematik detaylarına girmeden, bu dönüşüme Z dönüşümü deniyor.

Teknik olarak yapılan bu işleme çift doğrusal dönüşüm ("bilinear transform") deniliyor.

Burada bu konuyu gayet güzel anlatmışlar.

 
Yukarıda w2aew kanalındaki kıvrım izleyen devresinin temelini 555 zamanlayıcısı ve işlemsel yükselteç kullanarak basamak oluşturan bu devre oluşturuyor.


Bu devre oldukça ilginç bir devre. Denemenizi tavsiye ederim.

En alttaki işlemsel yükselteç darbe şeklinde bir işaret oluşturuyor. 555 zamanlayıcısı tarak şeklinde bir işaret oluşturuyor. En sondaki işlemsel yükselteç ise bu ikisinden basamak şeklinde bir işaret oluşturuyor.

En altta darbe şeklinde işaret oluşturan işlemsel yükseltecin zamana göre benzetim sonuçlarını aşağıda görebilirsiniz.

basamak.png
 
Evet, zamana bağlı benzetim sonuçlarından da görülebileceği üzere devre gayet güzel çalışıyor.

basamak1.PNG


basamak2.png
 

Forum istatistikleri

Konular
127,961
Mesajlar
913,924
Kullanıcılar
449,609
Son üye
cherrywine

Yeni konular

Geri
Üst