Soft starterler,genelde gerilimi düşürerek ( yıldız / üçgendekine benzer ) motoru çalıştırmaya yarayan
elektronik yolvericilerdir.Prensip itibariyle iki tipi vardır.1.Tipte,yolverme işlemi, 3 faz üzerine konmuş tristörler yardımı ile yapılır. 2. türde ise, fazlardan bir tanesi,ünite üzerinden doğrudan motor klemensine
gider,yolverme,diğer iki faz üzerine konmuş olan tristörler üzerinden yapılır. 3 faz üzerinden tristörle yol-
verilen üniteler,daha pahalı olmakla beraber daha emniyetli ünitelerdir.Diğer tipte,fazlardan bir tanesi
doğrudan motor klemensine gittiği için,motor çalışmazken bile motorda enerji olduğundan,bilinçsiz sö-
küm esnasında tehlike yaratabilirler.O itibarla,bu tip yolverme yapılan motor klemens kapaklarına ve
besleme tablolarına mutlaka uyarı konulmalıdır.
Koruma devresi kurulur iken,devre,ya tristör koruma sigortalı ( süper filink ) veya Termik/magnetik şalter
ile korunmalıdır.
Start devresi "Direkt on line "dediğimiz tipten olmalı,start işlemi bittikten sonra,tristörler by-pas yapılan
tip tercih edilmelidir.
Yukarıda başta bahsettiğim gibi,gerilim düşürerek yolverme metodu olduğu için,yüksek kalkınma momenti istenen yerlerde
( moment, gerilimin karesi ile orantılı olduğundan )gerilimin yüksek tutulma zorunluluğu nedeniyle akımın yüksek çekil-
mesi zorunluluğu ve kalkınma süresinin düşük tutulması gerekir.Yüksek kalkınma momenti istenilen yerlerde,ünitenin
bir üst kademe seçilmesinde yarar vardır ( akım koruması olan tiplerde, akım değeri ünitenin sınırlarında olmak şartiy-
le ).
Özetle:
1-Soft start üniteler,Direkt On line çalışan sistemlerdir.
2-Ana devreleri Termik/Magntik şalter veya tristör sigortaları ile korunmalıdır.
3-2 faz veya 3 faz üzerinden yolverilen tipleri olup,2 fazlı beslenen tiplerde,motor üzerinde sürekli gerilim bulunacağın-
dan,ona göre işletme emniyeti ve uyarılar bulunmalıdır.
4-Ağır yol alan tesislerde ( baca fanları,tromel,santrifüj pompa vs. ) bir üst ünite seçilmelidir.
5-Ana devre korumasına ilaveten,kendi üzerinde koruma bulunan ve yolverme işlemi bittikten sonra,kendini by-pas
eden tipler tercih edilmelidir.
6-Yolverme süresi ve duruş süresini ayarlayan tip ( gerlim rampasına ilaveten ) olmalıdır.
7-İstenmesi halinde,frenlemeli duruş sağlayan tiplerde bulunmaktadır.
8-Saatteki start sayıları,firmaya göre değiştiğinden,uygulanacak yerdeki ( mesela hidroforlar ) start sayısına göre üni-
te tahkik edilmelidir.
9-1985 yılnda yapmış olduğumuz 200 kw lık 2 ünite,halen sorunsuz olarak çalışmaktadır.Arıza olması durumunda ye-
rel imkanlarla tamiratı mümkün olmayacağından,benzer üniteler için birer adet yedek bulundurmak yararlıdır.
10-Kaliteli ünite alınması ve doğru seçim yapılması durumunda,üniteler sorunsuzdur.
11-Münferit kompanzasyon yapılması düşünüldüğnde,kondansatör akımının,ünite üzerinden geçirilmemesindeyarar
vardır.
Pratik bilgilerden aklıma gelen bunlar.Umarım yararı olur.