Soft starter ile asenkron motora yolverme

Mesut

Onursal Üye
Onursal Üye
Katılım
9 Şub 2007
Mesajlar
765
Puanları
206
Arkadaşlar, Soft Starter ile 3 fazlı Asenkron motora yol verme hakkında pratik bilgilere ihtiyacım var.

1. Bağlantı Şeması
2. Soft starter seçimi neyi baz alarak yapılır.
3. Uygulama hatasından dolayı oluşabilecek olumsuzluklar ve dikkat edilmesi gerekenler.
 
Elektrik tesisatlarında seçilecek kablo kesiti genellikle kullanılacak güce göre çekilecek akımın hesaplanması ile belirlenmelidir.
Topraklama ölçümü ister endüstriyel bir tesis ister bir ofis binası olsun her işletme için kritik bir öneme sahiptir.
Sevgili Mesut kardeşim..Bu konuda birkaç bilgilendirme amaçlı birşeyler ekliyorum..Umarım işinize yarar..

SOFT STARTER NEDİR ?

Soft Starter Üniteleri, eylemsizliği büyük tahrik sistemleri için geliştirilmiş yumuşak kalkış ve yumuşak duruş sağlayan 3 fazlı elektronik bir düzendir. Çeşitli ayar olanakları ile motor performanslarını en üst düzeyde tutan bu ünite faz akımlarını algılayarak motorun aşırı yüklenmeye karşı hassas ve güvenilir bir şekilde korunmasını da sağlar. Klasik yıldız - üçgen sistemlerinin, varyakların yerini alan statik bir düzendir. Soft starter ile motor arasına 3 adet iletim kablosu kullanmak yeterlidir. Kontaktör, zaman rölesi, motor aşırı akım koruma rölesi vb. gibi malzemeleri kullanmaya gerek kalmaz. Ayrıca kontaktörler gibi dinamik anahtarlama olmayacağından her tür uygulamalarda sorunsuz ve uzuın ömürlü olarak çalışırlar.

SOFT STARTER NEDEN KULLANILIR ?

Bilindiği gibi, asenkron motor doğrudan şebekeye bağlanarak yol alırsa kalkış sırasında nominal akımın 5-8 katı mertebesinde akım çeker ve motorda basamak biçiminde yüksek bir moment endüklenir. Aşırı akım geçici rejim srasında gerilim, besleme kaynağı kısa devre empedansının ideal olarak sıfır olmamasından dolayı, öngörülen alt sınırın altına düşeri. Bu durum aynı beslem hattına bağlı sistemlerin durmasına ve zarar görmesine neden olur. Ayrıca motorda ısıl kayıpların artmasına ve sıcaklığın yalıtımı bozmasına neden olur. Öteyandan basamak biçiminde oluşan yüksek moment ise, iş makinesinde bulunan mil, kaplin, kayış, dişli ve benzeri aksamı zorlar. Oluşan gerginlik kırılmalara ve bozulmalara yol açar.

Günümüzde stator geriliminin kademesiz değişerek asenkron motora yol verme işlemi, güç elektroniği devreleri ile satatik olarak yapılmaktadır. Elektronik kontrol olanakları sayesinde gerilimin artış hızını ayarlam, motor kalkış akımını istenilen değere sınırlama ve faz dengesizliklerine karşı motoru koruma gibi üstün özellikler soft starter ünitelerinin temel özelliklerindendir.

HANGİ UYGULAMALARDA KULLANILIR ?

Taş kırma Makineleri • Pompalar • Fanlar • Koveyörler • Kompresörler • Asansörler • Extruderler • Kıyma Makineleri • Presler • Mikserler • Dizel Jeneratör Setleri • Testereler • Değirmeler • Dalgıç Pompalar • Dikey ve Yatay Milli Pompalar • Yıkama ve Direnaj Pompaları

Ekte 3 adet motora yumuşak yolvericilerle ilgili devre şeması yer almaktadır..
 

Ekli dosyalar

  • softstarter ile 3 motora yol verme.rar
    35.5 KB · Görüntüleme: 2,719
Moderatör tarafında düzenlendi:
Uygulamanıza göre bağlantı şekillerini seçebilirsiniz.
 

Ekli dosyalar

  • ats48.rar
    88.9 KB · Görüntüleme: 1,371
Moderatör tarafında düzenlendi:
Soft starterler,genelde gerilimi düşürerek ( yıldız / üçgendekine benzer ) motoru çalıştırmaya yarayan
elektronik yolvericilerdir.Prensip itibariyle iki tipi vardır.1.Tipte,yolverme işlemi, 3 faz üzerine konmuş tristörler yardımı ile yapılır. 2. türde ise, fazlardan bir tanesi,ünite üzerinden doğrudan motor klemensine
gider,yolverme,diğer iki faz üzerine konmuş olan tristörler üzerinden yapılır. 3 faz üzerinden tristörle yol-
verilen üniteler,daha pahalı olmakla beraber daha emniyetli ünitelerdir.Diğer tipte,fazlardan bir tanesi
doğrudan motor klemensine gittiği için,motor çalışmazken bile motorda enerji olduğundan,bilinçsiz sö-
küm esnasında tehlike yaratabilirler.O itibarla,bu tip yolverme yapılan motor klemens kapaklarına ve
besleme tablolarına mutlaka uyarı konulmalıdır.
Koruma devresi kurulur iken,devre,ya tristör koruma sigortalı ( süper filink ) veya Termik/magnetik şalter
ile korunmalıdır.
Start devresi "Direkt on line "dediğimiz tipten olmalı,start işlemi bittikten sonra,tristörler by-pas yapılan
tip tercih edilmelidir.
Yukarıda başta bahsettiğim gibi,gerilim düşürerek yolverme metodu olduğu için,yüksek kalkınma momenti istenen yerlerde
( moment, gerilimin karesi ile orantılı olduğundan )gerilimin yüksek tutulma zorunluluğu nedeniyle akımın yüksek çekil-
mesi zorunluluğu ve kalkınma süresinin düşük tutulması gerekir.Yüksek kalkınma momenti istenilen yerlerde,ünitenin
bir üst kademe seçilmesinde yarar vardır ( akım koruması olan tiplerde, akım değeri ünitenin sınırlarında olmak şartiy-
le ).
Özetle:
1-Soft start üniteler,Direkt On line çalışan sistemlerdir.
2-Ana devreleri Termik/Magntik şalter veya tristör sigortaları ile korunmalıdır.
3-2 faz veya 3 faz üzerinden yolverilen tipleri olup,2 fazlı beslenen tiplerde,motor üzerinde sürekli gerilim bulunacağın-
dan,ona göre işletme emniyeti ve uyarılar bulunmalıdır.
4-Ağır yol alan tesislerde ( baca fanları,tromel,santrifüj pompa vs. ) bir üst ünite seçilmelidir.
5-Ana devre korumasına ilaveten,kendi üzerinde koruma bulunan ve yolverme işlemi bittikten sonra,kendini by-pas
eden tipler tercih edilmelidir.
6-Yolverme süresi ve duruş süresini ayarlayan tip ( gerlim rampasına ilaveten ) olmalıdır.
7-İstenmesi halinde,frenlemeli duruş sağlayan tiplerde bulunmaktadır.
8-Saatteki start sayıları,firmaya göre değiştiğinden,uygulanacak yerdeki ( mesela hidroforlar ) start sayısına göre üni-
te tahkik edilmelidir.
9-1985 yılnda yapmış olduğumuz 200 kw lık 2 ünite,halen sorunsuz olarak çalışmaktadır.Arıza olması durumunda ye-
rel imkanlarla tamiratı mümkün olmayacağından,benzer üniteler için birer adet yedek bulundurmak yararlıdır.
10-Kaliteli ünite alınması ve doğru seçim yapılması durumunda,üniteler sorunsuzdur.
11-Münferit kompanzasyon yapılması düşünüldüğnde,kondansatör akımının,ünite üzerinden geçirilmemesindeyarar
vardır.
Pratik bilgilerden aklıma gelen bunlar.Umarım yararı olur.
 
Sn: UfukizmiR,
Sn: HansAndersen,
Sn: fahri yetiş,


Çok makbule geçti ilginiz ve yardımlarınız için hepinize ayrı ayrı teşekkür ederim
 
Arkadaşlar,
Softstarter'in gerekliliğine ve faydasına ınanıyorum. Uzun süre, formdaki"160 kw. motorun kalkınmasında sorun" konusunuda yakından takıp ettim. Oradada, soft start sorunu vardı.Başka bir işyerınde, Oradakı motor şartlarında, madende 160 kw.lık bir fanı, Telemekanik soft stratterle kaldıra-madıklarını söyleyen bir arkadaşımız, 600 amper kontaktörlerle,yıldız/üçgen çalıştırmak nıyetıyle değişiklikler yapmış. Ertesi günü haber aldıkki, yıldızdan üçgene geçme esnasında, 500 amp.lik yıldız kontaktörü yanmış. Onlarda, 2000 kVA trafolarından, bu 160 kw. motoru diğer 600 amp. iki kontaktörle üçgen bağlayıp çalıştırmışlar. Halada aklım almıyor ama, daha sonra, bu arkadaşımla şahsende konuştum. Sorunsuz çalıştırdıklarını söyledi. Biz, bunca sene; yıldız/üçgen veya softstart sistemlerini boşunamı öğrendik diye hala düşünmekteyim. Ne dersiniz...
 
zeybek ' Alıntı:
Arkadaşlar,
Softstarter'in gerekliliğine ve faydasına ınanıyorum. Uzun süre, formdaki"160 kw. motorun kalkınmasında sorun" konusunuda yakından takıp ettim. Oradada, soft start sorunu vardı.Başka bir işyerınde, Oradakı motor şartlarında, madende 160 kw.lık bir fanı, Telemekanik soft stratterle kaldıra-madıklarını söyleyen bir arkadaşımız, 600 amper kontaktörlerle,yıldız/üçgen çalıştırmak nıyetıyle değişiklikler yapmış. Ertesi günü haber aldıkki, yıldızdan üçgene geçme esnasında, 500 amp.lik yıldız kontaktörü yanmış. Onlarda, 2000 kVA trafolarından, bu 160 kw. motoru diğer 600 amp. iki kontaktörle üçgen bağlayıp çalıştırmışlar. Halada aklım almıyor ama, daha sonra, bu arkadaşımla şahsende konuştum. Sorunsuz çalıştırdıklarını söyledi. Biz, bunca sene; yıldız/üçgen veya softstart sistemlerini boşunamı öğrendik diye hala düşünmekteyim. Ne dersiniz...

tabiiki boşa öğrenmemişsinizdi:) Demek ki trafoları güçlü ve hatta bir problem yaratmıyor..Bu şekilde istisnai durumlar olabilir ama diğer cihazları etkilemiyorsa tabiiki..
 
Merhaba sn.mesut. Biz 11 kw telemecaniq marka softstarter kullanmaktayız.Sn.fahri yetiş'inde belirttiği gibi fazlardan 1 tanesi direk motora gidiyor.Motora herhangi bir müdahale edilmeden önce tedbir alınmalı.Birde cihazın üzerinde iki küçük pot var.Birtanesi kalkış rampa potu.Diğeride yanılmıyorsam kalkış momenti ile ilgiliydi.Biz kalkış moment ayarını iyi yapamadığımızdan cihazı takıldıktan yaklaşık 2 saat sonra motor yanmıştı.(Mışlarla konuşyorum çünkü yaklaşık 3 yıl önce idi).Sisteme yeni motor takıp elimizde ampermetreyle takip ederek potları ayarladık.Şu an motor hala sorunsuz çalışıyor.Kolay gelsin.
 
yıdız/üçgen yolverme,biz istiyoruz diye uygulanan bir çözüm değildir.Bu tip yolverebilmek için,mekanik
tahriğin,bu momentle kaldırılabiliyor olması şartı vardır ( testere.zımpara vs. gibi sistemler hariç ).Ağır
kalkınma momenti isteyen yerlerde zaten Y /üçgen yolverme kullanamazsınız ( zeybek kardeşimizin
bahsettiği olay ).Soft starterle yolvermede,yolverme momentini karşılayabilmek için,yine bir demerajlı kal
kınma sözkonusu olduğundan,ana besleme sisteminin bunu karşılayabilecek olması gerekir.Yukarıda
bahsettiğim 200 kw motorlar,başlangıçta direkt startlı motorlardı ve ilk startta 2400 A akım çekiyordu.
Soft startla değiştirildikten sonra 1000 A start akımı ile çalıştırılacak ayarla ancak devreye alabildik.Tra-
fo gücümüz 2500 kva idi.160 kw lık tartışma konusu motorda,sorunun ana besleme kaynağından olabi-
leceği konusunda fikir belirtmiştim,bu fikrim aynen devam ediyor.Soft startı,demerajsız bir yolverme gibi
görüyor isek,yanlışı orada yapıyoruz.Şayet demerajsız bir yolverme düşünüyor isek,bunun çözümü sü-
rücüdür.Fan,taş kırıcı vs. gibi ağır yol almalı sistemlerde,gerilim ayar potansiyometresinin % 50 -60 dan
aşağıda yolvermenin yapılabilmesi hemen hemen imkansızdır (bu tip tahrikler nominal momentin 2-2,5
katını isterler,biz ise % 50 gerilimde 4 kat daha eksik moment yaratacak gerilim uyguladığımız için ).Bes-
leme sistemleriniz güçlü olmadığı ve demerajı kabul etmediğinizde,sürücü dışında çözümünüz yoktur.
 

Forum istatistikleri

Konular
127,952
Mesajlar
913,880
Kullanıcılar
449,599
Son üye
Gksn

Yeni konular

Geri
Üst