Erdem
Paylaşımcı üye
- Katılım
- 14 Ocak 2013
- Mesajlar
- 713
- Puanları
- 106
555 zamanlayıcısı ile ilgili oldukça soru geliyor. Ben de aslında Doğan İbrahim'in 555 devresi ile zamanlama devreleri isminde bir kitabı olmasına rağmen tam anlamamıştım. Daha çok pratiğe yönelik Charles Platt'ın yazmış olduğu Make Electronics diye bir kitap var. Bu sabah baktığımda tek atımlı çalışma şeklini oldukça anladım. Ayrıca ilk bahsettiğim kitaptaki devrelerin oldukça karışık çizildiğini ve birbirine girdiğini fark ettim.
Size de anladığım kadar izah etmeye çalışayım.
Bu gördüğünüz bir 555 tüm devresinin içi. Aslında yarı iletken transistörlerden oluşuyor ama oraya girmeyeceğiz.
- ve + işaretler güç kaynağı girişini gösteriyor. Dikkat ederseniz 1 ve 8 uçlara güç kaynağı girişi bağlanmış. İki tane sarı üçgen karşılaştırıcı. Her karşılaştırıcı iki tane girişi (ayaklarındaki) karşılaştırıyor ve bir çıkış üretiyor. Yeşil üçgen "FF" yazan iki durumlu bir anahtar. Burada anahtarın uçlarının beraber hareket ettiğini düşünebilirsiniz.
Tüm devreye ilk güç verildiğinde anahtar yukarı konumda. Bu durumda da tüm devre 3 numaralı uçtan dışarıya az bir gerilim veriyor. Eğer A karşılaştırıcısından bir işaret gelirse aşağı konumuna geliyor. Tekrar B karşılaştırıcısından bir sinyal gelirse yukarı konuma geliyor. A karşılaştırıcısının yanındaki DOWN yazısı A karşılaştırıcısının anahtarı aşağı, B karşılaştırıcısının yanındaki UP yazısı B karşılaştırıcısının anahtarı yukarı konuma getirmek için kullanıldığını gösteriyor.
R4 ve 7 arasındaki kabloya dikkat edin. Anahtar yukarı konumdayken R4 üzerinden gelen artı gerilimi boşaltacak ve C4 sığacının dolmasını önleyecek.
2 numaralı uçta bir gerilim var. Örneğin güç kaynağı olarak 9V uyguladığımızı düşünelim. Bu durumda karşılaştırıcının bir bacağına gelen gerilim 3 direnç arasında paylaşılacağı için, gerilim bölücü hesabından 3V olur. 2 numaralı uçta da 4V gerilim olsun. Bu durumda anahtar gene yukarı konumda.
Ne zaman ki 2 numaralı uçtaki bu gerilim 3V'a düştü yani A karşılaştırıcısının diğer bacağındaki değere düştü. A karşılaştırıcısı AŞAĞI diye bir sinyal gönderir ve anahtar aşağı konumuna gelir. Burada şöyle bir genelleme yapabiliriz 2 numaralı uçtaki gerilim güç kaynağı geriliminin 1/3'üne düştüğünde, A karşılaştırıcısı bunu farkeder ve AŞAĞI sinyalini gönderir. Anahtar aşağı konuma gelir. Bu durumda 3 numaralı uçtan dışarı artı bir darbe gönderilir. Ayrıca 7 numaralı ucun güç kaynağının eksi ucuyla bağlantısını keser. Şimdi C4 sığacı R4 üzerinden dolmaya başlayabilir. Bu olurken zamanlayıcının 3 numaralı ucundan akan artı çıktı devam eder.
Sığacın üzerindeki gerilim artmaya başladıkça , B karşılaştırıcısı 6 numaralı uç üzerinden bu gerilimi takip eder. C4 sığacı güç kaynağının 2/3'ü kadar dolduğunda (bizim örneğimizde 6V) B karşılaştırıcısı YUKARI sinyalini gönderir. Böylece anahtar ilk konumuna döner. C4 sığacı üzerindeki gerilim 7 numaralı uçtan boşalmaya başlar. Ayrıca zamanlayıcının 3 numaralı uçtan verdiği artı çıktı sona erer bunun yerini eksi bir gerilim alır. Böylece 555 tüm devresi ilk durumuna gelir.
Bu kipte 555 zamanlayıcısı tek atımlı çalışır. Yani sadece bir darbe sinyali üretir. Tekrar bir darbe sinyali üretmek için yeniden tetikleme yapmalısınız.
Darbe sinyalinin genişliğini R4 ve C4 değerlerini değiştirerek ayarlayabilirsiniz.
Buradaki soldaki bölüm 6 numaralı uç ile güç kaynağının - ucu arasına takılan C4 için değerlerini gösteriyor. Aşağıdaki bölüm ise 7 numaralı uç ile güç kaynağının + ucu arasına takılan R4 için değerleri gösteriyor.
Süre saniye cinsinden gösterilmiştir. Örneğin R4 470K ve C4 10 μF alırsak buradan sinyal süresini 5.2 saniye olarak görebiliriz.
Size de anladığım kadar izah etmeye çalışayım.
Bu gördüğünüz bir 555 tüm devresinin içi. Aslında yarı iletken transistörlerden oluşuyor ama oraya girmeyeceğiz.
- ve + işaretler güç kaynağı girişini gösteriyor. Dikkat ederseniz 1 ve 8 uçlara güç kaynağı girişi bağlanmış. İki tane sarı üçgen karşılaştırıcı. Her karşılaştırıcı iki tane girişi (ayaklarındaki) karşılaştırıyor ve bir çıkış üretiyor. Yeşil üçgen "FF" yazan iki durumlu bir anahtar. Burada anahtarın uçlarının beraber hareket ettiğini düşünebilirsiniz.
Tüm devreye ilk güç verildiğinde anahtar yukarı konumda. Bu durumda da tüm devre 3 numaralı uçtan dışarıya az bir gerilim veriyor. Eğer A karşılaştırıcısından bir işaret gelirse aşağı konumuna geliyor. Tekrar B karşılaştırıcısından bir sinyal gelirse yukarı konuma geliyor. A karşılaştırıcısının yanındaki DOWN yazısı A karşılaştırıcısının anahtarı aşağı, B karşılaştırıcısının yanındaki UP yazısı B karşılaştırıcısının anahtarı yukarı konuma getirmek için kullanıldığını gösteriyor.
R4 ve 7 arasındaki kabloya dikkat edin. Anahtar yukarı konumdayken R4 üzerinden gelen artı gerilimi boşaltacak ve C4 sığacının dolmasını önleyecek.
2 numaralı uçta bir gerilim var. Örneğin güç kaynağı olarak 9V uyguladığımızı düşünelim. Bu durumda karşılaştırıcının bir bacağına gelen gerilim 3 direnç arasında paylaşılacağı için, gerilim bölücü hesabından 3V olur. 2 numaralı uçta da 4V gerilim olsun. Bu durumda anahtar gene yukarı konumda.
Ne zaman ki 2 numaralı uçtaki bu gerilim 3V'a düştü yani A karşılaştırıcısının diğer bacağındaki değere düştü. A karşılaştırıcısı AŞAĞI diye bir sinyal gönderir ve anahtar aşağı konumuna gelir. Burada şöyle bir genelleme yapabiliriz 2 numaralı uçtaki gerilim güç kaynağı geriliminin 1/3'üne düştüğünde, A karşılaştırıcısı bunu farkeder ve AŞAĞI sinyalini gönderir. Anahtar aşağı konuma gelir. Bu durumda 3 numaralı uçtan dışarı artı bir darbe gönderilir. Ayrıca 7 numaralı ucun güç kaynağının eksi ucuyla bağlantısını keser. Şimdi C4 sığacı R4 üzerinden dolmaya başlayabilir. Bu olurken zamanlayıcının 3 numaralı ucundan akan artı çıktı devam eder.
Sığacın üzerindeki gerilim artmaya başladıkça , B karşılaştırıcısı 6 numaralı uç üzerinden bu gerilimi takip eder. C4 sığacı güç kaynağının 2/3'ü kadar dolduğunda (bizim örneğimizde 6V) B karşılaştırıcısı YUKARI sinyalini gönderir. Böylece anahtar ilk konumuna döner. C4 sığacı üzerindeki gerilim 7 numaralı uçtan boşalmaya başlar. Ayrıca zamanlayıcının 3 numaralı uçtan verdiği artı çıktı sona erer bunun yerini eksi bir gerilim alır. Böylece 555 tüm devresi ilk durumuna gelir.
Bu kipte 555 zamanlayıcısı tek atımlı çalışır. Yani sadece bir darbe sinyali üretir. Tekrar bir darbe sinyali üretmek için yeniden tetikleme yapmalısınız.
Darbe sinyalinin genişliğini R4 ve C4 değerlerini değiştirerek ayarlayabilirsiniz.
Buradaki soldaki bölüm 6 numaralı uç ile güç kaynağının - ucu arasına takılan C4 için değerlerini gösteriyor. Aşağıdaki bölüm ise 7 numaralı uç ile güç kaynağının + ucu arasına takılan R4 için değerleri gösteriyor.
Süre saniye cinsinden gösterilmiştir. Örneğin R4 470K ve C4 10 μF alırsak buradan sinyal süresini 5.2 saniye olarak görebiliriz.
