Servo Motor Özellikleri

[sahinrulmann]

Servo motorlar hakkında en çok merak edilen konular arasında servo motor çeşitleri yer alıyor. Biz de Şahin Rulman olarak bu haftaki blog yazımızda servo motor çeşitleri ile ilgili bilgi vereceğiz. Servo motor türlerini sıralayacağımız yazımızda, her bir servo motor çeşidi hakkında bilgi vereceğiz. Konu ile ilgili bilgi almak isteyenler için faydalı bir blog yazısı olmasını umar, iyi okumalar dileriz.

Servo Motorlar Hakkında Kısa Bilgi

Servo motor çeşitleri ile ilgili bilgi vermeden önce, servo motorlar hakkında kısa bir bilgi vermemizde fayda var. Kapalı devre motor sistemleri olan servo motorlar, içerisinde yer alan ekstra parçalar sayesinde normal motorların yapamadığı açıya, konuma ve hıza sahip olmaktadırlar. Bu açıdan diğer motor çeşitlerinden farklı olan servo motorlar, kendi içlerinde de farklı türlere ayrılırlar.

Servo Motor Çeşitleri Nelerdir?

Servo motorlar ile ilgili kısa bir bilgi vermemizin ardından, servo motor çeşitlerini sıralamaya ve özelliklerini anlatmaya başlayabiliriz. Servo motorlar kendi aralarında DC servo motor, AC servo motor olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadırlar.

1. DC Servo Motorlar (Fırçalı)

Kalıcı mıknatıslı motorlar olarak bilinen DC servo motorlar, servo sistemde çalıştıklarında alan ya da rotor kontrollü olabilmektedirler. DC motorlarda rotor gerilim kaynağından ya da akım kaynağından beslenmektedir. Ayarlanacak her kombinasyon farklı tork hız özellikleri ortaya çıkarır. Söz konusu bağlantılar DC servo motor çeşitleri olarak isimlendirilebilir. Farklı tork hız özellikleri ortaya çıktığından dolayı, aralarında yüksek torklu servo motor olanlar da bulunmaktadır. Başlıca kombinasyonları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Alan kontrollü – sabit rotor gerilimli beslemeli
• Alan kontrollü – sabit rotor akım beslemeli
• Rotor kontrollü – sabit alan beslemeli
• Seri ayrık alanlı

DC servo motorlar, sektörde ilk kullanılan motorlar arasında yer almaktaydı. Nitekim doğru akım motorları olan bu motorlar için uzun yıllar boyunca tek kontrol yöntemi olan tristör kullanılmıştır. DC motorların iç yapılarında kontrol devresi ve mil fonksiyonuna sahip potansiyometre bulunmaktadır. Bunların dışında motorun dönüş momentini ve torkunu belirleyen dişli yapıları bulunmaktadır. DC servo motorlar açısal olarak -90 derece ve +90 derece arası olmak üzere, toplamda 180 derecelik bir açıda hareket kabiliyetine sahiptirler. Dolayısıyla 0 – 180 derecelik açıların kontrol edilmesinde kullanılmaya uygun motorlardır. Bu yüzden 180 derece servo motor olarak da bilinmektedirler. DC motorlarda DC kaynak olarak kullanılır. Böylelikle sabit bir kutup manyetik alanı kazanılır. Rotora değişken gerilim verilir. Gerilimlerin dolaştırdığı akımlar, manyetik alanların birbirlerini itmeye başlamasını ve buna bağlı olarak da dönüşün başlamasını sağlarlar.

2. AC Servo Motorlar (Fırçasız

AC servo motorlar, yüksek güçlü uygulamalarda kullanılan DC servo motorlardan farklı olarak hem düşük hem de yüksek güç gerektiren uygulamalarda kullanılan ve fırçasız olan bir motor çeşididir. AC motorların yapıları basit ataletleri düşük olur. Genel olarak doğrusal olmayan özelliğe sahip ve yüksek manyetik bağa sahip motorlardır. DC servo motorlara kıyasla daha düşük momente sahiptirler. AC servo motorlar, encoder kısmına sahiptirler. Encoder sistemlerinin yardımı ile açısal hassasiyete dönme kabiliyeti elde ederler. Yüksek frekans değerlerinde çalışabilecek kapasiteye sahip olanları bulunmaktadır. Hareketlerini açısal olarak gerçekleştirebildiklerinden, CNC kontrole sahip makinalar için son derece uygun makine çeşitleridir. Dairesel alanda hareket edebildiklerinden dolayı, 360 derece servo motor ve 360 derece dönen servo motor gibi adlarla da nitelendirilmektedirler. AC servo motorlar kendi aralarında temel olarak iki gruba ayrılırlar:

• İki-Faz Servo Motor

Kontrol sistemlerinde kullanılan servo motorların çoğunluğunu oluşturan iki fazlı servo motorlar, yüksek frekans hava yolu sistemlerinde kullanılmaktadır. Frekansları 60 Hz ya da 400 Hz olabilmektedir. İki-faz servo motorlarda stator birbirinden 90 derecelik elektriksel açılı dağıtılmış iki sargıdan oluşmaktadır. Bu motorların kontrol fazının gerilimi, servo yükselteçten sağlanmaktadır. İki fazlı servo motorun kontrolünü sağlamak için referans sargısı genliği sabit bir alternatif gerilim ile sağlanır. Öte yandan 2 fazlı servo motorların kontrol sargısı ise genlik seviyesi ayarlanabilen ek bir gerilimle beslenir.

• Üç Fazlı Servo Motor

Üç-faz servo motor çeşitleri, özellikle yüksek güç gerektiren uygulamalarda kullanılmaktadır. Yüksek güç gerektiren uygulamalarda başarılı olan 3 fazlı servo motorlar, söz konusu uygulamalarda ağırlığını kazanmaya başlamıştır. Yapı olarak son derece dayanıklı olan üç fazlı servo motorlar, doğrusal olmayan özelliğe sahiptirler. Bu sebepten dolayı kontrol süreci görece daha karmaşık olur.

3. Spindle Servo Motorlar

Spindle servo motorları, endüstriyel uygulamalarda yer verilen makinaların yüksek devirlerde dönebilen motor çeşitleri ihtiyaçları için üretilen bir motor çeşidi olarak tanımlayabiliriz. Birçok farklı sektörde kullanılabilen spindle servo motorların ön plana çıkan özelliği, hız ritmini yüksek seviyelere kadar çıkarabilme kapasitesi olmasıdır. Bu özelliği kullanıldığı sektörlerde büyük avantajlar sağlandığından dolayı, spindle servo motor çeşitlerinin kullanımları giderek artmaktadır. Yüksek hızlı servo motor çeşitleri arasında bulunan bu ürünlerin, diğer ön plana çıkan avantajları arasında yüksek devirlerde dahi dönebilmesidir.

4. Mini Servo Motor

Servo motor çeşitleri arasında bulunan mini servo motorlar, adından da anlaşılacağı üzere daha çok küçük mekanizmalar için geliştirilmişlerdir. Okullardaki robot projeleri başta olmak üzere, basit yapıdaki RC araçları gibi alanlarda kullanılabilmektedirler. Bunların dışında model helikopter ve model uçakların iniş takım ve kontrol yüzeylerinde, robot kollarında da sıklıkla kullanılmaktadırlar. Küçük servo motorlar, boyutlarından dolayı 9gr servo motor olarak da adlandırılmaktadırlar. Mini servo motor çeşitleri genel olarak plastik dişlere sahiptir.

Servo motor çeşitleri ile ilgili hazırladığımız blog yazısının sonuna geldik. Yazı boyunca sürekli dönebilen servo motor, DC servo motor gibi çeşitleri ele aldık. İlgili link üzerinden Şahin Rulman olarak sunduğumuz servo motor çeşitlerini inceleyebilirsiniz. Konu ile ilgili herhangi bir sorunuz olması halinde ise, bizlerle 0212 576 04 06 numaralı hat üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

Kaynak: https://www.sahinrulman.com/blog/servo-motor-cesitleri-ve-ozellikleri