Osiloskop Sawtooth Sıfırlamaması

[Muzaffer Eren Demir]

Merhabalar, yaklaşık iki yıl önce bulmuş olduğum arızalı bir osiloskop vardı. Aslında forumda geçmişte konu açmıştım Osiloskop Sağlam Mı ? ancak o zaman problemi tam anlamıyla çözememiştim. Bir esp32 koyup az çok kullanılabilir hale getirmiştim yine de multimetreden daha iyi voltaj ölçen bir aletten öteye gidemedi. Yeniden tamir etme çabasına girdim ve biraz daha yol aldım. Artık çizgiyi soldan sağa çekebiliyor (gif olarak koyduğum için takılıyormuş gibi gözüküyor) yani sawtooth sinyali yükseliyor ancak kendi kendine sıfırlamıyor. Eğer x-ext moduna alıp geri int Tv-z tuşuna basarsam sıfırlayıp yeniden başlıyor. Sağa gelince de duruyor. Şematikteki T417 JFET bozuktu onu değiştirdim. R486 veya R488 temassızlık yapıyordu bu parçaları düzeltikten sonra sinyal az çok oluşmaya başladı. İlk açıldığında veya sıfır durumunda M12 kontrol noktasında -7.4v oluyor, zamanla voltaj yükseliyor(yükselme hızı paneldeki zaman komütatöründen ayarlanıyor) voltaj +2 v olduğunda çizgi soldan sağa çekilip sağda durmuş oluyor. Benim tahminimce bir sonraki adımda D415 üzerinden geri yönde akım ilerleyip sinyali sıfırlaması gerekiyor. Çünkü devrenin bu kısmını incelediğimizde D411 ve D412 pozitif gerilimin T417'nin gate bacağına gelmesini engelliyor. Benzer şekilde D415 negatif gerilimin T412 'nin base bacağına gelmesini engelliyor. Ne zaman voltaj pozitif olursa yani çizgi sağa gelirse akım D415 üzerinden akabilerek T412'yi aktif edecek, transistör de sinyali sıfırlayarak her şey başa dönüş olacak. Ben böyle bir mantık yürüttüm ancak sawtooth devresinin tam anlamıyla nasıl çalıştığını bilmiyorum. Zaten eğer bilseydim devreyi tamir edebilirdim. Bunun için saygıdeğer ustalarım soruyorum, sawtooth sinyali neden başa dönmüyor ? bu hangi parça-parçalardan kaynaklanabilir ?
Burada amacım osiloskopu tamir etmek ancak eş zamanlı olarak rc osilatör devrelerini daha iyi anlamaya da çalışıyorum. Bunun için direk cevap olmasa bile problemi çözebilme yolunda öğrenilmesi gereken şeyleri öğrenmek istiyorum, her türlü kaynağa açığım.

Okuyup zaman ayıran herkese teşekkürler...

 

[AG Mehmet]

Çok çeşitli "sawtooth" jeneratör devreleri var, .
Detaylı incelemedim ama ekeki videoda, devrenize benzer bir devre var (başladıktan 35Sn sonra) bu devre tipini anlatıyor.

Tavsiyem, önce T423 transistör (kırmızı çember) ve çevre elemanları ve Time swicini (komütatör) kontrol edin..

Ve tabiki bütün dikdörtgen içindeki (turunucu çember içine aldım) voltajlar kontrol etmeniz gerekir.

Sabırlar dierim.
Kolay gelsin

 

[Muzaffer Eren Demir]

Gerçekten artık sabır sınavı oluyor... Voltajları kontrol ettim, hepsi tam olarak olması gerektigi gibi olmasada yakınlar. Bu noktada şemada gösterilen voltajlardan da aslında şüphe duyuyorum. Mesela m12 noktasında -5v olmalı yazıyor ancak burası testere dişi çıkış noktası yani sabit bir voltaj yok(Henüz göremedigim testere disi). Bunun dışında devredeki neredeyse tüm transistörleri test ettim. Hem avometreyle hemde basit bir led kontrol devresi ile. T407 T408 T12 T413 T409 T410 T411 T423 T406 T405 T416 T417 T418 bu transistörleri tek tek yerlerinden çıkarıp denedim ve hepsi sağlam. T418 devrede potansı değistirince voltajı değiştiriyor yani o da sağlam. Komutatöründe sağlam oldugunu dusunuyorum cünkü soldan saga cekme hızını degistrebiliyorum. Transistörlerin olduğu yerlerde diyotlarıda inceledim onlarda sağlam. T423 sokup test ettim az once tekrar taktım ve yine soldan saga cekmemeye basladı. Aksamdam sabaha tek yaptigim masadan alıp masaya koymaktı. Yani yeniden basa döndü... Temassızlıktan süphelendim ama devre egiyor bukuyor dokunuyor vuruyor hic bisey yok. Cizgi bianda solda yada bir anda sagda. Cekme olayı yok. T417 sokersem solda kaliyor takarsam bir anda sagda oluyor. Videoyu olabildigince detaylı bir sekilde inceleyecegim.
Buna benzer bir osiloskop almak zor değil ama bu osiloskopu tamir etmeyi kafaya koydum.

 

[serkan_48]

Bu cihaz yaşı gereği acaba elektrolitik kapasitörleri kurumuş ve bu sorunu bundan kaynaklı olabilir mi diye düşünüyorum. Sorun yarı iletken kaynaklı değil de kapasitör gibi pasif devre elemanı kaynaklı olabileceğini düşünüyorum. Aklınızın kenarında dursun.

Peki cihazı ufak ufak ısıtıp fark varmı dener misiniz özellikle elektrolitik kapasitörlerin üzerine saç kurutma ile hava tutup dener misiniz değişiklik oluyor mu?

Benimkisi fikir vermek amaçlı bir yorum gerekli bölgelerdeki kapasitörleri söküp ölçmek en mantıklısı. Isı uygulama biraz alaylı bir yol yöntem.

Bazen bu tür arızalar saç baş yoldurur kolay gelsin.

 

[Under Ground]

https://mekatronik.org/forum/threads/analog-osiloskop-revizyon-ve-bakimi.3122/
Ömür törpüsü bu cihazlar . Hemen rafa koy , koyduğun yeri de unut bence .

 

[AG Mehmet]

1. Voltajları skop ile ölçün

2. Transistörleri ölçüm için sökmeyi göze alıyorsanız onları değiştirin.
Diğer tüm malzemelerin bozulabileceğini unutmayın. Osilaskop burada "hayat" kurtarır".

3 Göderdiğim dökümanlardaki skop ölçümlerini yapmaya çalışın.

4. Sinyal jeneratörü kullanarak ölçüm yapın. Önce T423 kollektörüne seri dirençle kare dalga "enjekte" edin. Daha sonra ilgili devredeki transitör bazlarına uygularken, kollektörlere bakarak ilerliyebilirsiniz.

5. Frekansı, Sweep Time yani sawtooth frekanslarına yakın herhangi bir değer olabilir.

6. Bu tür ölçümlerde sinyal jeneratörü çıkışına seri direnç bağlamak gerekir bu değer devreye göre 1M, 100K,10K,1K olabilir

7. Bu sırada test edilen osilaskobun ekranına bakmayı ihmal etmeyin.

8. Yüksek voltajlara dikkat. Çarpılmayın

 

[Muzaffer Eren Demir]

Ölçüm noktaları voltajları: M8 = (eğer NETZ tuşuna basarsam 8.9v %65 duty 50 hz sinyal oluşuyor dökümandaki 2. dalgaya benziyor, diğer tuşlardan birine basarsam sabit 8.8v ) R443 = (M8 benziyr, 8v),M9 = -8v, M10= 0v, M11= -13.2v, M12=-9.6V, M7 =(M8 ile Benzer ancak niveau potuna göre 500mv ile -900mv arası değişebiliyor), C420=(Yuvarlak içinde 3 yazan yerde 12v, -6.2v olması gereken yerde -13.2v ), R464=(-4.4v olması gereken yer -1v, diğer bacağı -4.6v), D411=(-3.7 olması gereken yerde -5.4v, katot ucunda -6v), R445=(-0.4v olması gerekrn yerde -0.2 v var, diğer bacak +12v) ölçümlerim bu şekilde. Konuyu ilk açtığım zamanki halinde çizgiyi soldan sağa çekebiliyordu o zaman bu voltaj daha tutarlıydı diye hatırlıyorum ancak emin değilim. Şuan ise soldan sağa yine çekemiyor ve zaman komutatörü hiçbirşey yapmıyor. Ölçtüğümde kömütatörde temassızlık yok. Ancak bu BF serisi transistörleri anlayamadım. Özellikle BF245 jfet normal bir led devresi yaptığımda yerinden söküp elimi yaklaştırdığım anda led yanıyor. Henüz gate dokunmamıştım bile. Gate negatif versemde pozitif ucuda dokundursam led yanıyor. Ucu boş bırakıp elimi uzaklaştırdığımda led sönüyor. Bazen takılı kalıp led yanmaya devam ediyor. Tam olarak sağla mı bozuk mu anlayamadım. Bf serisi için farklı bir ölçüm tekniği mi var ?

 

[AG Mehmet]

1. Başka osilaskobunuz varmı?

2. Transistörleri nasıl ölçüyorsunuz?

3. Fet leri ölçme teknikleri farklı. Ayrıca, Gate empedansları çok büyü olduğu için yaşadıklarınız normal.

 

[Muzaffer Eren Demir]

Kullandığım FNIRSI 5012 dijital osiloskop var. 100 mhz e kadar ölçebiliyor ki zaten bu analog osiloskop 10 mhz ölçüm yapabiliyör yani işimi görür. Osiloskopla ölçüm yapabilirim. Sinyal jeneratörüm yok ama arduino ile kare dalga oluşturabilirim gerekirse. Transistörleri hem avometreyle hemde led ile ölçüyorum. Bir adaptöre 5v ucuna direnci ile birlikte led bağladım. Trasnsistörler npn olduğu için emiter ucuna yada source ucuna ekisiyi bağladım. ledide lollektör yada draine bağlıyorum. Bir elimle gate yada base tutuyorum. Diyer elimle de + ve - ye dokunarak transisötr aktif oluyormu bakıyorum. Kendi direncim yerine araya 1k lık direnç koyarakda deniyorum. Bu dediğim şekilde bf224 transistörlerde denediğimde olmadı ama bf224ler sağlam. çünkü devreden söktüğümde netz tuşuna bastığımda dalga üretemiyor. Ayrıca multimetre ile ölçtüğümde hepsi benzer değerleri veriyor aynı pinlerde.

 

[Muzaffer Eren Demir]

Bf245 source ucuna -5.5v verilirse gate ucunda -4.5v oluşabilir mi ? çünkü devreden ayırdığımda bu d410 katot tarafında 0v oluyor, eğer gate ucunu t418dengelen -5.5v verirsem d410 katot ucunda -4.5v oluyor