Loudness nedir? - Digital loudness kontrol

Bunalmis

Usta Üye
Katılım
4 Şub 2007
Mesajlar
899
Puanları
181
Yavastan yavastan kendi amfimi toparlamaya calisiyorum. Henuz kutu kismini asmis degilim.

Digital PPM icin zaten bir MCU kullaniyorum isin icine MCU girince de sterio potansiyometrelerden de kacinip rotary encoder ile volume ve tone kontrol isini de digitallestirince geriye loudness duzenegi kaliyor.

Bu konuyu arastirinca isin cok da kolay olmadigi analog cozumlerin cok gercekci olmadigi, aslinda bu kontrolun en mukemmel sekilde digital tekniklerle yapilabilecegine karar kildim.

Loudness kontrolun tam olarak analog olarak cozulmesi pek mumkun gorunmuyor.

Olayi biraz arastirdigimda isin 1933'lere dayandigi goruluyor.

Insan kulaginin duyma yetenegi yas ile degisiyor. Mukemmel bir kulakligi taksaniz ve kulaklik gene mukemmel bir amplifikator ve ses sinyal jenaratoru ile olusturulmus sistem ile baglansa ardindan sabit genlikte sinyal ile kulaklik surulse;

Mukemmel dedigim aksamlar (frekans cevabi dumduz) frekans degistikce ses seviyesinde degisime neden olmayacaklari halde kulaklarinizla sabit genlikte 20 Hz...20Khz araliginda dinletilen seslerin her birini farkli seviyede dinliyormus hissine kapilacaksiniz. Kulagimizin frekans cevabi malesef cok kotu.

Insan kulagi 5..8Khz araligina cok duyarlidir. Haliyle bu alanin disindaki sesler zayif duyulurken bu araliktaki sesler cok daha gur isitilecektir.

Ustelik bu sinyal jenarorunun genligi (volume seviyesi) degistirildiginde kulagin frekanslara verdigi tepki de degisecek.

Iste 1933 yilinda Harvey Fletcher ve Wilden A. Munson adindaki arastirmacilar pek cok denek uzerinde deney yaparak insanlarin hep ayni seviyede ses duyabilmeleri icin hangi frekansin ne kadar kisilmasi ya da acilmasi gerektigini tespit etmisler. Yani bir kontur egrileri cikartmislar. Bu kontur egrilerini 0 - 130 db araligindaki ses basinclari icin ayri ayri cikartmislar.

2003 yilinda ISO standartinda bu egriler tekrardan revize edilmis.

1024px-Lindos1.svg.png


Bu egrilerden ornegin 20 db icin olanina bakarsak tum frekanslarda 20db siddetinde bir ses duyabilmek icin

1Khz den dusuk frerkanslarin bayagi bir yuksek verilmesi (ornegin 30Hz icin 80db siddete) gerektigi,
1.5Khz icin 25 db siddette verilmesi
3Khz in 15 db verilmesi
20Khz in 35 dB verilmesi gerekiyor.

Yani eger biz 20Hz..20Khz araliginda hep 20db siddetinde ses duymak istiyorsak frekans degistikce volume seviyesini ile oynamamiz gerekecek.

Isi kotu yani eger sesi biraz daha gur duymak isterseniz (mesela 30db) frekansi degistirdikce volume seviyesini gene frekansla degistirecek fakat 20db ile 30 db arasindaki oran kadar bir oran olmadigini grafikten goreceksiniz.

Sonucta bu kontrolu analog yapmaya kalktigimizda yukaridaki grafige tamamen cevap veren bir sistem tasariminin mumkun olmadigi hemen gorulecektir.

O halde yapilacak is digital kontrollu ve bol kanalli bir equlizer in her bir kanalinin volume seviyesi ile ayri ayri ayarlanarak yukaridaki grafigi verecek sekilde digital olarak kontrol edilmesi gerekecek.

Ben bunun yerine ikinci bir ton kontrol devresi daha yapip tiz ve bas seviyesini volume dugmesi seviyesine bagli olarak yukaridaki grafige olabildigince benzeterek MCU ile kontrol edecegim.

Diger ton kontrol devresi ise sadece benim kontrolumde dugmelerini parmaklarimla cevirebilecegim standart bir kontrol devresi olacak.
 
Son düzenleme:
Bu aciklamalardan sonra loudness duzenegini su sekilde gozunuzde canlandirabilirsiniz.

Mesela 8 kanalli bir equalizer hayal edin. Siz volume dugmesi ile oynarken bu 8 kanal otomatik degisiyor.

Evet loudness tam olarak bu sekilde calisiyor. Eger ben zaten volume seviyesini hep sabit bir degerde tutuyorum derseniz equlizeri yaklasik sol yani daha yuksekte, sag yani daha asagida V sekline getirmeniz yetecek.

Ben burdan su sonuca variyorum.

Elektro akustik testler acisindan iyi bir sistemin tabiki frekans cevabinin dum duz olmasi istenir.

Fakat fiiliyatta muzik dinlerken oyle dum duz frekans tepkisi olan kabinler ve amplifikatorler cok da sart degil.

Isin icine kotu frekans tepkisine sahip kulak girince o dum duz egriler anlamini kaybediyor zaten frekans tepki grafigi egri bugru hale geliyor.

Asil mesele beyinde olusacak sinyalin frekans grafiginin dum duz olmasi. Bu da malesef kisiden kisiye degisiyor ve beyindeki sesin grafigini duzlestirecek filitreler bol dugmeli equilizer oluyor.

Fakat equlizerlerden oldum olasi nefret ederim. Ustelik volume seviyesi ile her oynayista equlizeri da yeniden ayarlamak gerekecek.

Fakat volume seviyesini siz dugmeden degil de muzigin arasında bır yerde orkestrada entrumanlardan yada studyodakı ana vlumden artirirlarsa loudness duzeneginin buna adapte olup kendini otomatık ayarlamasi en mukemmeli olacaktir. Sanirim bu sistem henuz yapilmadi.
 
Son düzenleme:

Yeni mesajlar

Forum istatistikleri

Konular
127,964
Mesajlar
913,942
Kullanıcılar
449,610
Son üye
cagriaytmz

Yeni konular

Geri
Üst