çelikte girdap akımı oluşur mu? oluşuyorsa neden hızla mıknatısa kolayca yapışıyor.

[mstkvk]

bu çelik ya da demirde girdap akımı oluşur mu. ferromanyetik maddelerde ya da. yani bir bakıra paralel bir mıknatıs geçirince bakırı kendiyle birlikte yere paralel bir şekilde mıknatıs hareket ettirebiliyor girdap akımından ötürü. ancak bu etki ferromanyetik maddede yani örneğin çelikde oluşmuyor. mıknatısla birlikte hareket etse de bu mıknatısın ferromanyetik maddenin yere yaptığı basıncı mıknatısın çekiminden ötürü düşürüp kendiyle birlikte yerçekimine karşı onu sürüklemesi şeklinde ya da direk mıknatısa yapışması şeklinde görülüyor. ayrıca iki mıknatıs arasında, döner bir göbekten bıraktığımız bir alüminyum ya da bakır o iki mıknatıs arasından geçemiyor ancak aynı ebatta bir çelik hiç etkilenmeden geçebiliyor. ancak bazıları mutlaka oluşur diyorlar? ya da yerdeki bir bakır ya da alüminyum plakaya yüksekten bir mıknatıs bıraktığımda mıknatıs levhalara yaklaştığında nerdeyse duruyor ve yavaşça çarpıyor. ancak bu levhalar çelik olduğunda çeliği çekme alanına girdiğinde normalden daha hızlı çarpıyor. bu nasıl girdap akımı oluşması? bu durumun aslı nedir_?

 

[wolf351]

Bildiğim kadarı ile cevaplayayım. Öncelikle girdap akımları hepsinde olur fakat bu akımın şiddeti, içinde dolaştığı materyalin iç elektriksel direnci ile alakalıdır. Eğer iç direnç fazla ise, daha az, iç direnç az ise, daha fazla akım oluşacaktır. Ferromanyetik maddeler, demir, nikel ve kobalttır. Kimi kaynaklarda bir iki element daha eklenebiliyor. Bunlar ise manyetik alana karşı en güçlü tepki veren elementlerdir.

Mıknatıslık özelliği elementin B-H grafiği ile alakalı da diyebiliriz. Şöle ki, manyetik alan yönünü gösteren, atomik düzeydeki magnetic domain dediğimiz alanlar, manyetik alan çizgilerini gösterecek şekilde dizilirler. Üzerindeki manyetik alan çizgilerini tam ters yönde gösterecek şekilde etkilersek, o zaman tam ters yönü gösterecek şekilde dizilirler. Hysteresis dediğimiz kayıp işte, bu iki zıt yönü gösterirken ki oluşan kayıptır. Yani magnetic domain lerin zıt yönü gösterirken dizilimi sırasında oluşan kayıptır. Eğer ne kadar çabuk zıt yönde dizilirlerse bu kayıplarda o kadar az olur. Mıknatıslarda ise ferritlerden yapılır. Yani ferromanyetik elementlere sahip olan, demir, nikel ve kobalttan. Tabi bu ferritlerin içine başka element ve alaşımlarda eklenir. İkiye ayrılmaktadırlar. Sert ve yumuşak ferritler. Sert ferritlerde hysteresis kaybı çoktur fakat bir kere manyetik alana maruz kaldıklarında, içindeki magnetic domainler aynı yönü gösterecek şekilde dizilirler ve ölece kalırlar. Çünkü hysteresis kaybının yada B-H grafiğindeki aralığın çok olması onlara bi nevi alan yönünü saklama kabiliyeti vermektedir. Yumuşak olanların ise hysteresis kaybı çok daha düşüktür fakat üzerlerindeki manyetik alan yönünü saklayamazlar. Yani magnetic domainler dizilirler fakat manyetik alan yokluğunda normale dönerler. Bu yüzden yumuşak ferritler mıknatısta kullanılamazlar.

Girdap akımları ile mıknatıs özelliğinin bir ilgisi olduğunu düşünmüyorum. Girdap akımları sadece, içinde dolaştığı maddenin yada elementin ısınmasına yol açar. İndüksiyon fırınlarını örnek verirsek, ocağın altındaki bobin, üzerine konulan iç direnci düşük olan metal kapların içinde dolaşır ve metal kap ısıtabilir. Elimizi koyduğumuzda aslında yine girdap akımları elimizde oluşabilir fakat bu çok çok az düzeyde olur çünkü elimizin iç direnci çok fazla olduğundan girdap akımının oluşmasını önleyebiliyor diyebiliyoruz.

Çeliğinde mıknatıstan etkilenip etkilenmesi, ferromanyetik elementlere sahip olup olmadığına bağlıdır diye düşünüyorum. Ferromanyetik elemente sahip olan çelikler mıknatıstan etkileniyor diye biliyorum.