Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri
Odasından:
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik
Mühendisleri
Odası
Elektrik Yüksek Gerilim Tesisleri İşletme
Sorumluluğu Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 18 Mart 2004 Perşembe, Sayı:25406)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Uygulama ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmelik, elektrik yüksek gerilim tesislerinde, can
ve mal güvenliğinin sağlanması, ekonomik kayıpların önlenmesi için
gerekli işletme hizmetleri ile bu hizmetlerin yürütülmesini üstlenen
işletme sorumlusu elektrik mühendisinin, görev, yetki ve çalışma
yöntemlerini düzenlemek amacı ile hazırlanmıştır.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, 1 kV’un üstündeki yüksek gerilim (YG)
tesislerinin işletme sorumluluğunu üstlenen elektrik mühendislerinin,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yürürlüğe konulan 30.11.2000
tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde
görev, yetki ve yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeleri kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği (TMMOB) Kanunu hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Uygulama
Madde 4 — Bu Yönetmelik, YG tesislerinin kuruluş aşamasını
tamamlaması sonrasında yürütülen geçici kabul çalışmaları ile başlayıp,
tesislerin gerilim altında bulunduğu süre içinde uygulanır.
Tanımlar
Madde 5 — Bu Yönetmelikte geçen:
a) TMMOB: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini,
b) EMO: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri
Odasını,
c) Mühendis: EMO üyesi elektrik yüksek mühendisi ya da elektrik
mühendisini,
d) İşletme: Anma değeri 1 kV’un üzerindeki enerji alınan nokta ile
alçak gerilim (AG) ana şaltere (hariç) kadar olan bölümlerin
oluşturduğu enerjili veya enerjisiz kısımları,
e) İşveren: İşletmenin sahibi ve/veya kullanıcısını,
f) İşletme personeli: İş yerinde mevcut, işletme ile ilgili görevler
üstlenmiş ya da üstlenecek olan, işveren tarafından belirlenmiş ve
görevlendirilmiş personeli,
g) İşletme sorumluluğu: Bu Yönetmelikte tanımlanan işletmede
güvenlik önlemlerinin alınması, ortaya çıkan arızalarda yapılacak
müdahalelere nezaret edilmesi ve gerekli manevraların yapılması,
sorumlulukları ile ilgili konularda işletme sahibine rapor verilmesi,
gerekli test ve bakımlarının yaptırılması, gerekli iş güvenlik
malzemelerinin tesiste bulundurulmasının sağlanması hizmetlerini,
h) İşletme sorumlusu: EMO tarafından belgelendirilmiş, yüksek
gerilimli kuvvetli akım tesislerinde teknik konulardan sorumlu elektrik
yüksek mühendisi ya da elektrik mühendisini,
i) Belge: EMO tarafından belirlenen uygulama esaslarına göre
düzenlenmiş İşletme Sorumluluğu Belgesini,
j) Enerji sağlayan kuruluş: İşletmenin enerji aldığı ilgili kurum,
kuruluş ya da görevli şirketi,
k) YG: Yüksek gerilimi,
l) AG: Alçak gerilimi,
m) SMM: Serbest Müşavir Mühendisi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
İşletme Sorumluluğu Koşulları
Madde 6 — İşletme sorumluluğu koşulları şunlardır.
a) İşletme sorumluluğunu üstlenecek mühendislerin, EMO tarafından
verilen "Elektrik YG Tesisleri İşletme Sorumlusu" belgesine sahip
olmaları gerekmektedir.
b) İşletme sorumluluğu, işletmelerde tam gün ve tam yıl esasına
göre çalışan belge sahibi mühendisler tarafından üstlenilir. Ancak
işletmelerde yeterli ya da bu niteliklere sahip mühendisin bulunmaması
durumunda bu hizmet EMO tarafından yıl sonuna kadar geçerli olmak
üzere verilen Elektrik Serbest Müşavir Mühendis (SMM) Belgesi ve
İşletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi sahibi olan mühendisler
tarafından EMO onaylı sözleşme ile üstlenilebilinir.
Ancak, ortaklığın çoğunluk hissesinin TMMOB üyelerinden oluşan
mühendislik ve mimarlık hizmeti vermek amacıyla kurulmuş bulunan
sermaye şirketlerinde ücretli olarak çalışan elektrik yüksek
mühendisleri ve elektrik mühendisleri, "Elektrik Tesisleri İşletme ve
Bakım Hizmetlerini" üstlenemezler.
İşletme Sorumlusunun Yükümlülükleri
Madde 7 — İşletme sorumlusunun yükümlülükleri şunlardır.
a) İşletme sahibine ait olan bu Yönetmelik kapsamındaki YG
tesislerinin (üçüncü şahıslarla ortak kullanılan YG tesisleri hariç olmak
üzere) işletme sorumluluğunu üstlenmiş olur. İşletme sorumlusu
kanunlar karşısındaki sorumluluk dışında, işletme sahibi adına enerji
sağlayan kuruluşa karşı da sorumlu ve muhataptır.
b) Görevi üstlenmesini takiben mevcut YG tesislerini denetler,
tesislerin hali hazır durumda işletme yönünden kusur ve eksiklerinin
bulunup bulunmadığını belirler ve durumu işletme sahibine rapor eder.
c) Belirlenen işletme personelinin eğitimini yaptırır ve herhangi bir
yanlış manevraya meydan vermeyecek şekilde gerekli önlemleri alır.
d) YG tesislerinin tek hat şemasını hazırlayarak YG hücrelerinin yer
aldığı bölüme asılmasını sağlar.
e) Manevra yönergeleri hazırlayarak işletme personeline imza
karşılığında verir. Bu yönergeler yeteri boyutta bir levhaya yazılarak YG
hücrelerinin yer aldığı bölüme ayrıca asılır.
f) Güvenlik malzemelerinin yetersizliği halinde durum işletme
sorumlusu tarafından işletme sahibine raporlanır ve yeterli duruma
getirilmesi sağlanır. İşletme sorumlusu tarafından varolan güvenlik
malzemelerinin bakımlarının, yeterli aralıklarla kontrol ve testlerinin
yaptırılması sağlanır.
g) İşletmelerde gereken manevraların işletme sorumlusu tarafından
yapılması esastır. Ancak işletme sorumlusu bu manevraların bir kısmını
ya da tamamını yönergeler çerçevesinde kendi gözetimi altında ve
sorumluluğu kendisine ait olmak üzere yetkili bir işletme personeline
yaptırabilir. Yönergeler dışında yapılan manevralardan ya da personelin
kişisel hatalarından doğacak kazalardan işletme sorumlusu, sorumlu
değildir.
h) İşletme sırasında ortaya çıkacak arıza açmalarında, açmanın
değerlendirilerek gereken manevranın yapılması işletme sorumlusunun
talimatıyla gerçekleştirilir.
i) İşletme yönünden işletme sahibini enerji sağlayan kuruluş
nezdinde temsil etmekle görevlidir. Enerji sağlayan kuruluştan enerji
kesintisi talebinde bulunmak, yeniden enerji verilmesini talep etmek,
kesinti arıza ve benzeri konularda enerji sağlayan kuruluş ile gerekli
ilişkileri sürdürmek işletme sorumlusunun görevidir.
j) İşletme sahibi, enerji sağlayan kuruluş ve bakım sorumlusu ile ilgili
gerekli ilişkileri sürdürerek bakım işlerinin gün ve saatini belirler ve
gerekli koordinasyonu sağlar.
k) Bakım ekiplerinin tesislerde yapacakları bakımlar dolayısıyla
teçhizatın gerilimden izole edilmiş ve topraklanmış olarak bakım
ekibine teslimini ve bakım sonrasında teçhizatın kontrol edilerek bakım
ekibinden devralınmasını ve ardından gerekli manevraların yapılarak
normal işletmeye geçirilmesini sağlar.
l) Mevcut YG teçhizatının durumunu sürekli olarak izler ya da izletir.
Yapacağı değerlendirme sonucunda müdahaleyi gerektirecek bir
tespitin yapılması halinde durumu işletme sahibine yazılı olarak bildirir.
m) Sorumluluğu altındaki tesislerin günlük bakımının işletme
personeli tarafından yapılmasını sağlar.
n) İşletmeye ilişkin topraklama testlerini, işletmenin çalışma
koşullarına ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre
düzenli aralıklarla veya gerektikçe yaptırılmasından sorumludur.
o) Gerek gördüğünde ya da en fazla dört ayda bir tesisin durumuna,
yapılacak çalışmalara, varsa sorunlara, çözüm önerilerine ve alınacak
önlemlere ilişkin raporunu enerji sağlayan kuruluşa, işverene ve ilgili
EMO birimine vermek üzere rapor düzenler.
Özel görevler ve sözleşmeler dışında enerji tüketiminin izlenmesi ve
kompanzasyon tesisinin sağlıklı çalışıp çalışmadığının denetlenmesi
sorumluluk kapsamında değildir.
İşletme Sahibinin Yükümlülükleri
Madde 8 — İşletme sahibinin yükümlülükleri şunlardır.
a) İşletme sorumlusunun görevlerini yerine getirebilmesi için gerek
duyduğu imalatların ya da hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamak,
teçhizat ile ilgili bakım ve onarım işlerini yaptırmak, talep edilen
güvenlik malzemelerini almak, işletme sorumlusunu görevin
gerektirdiği ölçüde yetkili kılmak, işletme sorumlusu değişikliklerini
enerji sağlayan kuruluşa ve EMO’ya bildirmek,
b) İşletme sorumlusunun talimatları ve uyarılarını dikkate alarak
uyulmasını sağlamak,
işletme sahibinin yükümlülüklerindedir.
Bu talimat ve uyarılara uyulmamasından kaynaklanacak her türlü
kayıptan işletme sahibi sorumludur.
EMO'nun Yükümlülükleri
Madde 9 — EMO’nun yükümlülükleri şunlardır.
a) Bu Yönetmelikte tanımlanan hizmetlerin yürütülmesinde EMO,
kanun ve yönetmelikler ile belirlenen görev ve yetkilerini kullanarak bir
yandan hizmetin yürütülmesindeki teknik gereklilikleri ve hizmet
kalitesini sağlar, diğer yandan üyelerin haklarının korunmasında gerekli
gördüğü girişim ve müdahalelerde bulunur.
b) EMO Yönetim Kurulu, Şube Yönetim Kurulu önerileri
doğrultusunda işletme sorumluluğuna ilişkin güç, sayı, kapasite, bölge
ve benzeri konularda sınırlamayı belirler.
c) EMO Yönetim Kurulu, belge ve SMM hizmetlerine ilişkin işletme
sorumluluğu hizmet ücretlerini, her yıl belirleyerek yayınlar.
d) İşletme sorumluluğu hizmetinin il sınırları bazında yapılması
asıldır. Ancak Şube Yönetim Kurulları önerileri doğrultusunda Şube
sınırları içersinde kalmak kaydı ile EMO Yönetim Kurulunun onayı ile
düzenleme yapar.
e) İşletme sorumlularının sicilleri, işletme sorumlusuna ve işletmeye
ait formlar üzerinde ilgili EMO birimleri tarafından ayrı ayrı tutulur.
f) EMO, elektrik YG tesislerinde işletme sorumluluğu hizmetini
üstlenecek mühendislere yönelik "İşletme Sorumluluğu" belgesi
düzenler.
g) EMO her yıl işletme sorumluluğu belgesinin yenilenip
yenilenmeyeceğine, işletme sorumlusunun düzenlediği raporlara, yıl
içinde katıldığı meslek içi eğitim kurslarına ve mühendislik etik
kurallarına uyulup uyulmadığına bakarak karar verir.
h) Belgelerin verilip verilmemesinde ya da yenilenip
yenilenmemesinde son karar organı EMO Yönetim Kuruludur.
i) EMO Yönetim Kurulu gerek gördüğü yerlerde işletme sorumluluğu
meslek içi eğitim programlarını düzenler.
İşletme Sorumluluğunun Geçici Süreli Devri
Madde 10 — İşletme sorumlusu, sorumluluklarını bir başka belge
sahibi mühendise sağlık, askerlik görevi, yurt dışı seyahati ve benzeri
geçerli ve zorunlu nedenlere dayanmak kaydı ile geçici bir süre
devredebilir. Ancak bu talebin ve yeni sorumlunun işletme sahibince
kabul edilmesi ve düzenlenecek devir protokolünün EMO tarafından
onaylanması gerekir.
İşletme Sorumluluğunun Sona Ermesi
Madde 11 — İşletme sorumluluğu aşağıdaki durumlarda sona erer.
a) İşletme sorumlusu mühendisin çalıştığı işletmeden ayrılması ya
da görev değişikliği,
b) İşletme sorumlusu SMM üye tarafından sözleşmenin fesh
edilmesi,
c) İşletme sorumlusu üyeye EMO tarafından geçici ya da daimi
meslekten men cezası verilmesi,
d) İşletme sorumlusunun sağlık sorunları, askerlik ve benzeri
nedenlerle sorumluluğunu yerine getirecek koşulları kaybetmesi,
e) İşletme sahibinin, işletme sorumlusu ile arasındaki sözleşmeyi
fesh etmesi,
hallerinde işletme sorumluluğu sona erer ve EMO’ya bildirilir.
İşletmenin faaliyetini sürdürmesi durumunda, işletme sahibi
tarafından hemen yeni bir işletme sorumlusu belirlenerek enerji
sağlayan kuruluşa ve EMO’ya bildirilir, gerekli işlemler yerine getirilir.
İşletme sorumlusunun belge alma koşullarını yitirmesi halinde
işletme sorumluluğu sona erer. EMO bu durumu işletme sahibine ve
enerji sağlayan kuruluşa yazılı olarak bildirir, işletme sahibi yeni işletme
sorumlusunu belirleyerek EMO’ya ve enerji sağlayan kuruluşa bildirir.
Meslek İçi Eğitime Katılım
Madde 12 — İşletme sorumluluğu hizmetinin önemi ve özelliği
açısından işletme sorumluluğu üstlenecek kişiler, EMO Meslek İçi
Sürekli Eğitim Merkezi (MİSEM) tarafından düzenlenen meslek içi eğitim
seminerlerine katılarak Yetkilendirme Belgesi almak zorundadır.
Daha önce bu eğitime katılmış olan üyelere EMO tarafından
belgeleri verilir.
EMO tarafından düzenlenecek eğitim programı kapsamında, iş
güvenliği mevzuatı, hukuksal sorunlar, ilk yardım, güvenlik
malzemeleri, manevralar, kesiciler, ayırıcılar, sigortalar, koruma
sistemleri, topraklama, transformatörler, kablolar, elektrik tarifeleri,
kompanzasyon sistemleri gibi konular yer alır.
Belge Verilmesi
Madde 13 — Elektrik YG tesisleri işletme sorumluluğu belgesi
aşağıdaki koşullarda verilir:
a) İşletme sorumlusu;
1) SMM olarak çalışıyorsa, EMO’dan yıl sonuna kadar geçerli Elektrik
SMM belgesi almış olması,
2) Özel sektörde çalışıyorsa, tam gün ve tam yıl esasına göre
çalıştığını belgelemesi,
b) Üyelik yükümlülüklerini düzenli olarak yerine getirmesi,
c) EMO tarafından kısıtlanmamış olması,
d) Lisans diploması ünvanı elektrik yüksek mühendisi ya da elektrik
mühendisi olması,
zorunludur.
Lisans diplomasında elektrik elektronik mühendisi ünvanı
taşıyanların transcriptleri dikkate alınarak, elektrik YG konularında
eğitim görmüş olması şartı aranır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin yayınlandığı yıl içinde
yayınlanma tarihine kadar gerçekleştirilen hizmet sözleşmeleri yıl
sonuna kadar geçerlidir. Bu sözleşmelerin yenilenmesi aşamasında bu
Yönetmelik hükümlerine uyulur.
Geçici Madde 2 — Meslek içi eğitime katılım ile ilgili 12 nci
maddenin 1 inci fıkrası 01/01/2004 tarihinden itibaren geçerlidir.
Yürürlük
Madde 14 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 15 — Bu Yönetmelik hükümlerini, Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu yürütür.
Sayfa Başı
