Değerli arkadaşlar,merhaba.
Son günlerde de jpeg,mosfet transistörlerin kuvvetlendirme (amfi) olayını megep dökümanında okurken bir şey çok fazla da dikkatimi çekti.(Yani deyim tam yerindeyse Amerika’yı yeniden keşfettim denilebilir) bu özel durumu sizlerle de paylaşayım isterseniz.
Transistörleri ansiklopedik anlamı olarak da ele aldığımızda,giren ac sinyali devredeki dc. güç kaynağı aracılığıyla çıkışta da modififasyonla kuvvetlendirilmiş sinüs dalga çıkışlı (kazanç oranında) daha büyük genlikli bir ac.sinyali haline dönüştürdüğünden söz etmektedir.Ancak giren ac. sinyalin transistörün hem e-b hem de e-c hattında zayıflatılımış (Transistor ü bozmayacak şekilde sınırlandırılmış akımı da hatta bağlanan,özel olarak hesaplanmış değerdeki dirençlerle sağlayarak) dc. Akımı ile transistor ün çıkışta kuvvetlendirilmiş akım veya voltaj olarak artırılmış ses akımı sinyalini verebildiğini de biliyoruz.
Transistörün OPAMP olarak yani tümleşik bir amfi olarak kullanılmasında,hem girişte hem de çıkışta kutupsuz ve kutuplu kondansatörlerin (Elektrolitik bazlı,kutuplu veya seramik bazlı,kutupsuz) kullanım amacı ne olabilir diye düşünülüp yine akıllara bu soru da kolayca gelebilir.Benim şahsi düşüncem şu şekliyle de olmuştur son günlerdeki düşüncelerime dayanarak.
Kondansatörler dc. akımda (Avometre ile elektrolitikleri de ölçme sırasında da şarj oluncaya bir akım içinde yer alan pil aracılığıyla zayıflatılarak yine de geçer,kondansatör tam şarj olup dolmasında ise artık okunan bir değer de olmaz.) belirli bir yere kadar akımı tam da alıcıdır,yani şarj oluncaya kadar bu dc. akımı geçirgendirler.Ama şarj tamamlandığında ise dc. akım tarafından kendi içlerine bir akım geçişi de artık olmaz.İşte bu noktada dc.akıma karşı kapı (Bariyer) gibi de davranırlar.Ancak geçen akımın ac. olması durumunda ise kondansatörler hem şarj hem deşarjı ayni anda göstereceğinden dolayı geçen bu ac. akıma karşı sürekli olarak köprü görevini yapar,yani bu ac.akımı da sürekli geçirirler.
Herhangi bir transistorle amplifikasyon (OPAMP) olayında tarnsistörlerin kullandığı akım cinsi çalışmaları için dc. dir,ama giren ve kuvvetlenerek çıkan sinyal akımı ise ac. dir bildiğimiz gibi.İşte tam bu noktada transistör boşta iken cve ac. sinyali yokken de beyaz gürültü dediğimiz transistor ün boşta iken hoparlörlere kuvvetlendirilmiş bir dc. Akımını vgönderip hoparlörlerden giren bu ac sinyalin hiçbir kuvvetlendirmesi olmasa da çok zayıf bir sesi yine işitiyoruz,volüm (Ses düzeyini ayarlayan potansiyometre) sonuna kadar açıksa eğer.
Ancak transistörün giriş kısmından,yani mikrofon veya teyp kristalinden (herhangi bir transduserden) ac sinyali kutupsuz bir kondansatörden seri olarak uygulandığında,kondansatörün ac akımı tam geçirmesi,ac akıma bariyer (kapı) olması özelliği bu noktada devreye girmiş oluyor.O da şu şeklide gerçekleşiyor.Giren ac. akımı kondasatörü aşıp diğer kuvvetleneceği kısma girmiş,tarnsistör devresini boşta iken çalıştıran dc. Akımı ise ac sinyalin girdiği yerden bu transducer (Örneğin bir mikrofon) kısmına hiç geçememiş de oluyor sonuç olarak.Kuvvetlendirilecek olan bu sinyal içerde dc. ile boştayken bile çalışan transistörün e-b ve e-c arasında da,mevcut uygulanan dc. akımlarla zaten çalışır durumdayken, bir de bu giren ac akımla tam modüle edilip,çıkışa da ac. sinüs akımı şeklinde verilmek üzere kuvvetlendiriliyor.
Çıkış hattından da direk hoparlörlere elektriki bağlantı da yapılmıyor,seri bağlı bir elektrolitik kondansatör üzerinden geçip hoparlöre bu ses akımı gitmiş oluyor.Yani transistörün çıkış hattına da bağlı olan bu ikinci konumdaki bu kondansatörler de,ac akımı kendi üzerinden geçiriyor,ama devrede transistörün çalışması için dolaşan bu dc. akımdan tam filtre edilerek tam olarak ayrılmış oluyor bu noktada. Genel amaçlı yapılan amplifikatör (Kuvvetlendirme) olayında kondansatörler çıkışta veya girişte hiç kullanılmasaydı,hem ac akımı, hem de transistorü çalıştıran bu dc. akımı birbirine tam karışmış olur,hem girişte hem de çıkışta ac/dc ve dc/ac filtreleme olayı hiçbir şekliyle de gerçekleşmeyecekti diye düşünüyorum.
Sonuç olarak transistörlü kuvvetlendiricilerle OPAMP’ların giriş ve çıkışında yer alan kondansatörler; AC>>>>>> DC-------------DC>>>>>>>AC şeklinde bir seyirle transistörün içine sadece bir AC olarak girip,çıkışta da sadece ve çok net bir AC sinyali olarak çıkarak hoparlörler giderek ses halinde dinlenmeleri sağlanmış oluyor. -------- olarak verilen DC akımla çalışılan transistör iç ortamında volüm açıkken bile dc akım,e-b ve e-c kısmında transistörü boştayken de çalıştırmış oluyor.AC girişten gelip de kondansatör engelini (bariyerini) AC olduğu için de kolayca aşıp giderek,ayrıca transistör içinde de yeterince de kuvvetlendirildikten (Belli bir kazançla) sonra sadece AC olarak bu elektrolitik kondansatörden,tıpkı belirli değerde bir dirençten geçer gibi,ama içerde dolaşımda bulunana bu DC akımlarını transistör içinde de bırakarak yollarına devam ediyor.Hoparlöre de sadece AC şeklinde gidip bize kuvvetlendirimiş bu AC sinyalinin dinlenmesi şeklinde bir hizmet de vermiş oluyorlar böylelikle.
Kolay gelsin.Saygılarımla.
Son günlerde de jpeg,mosfet transistörlerin kuvvetlendirme (amfi) olayını megep dökümanında okurken bir şey çok fazla da dikkatimi çekti.(Yani deyim tam yerindeyse Amerika’yı yeniden keşfettim denilebilir) bu özel durumu sizlerle de paylaşayım isterseniz.
Transistörleri ansiklopedik anlamı olarak da ele aldığımızda,giren ac sinyali devredeki dc. güç kaynağı aracılığıyla çıkışta da modififasyonla kuvvetlendirilmiş sinüs dalga çıkışlı (kazanç oranında) daha büyük genlikli bir ac.sinyali haline dönüştürdüğünden söz etmektedir.Ancak giren ac. sinyalin transistörün hem e-b hem de e-c hattında zayıflatılımış (Transistor ü bozmayacak şekilde sınırlandırılmış akımı da hatta bağlanan,özel olarak hesaplanmış değerdeki dirençlerle sağlayarak) dc. Akımı ile transistor ün çıkışta kuvvetlendirilmiş akım veya voltaj olarak artırılmış ses akımı sinyalini verebildiğini de biliyoruz.
Transistörün OPAMP olarak yani tümleşik bir amfi olarak kullanılmasında,hem girişte hem de çıkışta kutupsuz ve kutuplu kondansatörlerin (Elektrolitik bazlı,kutuplu veya seramik bazlı,kutupsuz) kullanım amacı ne olabilir diye düşünülüp yine akıllara bu soru da kolayca gelebilir.Benim şahsi düşüncem şu şekliyle de olmuştur son günlerdeki düşüncelerime dayanarak.
Kondansatörler dc. akımda (Avometre ile elektrolitikleri de ölçme sırasında da şarj oluncaya bir akım içinde yer alan pil aracılığıyla zayıflatılarak yine de geçer,kondansatör tam şarj olup dolmasında ise artık okunan bir değer de olmaz.) belirli bir yere kadar akımı tam da alıcıdır,yani şarj oluncaya kadar bu dc. akımı geçirgendirler.Ama şarj tamamlandığında ise dc. akım tarafından kendi içlerine bir akım geçişi de artık olmaz.İşte bu noktada dc.akıma karşı kapı (Bariyer) gibi de davranırlar.Ancak geçen akımın ac. olması durumunda ise kondansatörler hem şarj hem deşarjı ayni anda göstereceğinden dolayı geçen bu ac. akıma karşı sürekli olarak köprü görevini yapar,yani bu ac.akımı da sürekli geçirirler.
Herhangi bir transistorle amplifikasyon (OPAMP) olayında tarnsistörlerin kullandığı akım cinsi çalışmaları için dc. dir,ama giren ve kuvvetlenerek çıkan sinyal akımı ise ac. dir bildiğimiz gibi.İşte tam bu noktada transistör boşta iken cve ac. sinyali yokken de beyaz gürültü dediğimiz transistor ün boşta iken hoparlörlere kuvvetlendirilmiş bir dc. Akımını vgönderip hoparlörlerden giren bu ac sinyalin hiçbir kuvvetlendirmesi olmasa da çok zayıf bir sesi yine işitiyoruz,volüm (Ses düzeyini ayarlayan potansiyometre) sonuna kadar açıksa eğer.
Ancak transistörün giriş kısmından,yani mikrofon veya teyp kristalinden (herhangi bir transduserden) ac sinyali kutupsuz bir kondansatörden seri olarak uygulandığında,kondansatörün ac akımı tam geçirmesi,ac akıma bariyer (kapı) olması özelliği bu noktada devreye girmiş oluyor.O da şu şeklide gerçekleşiyor.Giren ac. akımı kondasatörü aşıp diğer kuvvetleneceği kısma girmiş,tarnsistör devresini boşta iken çalıştıran dc. Akımı ise ac sinyalin girdiği yerden bu transducer (Örneğin bir mikrofon) kısmına hiç geçememiş de oluyor sonuç olarak.Kuvvetlendirilecek olan bu sinyal içerde dc. ile boştayken bile çalışan transistörün e-b ve e-c arasında da,mevcut uygulanan dc. akımlarla zaten çalışır durumdayken, bir de bu giren ac akımla tam modüle edilip,çıkışa da ac. sinüs akımı şeklinde verilmek üzere kuvvetlendiriliyor.
Çıkış hattından da direk hoparlörlere elektriki bağlantı da yapılmıyor,seri bağlı bir elektrolitik kondansatör üzerinden geçip hoparlöre bu ses akımı gitmiş oluyor.Yani transistörün çıkış hattına da bağlı olan bu ikinci konumdaki bu kondansatörler de,ac akımı kendi üzerinden geçiriyor,ama devrede transistörün çalışması için dolaşan bu dc. akımdan tam filtre edilerek tam olarak ayrılmış oluyor bu noktada. Genel amaçlı yapılan amplifikatör (Kuvvetlendirme) olayında kondansatörler çıkışta veya girişte hiç kullanılmasaydı,hem ac akımı, hem de transistorü çalıştıran bu dc. akımı birbirine tam karışmış olur,hem girişte hem de çıkışta ac/dc ve dc/ac filtreleme olayı hiçbir şekliyle de gerçekleşmeyecekti diye düşünüyorum.
Sonuç olarak transistörlü kuvvetlendiricilerle OPAMP’ların giriş ve çıkışında yer alan kondansatörler; AC>>>>>> DC-------------DC>>>>>>>AC şeklinde bir seyirle transistörün içine sadece bir AC olarak girip,çıkışta da sadece ve çok net bir AC sinyali olarak çıkarak hoparlörler giderek ses halinde dinlenmeleri sağlanmış oluyor. -------- olarak verilen DC akımla çalışılan transistör iç ortamında volüm açıkken bile dc akım,e-b ve e-c kısmında transistörü boştayken de çalıştırmış oluyor.AC girişten gelip de kondansatör engelini (bariyerini) AC olduğu için de kolayca aşıp giderek,ayrıca transistör içinde de yeterince de kuvvetlendirildikten (Belli bir kazançla) sonra sadece AC olarak bu elektrolitik kondansatörden,tıpkı belirli değerde bir dirençten geçer gibi,ama içerde dolaşımda bulunana bu DC akımlarını transistör içinde de bırakarak yollarına devam ediyor.Hoparlöre de sadece AC şeklinde gidip bize kuvvetlendirimiş bu AC sinyalinin dinlenmesi şeklinde bir hizmet de vermiş oluyorlar böylelikle.
Kolay gelsin.Saygılarımla.
