Transistör Anahtarlama

[ercanatnr]

Merhaba arkadaşlar,
Ben transistör ile 12 v anahtarlamak istiyorum. 12v anahtarlamak için base gerilimi ne olmalı? Bunu nasıl hesaplarız formülü varmıdır.

 

[abidon]

12 V 'u anahtarlamanın tamamen base akımı ile alakalı olduğu söylenemez. Çünkü transistör çeşidine göre base akımı 1 ma de olabilir 200 ma de olabilir. Seçeceğiniz transistörün datasheet'inde yazan base akımımını dikkate almanız gerektiği gibi 12 V'dan akacak olan Kollektör akımına da dikkat etmelisiniz. Veya anahtarlama frekansına vs.

[Base akımı=Base gerilimi/direnç] şeklinde base akımını kolayca hesaplayabilirsiniz.

 

[ercanatnr]

12 V 'u anahtarlamanın tamamen base akımı ile alakalı olduğu söylenemez. Çünkü transistör çeşidine göre base akımı 1 ma de olabilir 200 ma de olabilir. Seçeceğiniz transistörün datasheet'inde yazan base akımımını dikkate almanız gerektiği gibi 12 V'dan akacak olan Kollektör akımına da dikkat etmelisiniz. Veya anahtarlama frekansına vs.

[Base akımı=Base gerilimi/direnç] şeklinde base akımını kolayca hesaplayabilirsiniz.

Verdiğiniz bilgiler altında birkaç sorum daha olacak;
1- Base den önce direnç bağlamak gereklimidir gerekliyse neden?
2-Örneğin elimde bir adet 2N3055 var. Collektör akımı 5 A 12V bu transistörün tam iletimde olması için yani alıcı uçlarına 12V gelmesi için base ye kaç volt gerilim uygulamam gerekir ve base kaç amper çeker.

KontrolKalemi Mobile ile gönderildi.

 

[abidon]

Bilindiği üzere küçük bir base akımı ile büyük kollektör akımını kontrol ediyoruz. Base akımı arttıkça kollektör akımı artarken, transistör üzerindeki Vce gerilimi azalır. Base akımını daha da arttırırsak belli bir artıştan sonra kollektör (yük) akımı max. olur ve değişmez. Bu noktada transistör doyuma ulaşmıştır (saturasyon).

Şimdi 2N3055'in data'sına bakalım :

Maximum Ratings:
Vc: 60 V
Ic : 15 A
Ib : 7 A

Sizin buradaki "tam iletim" ifadeniz saturasyon olması gerektiği anlamına gelmez çünkü yükünüz 5 A çekiyor(<15A) . Aşağıda yine 2N3055'in datasından grafikler:

Sağdaki grafikte Ic= 5A iken Ic/Ib=10 olduğundan Ib=500 mA olur. Bu durumda Vce yaklaşık 0.4 V. Vce'nin 0.4 V olması şu anlama geliyor: 5A çeken yük için Ib=500 ma uygularsanız yük üzerindeki gerilim 12-0.4=11.6 V olur.
Soldaki grafikte tersten bakacak olursak Ib=500 mA için yaklaşık yine aynı değerler görülür.

Bu bilgiler ışığında cevaplar:
1-Base'e gelen akım fazlaysa direnç ile sınırlandırılır değilse direnç koymayabilirsiniz.Örneğin yükünüz 10 A çekiyor ama siz Ib=500 mA de tutmaya devam ettiniz. Bu durumda yük istediği akımı çekemeyecektir. Base direncini azaltmalısınız ki Ib dolyısıyla Ic arttsın.

2-Yukarıdaki paragrafta yazdığım gibi 0.4 V luk bi gerilim düşümü ile Ib=500 mA şartlarında yük 5 A çekecektir.

Tabi burada anahtarlama söz konusu olunca frekansa bağlı olarak kayıplar da devreye girebilir. Pratik olarak base' e pot konularak akım değerlerinin gözlemlenmesi daha sağlıklı olur kanaatindeyim.

 

[binbaşı]

Merhaba arkadaşlar,
Ben transistör ile 12 v anahtarlamak istiyorum. 12v anahtarlamak için base gerilimi ne olmalı? Bunu nasıl hesaplarız formülü varmıdır.

Merhaba.Bir transistörün emitteri topraklı olarak kullanıldığında,emitter negatif,kollektor ise pozitif olarak polarize edilirler.İletimde olması için base, emittere göre daha pozitif olmalıdır. Buradaki gerilim farkı 0.7 (si) - 0.3 (ge) volt veya daha fazla olmalıdır.Bu şu demektir,silisyum transistörlerde base emitter arasına uygulanan voltaj en az (Eşik değeri) 0.70 volt,germanyum transistörlerde ise en az (eşik değeri) 0.30 volt olmak zorundadır.Daha aşağı voltajlarda bu transistörler anahtarlama yapıp da hiç çalışamaz.(Kaynak:Transistör - Vikipedi)

Anahtarlamanın verilebilecek en güzel bir örneği olarak da otomobillerde platinin aşınmaması için platinle sürülen güç transistörüyle,emitter-base arasına platinin anahtarlanması ile geçen en az 0.70 volt ve üzeri voltajına karşın base 'e konulan uygun bir dirençle de zayıflatılan bu giriş akımı (0.5 amper gibi),transistörün bu şekilde anahtarlanmasıyla,emitter-kollektör arasından 5 A'in,tıpkı mekanik bir anahtar gibi,ancak elektronik bir anahtar prensibiyle de anahtarlanarak,buradan kollektörden çıkan bu çıkış akımının,ateşleme bobini ucundan (Primer sarımdan) 12 volt dc. ile girip,YG uçlarından (Sekonder sarımdan) YG olarak çıkıp bir bujiyi ateşlemesini de sağlar ve böylece platin kontakları (Çekiçleri) böylece aşırı bir akım (5A) direk geçemeyip de transistör içinden akıp geçeceğinden dolayı hiç aşınmış (Veya çok az aşınmış,meme yapmış) olur geçen en fazla 0.5 A'lik nispeten daha zayıflatılmış ve platine de çok fazla zarar veremeyecek (meme yaptırmayacak kadar güvenli) olan bir akımla.(1/10 kat daha zayıf bir akım da bu platinlerden geçer böylece.)

İkinci anahtarlama örneği tv'lerin besleme katındaki smps'le çalışan ferrit bir trafonun,bir smps transistörü (Mosfet) ve bir smps entegresi ile de sürülüp çalıştırılması örneğidir.Mosfetlerin iç çalışma yapılarının anahtarlamaya çok uygun olabilmesi (Kendi iç yapılarında ters akıma karşı bir diyot da komütasyon,korunma amaçlı yer alır zaten) sayesinde çok yüksek frekanslarda 220 volt ac nin 310 volt dc. haline doğrultulan Şebeke girişi mosfetle smps enetegresinden gelen kare dalga sinyalle sürülüp anahtarlanarak smps trafosundan yüksek frekansta ac gerilimlerin değişik sargı uçlarından çıkmasında da (Eldesinde) kullanılır.Smps trafosunun çıkışı çok yüksek frerkansa sahip olduğundan pek öyle köprü diyotla tam doğrultmaya da gerek kalmaz.Tek diyotla çıkan bu yarım dalga dc. (dalgalı) akımın bu kesik kesik gelen bu birbirne çok yakın ve ard arada gelen fazla sayıda olan alternansları birbirine çok yakın olduğundan,küçük kapasiteli elektrolitik bir kondansatör kullanılmasıyla,bunu ideal ve tam doğru akıma (dc.) çevirmek de yeterli olur böylece.

Size vereceğim üçüncü anahtarlama örneği de tv'lerin yatay çıkış katlarındaki yatay saptırma bobininin BU 508 DF,BU 508 AF gibi bir güç transistörü ile,tv giriş katından gelen +115 volt dc. ile direk olarak da anahtarlanarak (15625 khz'de) kare dalga üreterek de sürülmesi örneğidir.Bu güç transistörüne burada oldukça da büyük görev düştüğünden,bu anahtarlama sonunda en fazla yıpranarak belirli bir zaman periyodunda yenisiyle değiştirilen çok önemli bir tv elektronik öğesidir de diyebiliriz.Kolay gelsin.

 

[ercanatnr]

Bilindiği üzere küçük bir base akımı ile büyük kollektör akımını kontrol ediyoruz. Base akımı arttıkça kollektör akımı artarken, transistör üzerindeki Vce gerilimi azalır. Base akımını daha da arttırırsak belli bir artıştan sonra kollektör (yük) akımı max. olur ve değişmez. Bu noktada transistör doyuma ulaşmıştır (saturasyon).

Şimdi 2N3055'in data'sına bakalım :

Maximum Ratings:
Vc: 60 V
Ic : 15 A
Ib : 7 A

Sizin buradaki "tam iletim" ifadeniz saturasyon olması gerektiği anlamına gelmez çünkü yükünüz 5 A çekiyor(<15A) . Aşağıda yine 2N3055'in datasından grafikler:

Sağdaki grafikte Ic= 5A iken Ic/Ib=10 olduğundan Ib=500 mA olur. Bu durumda Vce yaklaşık 0.4 V. Vce'nin 0.4 V olması şu anlama geliyor: 5A çeken yük için Ib=500 ma uygularsanız yük üzerindeki gerilim 12-0.4=11.6 V olur.
Soldaki grafikte tersten bakacak olursak Ib=500 mA için yaklaşık yine aynı değerler görülür.

Bu bilgiler ışığında cevaplar:
1-Base'e gelen akım fazlaysa direnç ile sınırlandırılır değilse direnç koymayabilirsiniz.Örneğin yükünüz 10 A çekiyor ama siz Ib=500 mA de tutmaya devam ettiniz. Bu durumda yük istediği akımı çekemeyecektir. Base direncini azaltmalısınız ki Ib dolyısıyla Ic arttsın.

2-Yukarıdaki paragrafta yazdığım gibi 0.4 V luk bi gerilim düşümü ile Ib=500 mA şartlarında yük 5 A çekecektir.

Tabi burada anahtarlama söz konusu olunca frekansa bağlı olarak kayıplar da devreye girebilir. Pratik olarak base' e pot konularak akım değerlerinin gözlemlenmesi daha sağlıklı olur kanaatindeyim.

Elleriniz dert görmesin teşekkürler.

KontrolKalemi Mobile ile gönderildi.

 

[ercanatnr]

Merhaba.Bir transistörün emitteri topraklı olarak kullanıldığında,emitter negatif,kollektor ise pozitif olarak polarize edilirler.İletimde olması için base, emittere göre daha pozitif olmalıdır. Buradaki gerilim farkı 0.7 (si) - 0.3 (ge) volt veya daha fazla olmalıdır.Bu şu demektir,silisyum transistörlerde base emitter arasına uygulanan voltaj en az (Eşik değeri) 0.70 volt,germanyum transistörlerde ise en az (eşik değeri) 0.30 volt olmak zorundadır.Daha aşağı voltajlarda bu transistörler anahtarlama yapıp da hiç çalışamaz.(Kaynak:Transistör - Vikipedi)

Anahtarlamanın verilebilecek en güzel bir örneği olarak da otomobillerde platinin aşınmaması için platinle sürülen güç transistörüyle,emitter-base arasına platinin anahtarlanması ile geçen en az 0.70 volt ve üzeri voltajına karşın base 'e konulan uygun bir dirençle de zayıflatılan bu giriş akımı (0.5 amper gibi),transistörün bu şekilde anahtarlanmasıyla,emitter-kollektör arasından 5 A'in,tıpkı mekanik bir anahtar gibi,ancak elektronik bir anahtar prensibiyle de anahtarlanarak,buradan kollektörden çıkan bu çıkış akımının,ateşleme bobini ucundan (Primer sarımdan) 12 volt dc. ile girip,YG uçlarından (Sekonder sarımdan) YG olarak çıkıp bir bujiyi ateşlemesini de sağlar ve böylece platin kontakları (Çekiçleri) böylece aşırı bir akım (5A) direk geçemeyip de transistör içinden akıp geçeceğinden dolayı hiç aşınmış (Veya çok az aşınmış,meme yapmış) olur geçen en fazla 0.5 A'lik nispeten daha zayıflatılmış ve platine de çok fazla zarar veremeyecek (meme yaptırmayacak kadar güvenli) olan bir akımla.(1/10 kat daha zayıf bir akım da bu platinlerden geçer böylece.)

İkinci anahtarlama örneği tv'lerin besleme katındaki smps'le çalışan ferrit bir trafonun,bir smps transistörü (Mosfet) ve bir smps entegresi ile de sürülüp çalıştırılması örneğidir.Mosfetlerin iç çalışma yapılarının anahtarlamaya çok uygun olabilmesi (Kendi iç yapılarında ters akıma karşı bir diyot da komütasyon,korunma amaçlı yer alır zaten) sayesinde çok yüksek frekanslarda 220 volt ac nin 310 volt dc. haline doğrultulan şebeke girişi mosfetle smps enetegresinden gelen kare dalga sinyalle sürülüp anahtarlanarak smps trafosundan yüksek frekansta ac gerilimlerin değişik sargı uçlarından çıkmasında da (Eldesinde) kullanılır.Smps trafosunun çıkışı çok yüksek frerkansa sahip olduğundan pek öyle köprü diyotla tam doğrultmaya da gerek kalmaz.Tek diyotla çıkan bu yarım dalga dc. (dalgalı) akımın bu kesik kesik gelen bu birbirne çok yakın ve ard arada gelen fazla sayıda olan alternansları birbirine çok yakın olduğundan,küçük kapasiteli elektrolitik bir kondansatör kullanılmasıyla,bunu ideal ve tam doğru akıma (dc.) çevirmek de yeterli olur böylece.

Size vereceğim üçüncü anahtarlama örneği de tv'lerin yatay çıkış katlarındaki yatay saptırma bobininin BU 508 DF,BU 508 AF gibi bir güç transistörü ile,tv giriş katından gelen +115 volt dc. ile direk olarak da anahtarlanarak (15625 khz'de) kare dalga üreterek de sürülmesi örneğidir.Bu güç transistörüne burada oldukça da büyük görev düştüğünden,bu anahtarlama sonunda en fazla yıpranarak belirli bir zaman periyodunda yenisiyle değiştirilen çok önemli bir tv elektronik öğesidir de diyebiliriz.Kolay gelsin.

Teşekkürler elleriniz dert görmesin.

KontrolKalemi Mobile ile gönderildi.