Neden yüksek gerilim hatlarında hiç kuş görmüyorsunuz?

[binbaşı]

Merhaba. Değerli forum üyeleri, yurtiçi ve yurtdışından forumu ilgiyle izleyen çok değerli takipçilerimiz;

Bugün değişik bir konuyu “kuşların mola/konaklamak amacıyla uçuş yollarında tünediği telleri, bazı elektrik ileten kabloları, radyo verici antenlerini, TV antenlerini, vb. seçerken özellikle de voltajı çok yüksek iletim hatlarını (havai hatları) neden tercih etmediğini bilimsel (fizikle) ve bu canlıların kendi zoolojik yetenekleri açısından değerlendirip bu konuyu beyin fırtınasıyla çözüp sonuca varmaya çalışacağız.

İyi bildiğimiz üzere, kuşların sadece alçak gerilim (AG) taşıyan tellere, havai iletim hatlarına gruplar halinde konup tünemeyi genellikle tercih edebildiğini, ancak orta gerilimli (OG) yüksek gerilimli (YG) havai iletim hatlarını genellikle de tercih etmediğini görebilmekteyiz. Bunun nedenini düşündünüz mü?

Kuş, arı, vb. kanatlı uçan canlıların dünyanın mağnetik alanını, mağnetik alanların şiddetini, yönünü kendi biyolojik yapılarıyla (iç yapılarında pusula ibresi benzeri mıknatıs yapısındaki kendi doğal özellikleriyle) kolayca belirleyip konum bilgisini kaybetmeden yönlerini bulabildiklerini çok iyi biliyoruz.

Örneğin göçmen kuşların iklim değişikliği geçişlerinde uzun göç yolları boyunca güneye göç ederken yönlerini hiç şaşırmadıklarını, arıların kendi kovanlarına dönerken dönüş güzergahını veya yollarını hiç şaşırmadan adeta üzerlerine elektronik bir GPS sistemi monteliymiş gibi uçuş seyirlerini gerçekleştirebildiğini çok iyi biliyoruz.

Kuşlarda, arılarda mevcut bulunan mağnetik alanların yönünü algılama yeteneğiyle şiddetini algılama yeteneği YG hatlarındaki yüksek gerilimin büyüklüğünü de algılamalarını sağlayabiliyor. Peki bizlerce özel yapılarından (konstrüksiyonlarında) tehlike riski sınırları kolayca anlaşılabilen YG’li havai iletim hatlarının bu tehlikesi kuşlarca nasıl algılanabilir?

Elektrik akımı taşıyan kablolar akımı taşıdıkları tel çevresinden bu telden uzaklaştıkça gittikçe genişleyen dairelerle elektromanyetik dalgalar yayınlar. YG hatlarının çok yakınından yayınlanan bu elektromanyetik dalgalar şok şiddetli olabildiği için YG hattı direklerinin altından veya çok yakınındaki yollardan geçen araçlarda bu etkileşimlerin araç radyolarında çok yoğun parazitlere neden olabildiğini biliyoruz.

Buradan hareket edilerek kuşların AG’li iletim hatlarındaki elektromanyetik dalgaların büyüklüğüyle YG’li havai iletim hatlarındaki elektromanyetik dalgaların taşıdıkları gerilimle bağıntılı olarak değişkenliğini algılayabildiklerinden YG’li hatlarda konaklamaması bu nedenle direk ilgili olabilir.

Başka bir neden YG’li havai hatlarında nemli, yağışlı havalarda izolatör fincanlarından toprağa olan sızıntı AC akımlarıyla oluşan ve insanlarca da çok belirgin duyulabilen elektrik akımı cızırtıları, ıslık seslerinin, vb. YG’in çok riskli voltajları kuşlarca bu yolla da ayırt edilebilmiş olabilir.

Bu konuyu ele alıp yazmama neden olan asıl konu başlığında konu uzmanının aslında sadece elektrik akımı taşıyan kabloların, radyo vericisi antenlerin, AG taşıyan tellerin nüvelerindeki ısınma oranıyla kuşların bu konaklama tercihini değiştirebildiğinden alttaki linkte bahsediyor. Ancak ben salt bu neden üzerine dayandırmadan kuşların tüneme yerleri tercihinin sadece bununla ağırlıklı olamayacağını, mağnetik alanları algılama yeteneklerinin de bu konuda çok daha önemli olabileceğini özellikle de belirtmek istedim. Kolay gelsin. Saygılarımla.

Why do you never see birds on high-tension power lines? - EDN

 

[fatih5596]

Üzerlerinden akım akmasa da elektrik alandan dolayı statik olarak yükleneceklerdir. İnsanlardan da bildiğimiz üzere vücuttaki statik yük beyinde dengeleri bozarak stres, halsizlik, yorgunluk vs. yaratmakta, ta ki toprağa basana veya güzel bir duş alana kadar. Kuşlarda da bu yüksek gerilim seviyeleri böyle semptomlara yol açıyor olabilir, kuşlar bunu deneyimleyip öğrendiklerinden, bu hatlardan uzak duruyor olabilirler. Bu da bir olasılık.

 

[AD_EM]

mağnetik alanları algılama yeteneklerinin de bu konuda çok daha önemli olabileceğini özellikle de belirtmek istedim.

Hem ingilizce paylaştığınız yazı hem de sizin yazınız sanki bir tahmin gibi olmuş.
Manyetik alan akımın etkisiyle oluşuyor. Haliyle YG'de Raven iletkenli bir hat ile ASTER iletkenli bir AG hattında aynı manyetik alan etkisi oluşabilir. Belki şu soruları da sormak gerekiyor.

Kuşlar gerçekten YG hatlarına konmamak için bir tercih yapıyor mu?
Manyetik alanın kuşlar üzerinde etkisi nedir?
Havai hat iletkenleri kaç dereceye kadar ısınıyor ki kuşlar sıcak diye tele konmasın?
Elektrik alan kuşlarda statik bir yük yükler mi?
Başka kuşların çarpıldığını gören kuşlar telleri bir tehlike olarak algılayıp, yeni nesle aman tele konmayın şeklinde bir bilgi aktarıyor mu?

Konu ilgimi çekti, ben de sayenizde bir kaç şey okumuş oldum.

https://i.kontrolkalemi.com/10/Fernie_20and_20Reynolds_202005.pdf
https://i.kontrolkalemi.com/10/Study_Birds_FIN.pdf
https://engineering.mit.edu/engage/...age-power-lines-without-getting-electrocuted/

 

[paskomya]

bence o teller 50 dereceye kadar ısınmıyor , ama kuşlar sanırım statik elektriği sevmiyor

 

[kesmez]

Galiba sebep bu.

 

[binbaşı]

Hem ingilizce paylaştığınız yazı hem de sizin yazınız sanki bir tahmin gibi olmuş.
Manyetik alan akımın etkisiyle oluşuyor. Haliyle YG'de Raven iletkenli bir hat ile ASTER iletkenli bir AG hattında aynı manyetik alan etkisi oluşabilir. Belki şu soruları da sormak gerekiyor.

Kuşlar gerçekten YG hatlarına konmamak için bir tercih yapıyor mu?
Manyetik alanın kuşlar üzerinde etkisi nedir?
Havai hat iletkenleri kaç dereceye kadar ısınıyor ki kuşlar sıcak diye tele konmasın?
Elektrik alan kuşlarda statik bir yük yükler mi?
Başka kuşların çarpıldığını gören kuşlar telleri bir tehlike olarak algılayıp, yeni nesle aman tele konmayın şeklinde bir bilgi aktarıyor mu?

Konu ilgimi çekti, ben de sayenizde bir kaç şey okumuş oldum.

https://i.kontrolkalemi.com/10/Fernie_20and_20Reynolds_202005.pdf
https://i.kontrolkalemi.com/10/Study_Birds_FIN.pdf
https://engineering.mit.edu/engage/...age-power-lines-without-getting-electrocuted/

Evet, sn AD_EM, gerek benim yorumlarım gerekse yazarınkiler sadece bir tahmin, varsayım olarak belirtilip söylenebilir. Bundan çok daha kesin bilgileri ise kuş bilimcileri ve elektrik/elektronik bilimini çok iyi bilenler belki biraz daha yüksek netlikle belrtebilirler, kendi düşünceme göre. Çünkü bu olayda tehlikeli ortamların varlığı yanında kuş psikolojisinden de çok iyi anlamak kanımca gerekiyor.

Örneğin kışın kediler çok üşüyünce araçların ön kaputlarında, motor bölmelerine girip bazen sıkışıp kalarak itfaiyeyle çıkarılıp insanların başına çok tatlı (kurtarıldıktan sonra sevilmeleri gibi) işler açıyor, çok iyi biliyorsunuz. Ancak kuşların nüvesi fazla ısınmış telleridiğer soğuk tel, kablolara göre neden tercih edip geçici konaklamasını (AG'de amper oarnı YG'ye göre yüksek olduğundan nispeten normal/aşırı yüklenmede açık havada soğusa bile daha fazla sıcaklıkların oluşması yine muhtemeldir, örneğin) direk bu olayın nedeni olarak da göremedim. Zaten bu nedenle başka gerekçeleri, varsayımları kendimce düşünüp oluşturarak (örneğin Elektrostatik alanların kuşlar üzerindeki olmazsa olmaz etkisini o anda göz ardı etmiş, pek düşünmemiştim) karma bir yazı yazmayı düşündüm. Örneğin elektromağnetik dalgaların çok yakın kaynaktan çıkımış olmasında, hem kuvvetli mağnetik alanlı hem de elektrostatik alanlı toplamdaki etkisini düşünerek kuvvetli elektrostatik alanlar şeklinde ayrıca ele alıp düşünmemişimdir.

Hayvan türlerinin genellikle olağandışı tehlikeler karşısında birbrlerini uyarıp birbirlerine bilgi aktarıp uyardıklarını belgesellerden çoklukla biliyoruz, bu da başka düşünülmesi gereken olasılık olabilir. Kuş bilimci+ çok iyi elektrikçi/elektronikçi olmanız durumunda bu olay için daha net gerekçelerle veya görüşlerle daha net sonuçlara varmak daha kolay olurdu. En başta da belirttiğiniz gibi yazılanların tümü sadece bir varsayımdır, daha da ileri gidemiyor malesef. Kolay gelsin.