Bir güç amplifikatöründe anlaşılmayan veya yanlış bilinen bazı unsurları tartışalım.
30W RMS gücündeki bir yükseltici ne ifade etmektedir.
Amplileri ele alırken çıkış gerilimi ve verebileceği çıkış akımı doğrultusunda çıkış gücünü hesaplar ve biliriz.
Demek ki bir amplinin gücü, çıkış gerilimi ve çıkış akımı ile ölçülmektedir.
Peki bir ampli çıkış akımını max güçte çalışırken veremiyorsa ne olacaktır.
Bunu tam olarak anlayabilmek için 30W RMS çıkış gücüne sahip bir amplinin çıkış değerlerini bilmemiz gerekmektedir.
8 ohm yük empedansında bir amplinin çıkış gücünün 30W RMS olabilmesi için tarafımdan daha önce ölçülmüş STK465 li çıkış katının teknik verileri yaklaşık olarak verilecek ve hesaplanacaktır.
Ölçüm kriteri RMS olacağı için çıkış gerilimimizi de RMS olarak ölçmemiz gereklidir. Bunun için kabaca diyebiliriz ki...
8 ohm için çıkış gerilimimiz yaklaşık 15.5V RMS ise...
15.5V/8=1.93A çıkış akımı.
Po=15.5VX1.93=30.03W RMS
Buna göre amplimizin peak gücünü hesaplarsak...
15.5/0.707=21.9V peak.
21.9/8=2.7A peak akımı.
Po=21.9X2.7A=60Wpeak.
Peak gücü ne demektir.
Amplimiz max güçte çalışırken sinüs dalganın her peryodunda peak değerine ulaşır ve düşerek devam eder. Demekki 50Hz lik bir sinyal yükseltilirken saniyede 50 kez pozitif alternasta peak değerine ulaşır ve düşer. Her sinüsü yükseltirken frekans doğrultusunda döngüler devam edecektir.
Burada yanlış bilinen bir unsuru da dile getirelim.
Çoğu kişiler amplinin her frekans bölgesinde elde edilen güçlerin toplamını toplam güç olarak ifade etmektedir. Örneğin bass için 30W mid için 30W tiz bölgesi için 30W verebilen bir amplinin toplam gücünü bu frekans bölgelerindeki güçleri de toplayarak 90W gibi bir değer ifade etmektedirler.
Frekans bölgelerinin toplanması ile elde edilen ve müzik gücü olarak ifade edilmiş bu yöntem oldukça yanlış bir ifadedir. Burada sadece tek bir çıkış katının teknik karakteristiği incelendiği için frekans bölgelerinin güçleri toplanamaz. Çünkü bir çıkış katının peak gücü asla aşılamaz.
Ancak her frekans bölgesi için ayrı bir ampli yapılırsa o zaman güçlerin toplanarak müzik gücü olarak ifade edilmesi mümkün olabilir.
Örneğin bass amplisi 100W, mid amplisi ve tiz amplisi 50 şer W ise toplam güç için 200W ifadesi kullanılabilir.
Eğer sinüs yükseltilirken peak güce erişildiğinde amplimiz peak akımını veremiyorsa, çıkış gerilimi çıkış transistörleri üzerinde düşecek, çıkıştaki sinüs kırpılmaya uğrayacaktır.
Aynı zamanda yük empedansının değişmesi halinde de amplimizin çıkış değerleri değişecektir.
Örneğin 8 ohm yük empedansı için üretilmiş bir STK465 entegresi 4 ohm hoparlöre bağlanırsa çıkış gerilimi belli oranda düşecektir. Buna teknikte DUMPING FACTOR (düşme faktörü) denilmektedir. Dumping factör genellikle hoparlör empedansı ile ampli çıkış transistörlerinin tam iletim halindeki teorik iç direnci oranı ile belirlenmektedir.
STK465 için 4 ohm da 40W güç hesaplaması.
8 ohm yük empedansında STK465 çıkış gerilimi 15.5V ise 4 ohm yüke bağlandığında amplinin dumping faktöründen dolayı çıkış gerilimi yaklaşık 12.5V a düşecektir. Buna göre 4 ohm yükte elde edilebilecek güç...
12.5/4=3.125A
P=12.5X3.125=39W Literatürde verilmiş 40W değerinin yaklaşık hesabı.
30W RMS gücündeki bir yükseltici ne ifade etmektedir.
Amplileri ele alırken çıkış gerilimi ve verebileceği çıkış akımı doğrultusunda çıkış gücünü hesaplar ve biliriz.
Demek ki bir amplinin gücü, çıkış gerilimi ve çıkış akımı ile ölçülmektedir.
Peki bir ampli çıkış akımını max güçte çalışırken veremiyorsa ne olacaktır.
Bunu tam olarak anlayabilmek için 30W RMS çıkış gücüne sahip bir amplinin çıkış değerlerini bilmemiz gerekmektedir.
8 ohm yük empedansında bir amplinin çıkış gücünün 30W RMS olabilmesi için tarafımdan daha önce ölçülmüş STK465 li çıkış katının teknik verileri yaklaşık olarak verilecek ve hesaplanacaktır.
Ölçüm kriteri RMS olacağı için çıkış gerilimimizi de RMS olarak ölçmemiz gereklidir. Bunun için kabaca diyebiliriz ki...
8 ohm için çıkış gerilimimiz yaklaşık 15.5V RMS ise...
15.5V/8=1.93A çıkış akımı.
Po=15.5VX1.93=30.03W RMS
Buna göre amplimizin peak gücünü hesaplarsak...
15.5/0.707=21.9V peak.
21.9/8=2.7A peak akımı.
Po=21.9X2.7A=60Wpeak.
Peak gücü ne demektir.
Amplimiz max güçte çalışırken sinüs dalganın her peryodunda peak değerine ulaşır ve düşerek devam eder. Demekki 50Hz lik bir sinyal yükseltilirken saniyede 50 kez pozitif alternasta peak değerine ulaşır ve düşer. Her sinüsü yükseltirken frekans doğrultusunda döngüler devam edecektir.
Burada yanlış bilinen bir unsuru da dile getirelim.
Çoğu kişiler amplinin her frekans bölgesinde elde edilen güçlerin toplamını toplam güç olarak ifade etmektedir. Örneğin bass için 30W mid için 30W tiz bölgesi için 30W verebilen bir amplinin toplam gücünü bu frekans bölgelerindeki güçleri de toplayarak 90W gibi bir değer ifade etmektedirler.
Frekans bölgelerinin toplanması ile elde edilen ve müzik gücü olarak ifade edilmiş bu yöntem oldukça yanlış bir ifadedir. Burada sadece tek bir çıkış katının teknik karakteristiği incelendiği için frekans bölgelerinin güçleri toplanamaz. Çünkü bir çıkış katının peak gücü asla aşılamaz.
Ancak her frekans bölgesi için ayrı bir ampli yapılırsa o zaman güçlerin toplanarak müzik gücü olarak ifade edilmesi mümkün olabilir.
Örneğin bass amplisi 100W, mid amplisi ve tiz amplisi 50 şer W ise toplam güç için 200W ifadesi kullanılabilir.
Eğer sinüs yükseltilirken peak güce erişildiğinde amplimiz peak akımını veremiyorsa, çıkış gerilimi çıkış transistörleri üzerinde düşecek, çıkıştaki sinüs kırpılmaya uğrayacaktır.
Aynı zamanda yük empedansının değişmesi halinde de amplimizin çıkış değerleri değişecektir.
Örneğin 8 ohm yük empedansı için üretilmiş bir STK465 entegresi 4 ohm hoparlöre bağlanırsa çıkış gerilimi belli oranda düşecektir. Buna teknikte DUMPING FACTOR (düşme faktörü) denilmektedir. Dumping factör genellikle hoparlör empedansı ile ampli çıkış transistörlerinin tam iletim halindeki teorik iç direnci oranı ile belirlenmektedir.
STK465 için 4 ohm da 40W güç hesaplaması.
8 ohm yük empedansında STK465 çıkış gerilimi 15.5V ise 4 ohm yüke bağlandığında amplinin dumping faktöründen dolayı çıkış gerilimi yaklaşık 12.5V a düşecektir. Buna göre 4 ohm yükte elde edilebilecek güç...
12.5/4=3.125A
P=12.5X3.125=39W Literatürde verilmiş 40W değerinin yaklaşık hesabı.
