Gerilim Trafosu Nedir? Ne İşe Yarar?

Gerilim trafosu yüksek gerilimi belli bir oranda düşüren primer sekonder arasındaki faz farkı yaklaşık 0 derece olan bir trafodur.
Bazı beilirli aletlerin düşük gerilimle çalışmasını sağlar ÖRNEK: Röle, Ölçü Aletleri

Gerilim Trafosunun Yapısı Nasıldır?

Gerilim trafosunun yapısı, normal iki sargılı gerilim düşüren akım trafoları gibidir gerilim trafolarının primer sargısı akım trafolarının primer sargılarına göre tam tersinedir gerilim trafolarının primer sargısı ÇOK sarımlı ince tellerden sekonder sargısı ise AZ sarımlı ince tellerden oluşmuştur. Sekonder sargısının sarım sayısı primer sargıya dönüştürme oranı kadar azdır. Nüve kesiti gerilim trafosunun yükü ile aynıdır.

GERİLİM TRAFOSU ŞEMA GÖRÜNÜMÜ

Gerilim Trafosu Çeşitleri?

-Gerilim trafoları kullanım yerlerine göre 2 gruba ayrılır.

FAZ-TOPRAK Arası gerilim trafosu
FAZ-FAZ Arası gerilim trafosu

Faz-Toprak Gerilim Trafosu

Faz-Toprak gerilim trafosu tek izolatörlü gerilim trafosudur. Primer sargının çıkış ucu direkt olarak toprağa bağlanır. Primer sargının giriş ucu şebekeden gelen faz iletkenine bağlanır.

FAZ-TOPRAK GERİLİM TRAFOSU

Faz-Faz Gerilim Trafosu

Faz-Faz gerilim trafosu şebekede iki faz arasına bağlanan gerilim trafosudur. İki faz arasına bağlandığı için iki adet izolatör vardır. Primer sargı uçları izalatörler ile dışarıya çıkartılır bu gerilim trafoları genel olarak dengeli bir şekilde yük çeken OG(Orta Gerilim) şebeklerinde 3 adet FAZ-TOPRAK arası gerilim trafosu kullanmak yerine 2 adet FAZ-FAZ kullanarak gerilimi belli bir oranda düşürür. Bu elektrik trafoları ‘V’ harfine benzer bu nedenle ‘V’ tipi gerilim trafoları denir.

FAZ-FAZ GERİLİM TRAFOSU

GERİLİM TRAFOSU ÇEVİREME ORANI

Gerilim trafolarında primer sargının gerilimi sekonder sargının gerilim oranına çevirimi
Şebekenin primer sargısının değeri ne ise, sekonder sargısının değerini bulmak için primer sargısının değeri bölünür.
FORMÜL: (n=U1/U2) (10/1 , 40/1 , 100/1……..250Gibi)

ÖRNEK: Primer gerilimi 4,000 volt olan bir gerilim trafosunun sekonder’i 100olduğuna göre bu trafonun çevirme oranı 4,000/100=40/1 dir. Bu değer 100 volt ile çapılırsa primer sargısının nominal değeri bulunmuş olur.

GERİLİM TRAFOSUNUN ÖZELLİKLERİ

Gerilim trafoları alternatif akım ölçü aletlerinin,ölçme alanlarının genişletilmesinde kullanılır.yüksek gerilimi belli bir oranda düşüren ölçü trafolarıdır.
Bir gerilim trafosunun primer gerilimi ne büyüklükte olursa olsun sekonder gerilimi 100 ila 120 V olarak standartlandırılmıştır.
Gerilim trafolarının sekonder sargısı akım trafolarının aksine kısa devre yapılmamalarıdır sekonder çıkışları açık devre gibi çalışırlar.
Gerilim trafolarının sekonderine bağlanan ölçü aletlerinde okunan değerleri çevirme oranı (n=U1/U2) ile çarpılmalıdır.
Primer devresinden geçen gerilimi dönüştürme oranına göre sekonder devreye aktarır.
Primer sargıları ince ve çok sarımlıdır.
Sekonder sargıları ince ve az sarımlıdır.
Gerilim trafolarının kapasiteleri çok küçük olup güçleri çoğunlukla 15 ila 600VA arasındadır.
Gerilim trafolarının sekonder uçlarında (v) ucu yüksek gerilimlere karşı korunmak amacı ile topraklanır.
Gerilim trafolarının primer sargı uçları U-V sekonder sargı uçları’da u-v harfiyle gösterilir.
Gerilm trafoları voltmetre gibi hatta ve şebekeye paralel olarak bağlanır.
Aynı gerilim trafosu ile birkaç ölçü aleti kullanılabilir.
Gerilim trafolarının ölçme hassasiyetlerine göre sınıfları (0,1-0,2-0,5-1 ve 3) olmak üzere sınıflandırılır.
Koruma devrelerinde 3 sınıfı ,sayaçlarda0,2-0,5 sınıfı, ölçü aletlerinde 1 sınıf gerilim trafosu kullanılır.
Gerilim trafolarında sekonder uçlarından birine sekonderde oluşacak bir kısa devre önlemek için sigorta konulmaktadır.
Gerilim trafolarında nominal akımların %20 fazlasına kadar yüklenebilir.

GERİLİM TRAFOSU NASIL TOPRAKLANIR?

Sekonder devrelerin tehlikeli bir potansiyele ulaşmasını önlemek için devreleri topraklamak gerekir. Gerilim trafolarının sekonder devrelerinde galvanikli birbirleriyle bağlantılı olan devrelerde tek bir noktada topraklama olmalıdır. Primer fazı toprağa bağlanan bir gerilim trafosunun sekonder topraklaması n terminalinde olmalıdır. Primer sargısı iki faz arasına bağlantılı olan gerilim trafoları diğer terminellere 120 derece faz farkıyla gerilim gecikmesine sahip sekonder devresi olmalıdır. Kullanılmayan sargılar topraklanmalıdır.