Standartlar
Testler, sadece dolaylı temas esnasındaki yani diğer bir deyişle hata koruması değil de aynı zamanda bir elektrikli sistem kurulduğunda ve işletime açıldığında doğrulanması gereken elektrik şoklarına karşı genel koruma niteliği de arz ettiği için ilgili standartlar prHD 384.6.61/IEC 60 364-6-6/DIN VDE 0100-610’daki “İlk doğrulama” başlıklı kısım tanımlanmıştır. Ayrıca, test işlemleri HD 384/IEC 60364/DIN VDE 0100 serilerinde yer alan standartların diğer kısımlarında tanımlanan şartlar uyarınca gerçekleştirilmelidir.
PrHD 384.6.61/IEC 60364-6-61/DIN VDE 0100-610’da tanımlanan testlere ek olarak, burada tanımlanmayan daha geniş kapsamlı testler, örneğin EN 60204-1/IEC 60204-1/DIN VDE 0113-1 standartlarındaki testler de gerekebilir.
Not:
İlk doğrulamaya yönelik ilgili Avrupa standardı hali hazırda hazırlanmaktadır. Bu nedenle, en son taslağı (prHD 384.6.61) aşağıdaki bölümde göz önüne alınmıştır.
2.5.1 Genel
Test ile doğrulama
PrHD 384.6.61, IEC 60364-6-61 VE DIN VDE 0100-610 uyarınca, bir sistem montajcısı veya yetkili muayene acentesi personelin, canlı hayvanların (sosyal terim olan “hayvanlar” sözcüğü de zaman zaman kullanılmaktadır) ve malın korumasıyla ilgili şartların yerine getirilmiş olduğu doğrulamalıdır. Tercihen bu doğrulama, (Alman standardında “Elektrik güç kurulumları olarak tanımlanan) 1000 V AC ve 1500 V DC’ye kadar elektrik kurulumlarının (Alman standardının başlığında sadece 1000 V AC kurulumları tanımlanmıştır) binaların içerisinde kurulmakta olduğu zaman veya en geç ilk kez kullanılarak test edildiklerinde yapılmalıdır. Binalardaki elektrikli sistemlerinin değiştirilmesi, tamir edilmesi veya genişletilmesi durumunda şartların gene de karşılanması gerekmektedir.
Görsel muayene, deneme/ölçüm
Bu testler, görsel muayeneleri ve deneme/ölçümleri (test etme) içermektedir. Pek çok durum söz konusu olduğu zaman, sistem modellerini kullanan hesaplamalar veya simülasyonlar, ölçümlerin yerine gerçekleştirilebilir.
Test işlemleri esnasında, personelin ve canlı hayvanların tehlikeye atılamayacağı ve malın hasar göremeyeceği hususlarının temin edilmesi önemlidir. Bu nedenle, testi yapacak kişisinin IEC 60050 (195)’te (EN 50110-1/DIN VDE 0105-100’deki spesifikasyonlarla aynı, şu anda herhangi bir IEC basımının eş değeri mevcut değildir) tanımlanan eğitimli ve test işlemleri esnasında ortaya çıkması muhtemel zararlara ilişkin hükme varabilecek bir elektrikçi olması gerekmektedir. Uygun şekilde eğitilmiş bir kişi de basit test işlemi görevlerini yerine getirmek üzere görevlendirilebilir.
Daha öncede belirtildiği gibi eş değer bir HD’nin hali hazırda hazırlanmakta olması nedeniyle, aşağıda tanımlanan testler, temel olarak IEC basımı IEC 60 364-6-61’e dayandırılmıştır. Bu nedenle, diğer Avrupa Ülkelerinin ulusal standartları söz konusu olduğunda kayda değer farklılıklar gözlenebilir. Ayrıca, test şartları bazen, DIN VDE ve prHD başta olmak üzere elektrik kurulumlarına yönelik yönetmeliklerle tutarsızlık içerisinde olabilir. Bu nedenle, en önemli farklılıkların altını çizmek için bir çaba gösterilecektir.
Test Raporu
IEC yayınları, örneğin bir test raporunun, test tamamlanır tamamlanmaz derlenmesi gerektiğini ifade eder. Ancak, bu yayın raporun türünü ve kapsamını tanımlamaz. Bir test raporunun her zaman aşağıdaki bilgileri içermesi gerekmektedir (standart bir biçim hali hazırda tartışılmaktadır):
· Müşterinin adı ve adresi,
· Yüklenicinin adı ve adresi,
· Sipariş kodu veya iş numarası,
· Kurulan sistemin türü ve kapsamı,
· Dağıtım kurulunun/kurulmalarının tayin edilmesi,
· Devrelerin miktarı/tanımları,
· Kullanılan ölçüm cihazları,
· Denetim listesi biçiminde belgelenmiş görsel muayeneler (“OK veya “Belirtilmemiştir”),
· Belgelenen testler/ölçümler (“OK” veya “Belirtilmemiştir”)
· İmza ve tarih
Ölçülen değerlerin listesi, gereken süre ve efor göz önünde alınarak saf dışı bırakılabilir. Ancak, bunun anlamı söz konusu bu değerlerin yapılan testler esnasında kayıt edilmesi gerekmediği anlamına gelmemektedir.
2.5.1 Doğrulama
2.5.2.1 Görsel muayene yoluyla doğrulama
Sistem Şartları
Görsel muayene, sistemin bozulmamış ve tam olup olmadığı görmek için elektrik sistemi üzerinde görsel denetimler (muayene sadece kalıcı olarak kurulan elektrikli ekipmanı kapsamaktadır) gerçekleştirmeyi içermektedir. Görsel muayeneler, genel olarak tüm sistem kapatıldıktan sonra olmak üzere denemelerden/ölçümlerden önce gerçekleştirilmelidir. Görsel muayenenin birinci ve öncelikli uğraş alanı, tasarım spesifikasyonlarıyla karşılaştırılan sistem konfigürasyonudur. Bu aşamada ciddi tasarım hatalarının tespit edilebilmesi muhtemeldir.
Buna ek olarak, aşağıdaki hususlarında saptanması gerekmektedir:
o Elektrikli ekipmanın, ilgili ekipman standardının emniyet şartlarını karşılayıp karşılamadığı. Bu, ekipman işaretlerini ve (mevcut olması halinde) ekipman sertifikalarının kontrol edilmesiyle mümkün olabilir;
o Elektrikli ekipmanın, elektrikli alet kurulumuna yönelik yönetmeliklere ve imalatçının spesifikasyonlarına uygun olarak seçilerek kurulup kurulmadığı.
o Emniyet üzerinde zararlı etkileri olması nedeniyle, kurulum esnasında herhangi bir hasarın oluşup oluşmadığı.
(Mümkün olduğu yerlerde) aşağıdaki hususlarda görsel muayeneyle saptanmalıdır:
o Elektrik şoklarına karşı korumanın, gerekli açık alan ölçümlerinin yapılarak sağlanıp sağlanmadığı, yani diğer bir deyişle engeller veya ekipmanın normal kol hizasının dışına yerleştirilmesiyle koruma sağlanıp sağlanmadığı. Bu arada unutulmaması gereken husus, “iletken olmayan yerler vasıtasıyla koruma” önleminin sadece elektrikli sistem halinde kalıcı olarak kurulmuş ekipman olması halinde doğrulanabileceğidir. Teknik olarak açıklamak gerekirse, bunun anlamı hiçbir priz ve fişin açıkta bulunmaması gerektiğidir. Bu şartlar, HD 384.4.41’in (yani 413.3)/IEC 60364-4-41/DIN VDE 0100-410’un ilgili bölümlerinde tanımlanmamıştır.
o Yangın çıkarıcı unsurların engellenmesi için yangın bariyeri ve diğer engelleyici önlemlerin alınıp alınmadığı ve termal etkilere karşı (yani HD 384.4.42/IEC 60 364-4-42/DIN VDE 0100-420’de tanımlandığı üzere normal işletim koşulları altında izin verilen azami yüzey ısı dereceleri) korumanın varolup olmadığı (Bölüm 527.2 ila 527.4’e bakınız). Gerekli olduğu yerlerde, Bölüm 482 uyarınca yangın tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtilen yerlere mahsus şartların da göz önüne alınıp alınmadığının tespit edilmesi içinde kontroller yapılmalıdır.
o Kabloların, kondüktörlerin ve kondüktör çubuklarının, akım taşıma kapasitesi ve voltaj düşüklükleri açısından HD 384.4.43/IEC 60 364-4-43/DIN VDE 0100-430 ve HD 384.5.523/IEC 60 364-5-523/DIN VDE 0298-4 uyarınca seçilip seçilmediği (Voltaj düşmelerine yönelik olarak ayrıca Bölüm 2.5.2.9’da bakınız).
o Koruyucu ve denetleyici cihazların, devre dokümantasyonu ve sistem spesifikasyonları uyarınca seçilerek kurulup kurulmadığı (ayrıca prHD 384.5.53/IEC 60364-5-53/DIN VDE 0100-530’da bakınız).
o Gerekli ve uygun izolasyon ve anahtarlama cihazlarının doğru olarak sabitlenerek kurulup kurulmadığı (ayrıca HD 384.4.46/IEC 60364-4-46/DIN VDE 0100-460 ve HD 384.5.537/IEC 60364-5-537/DIN VDE 0100-537’de bakınız).
o Ekipmanın ve gerekli koruyucu önlemlerin, harici etkilerin göz önüne alınarak seçilip seçilmediği (HD 384.5.51 Bölüm512.2/IEC 60 364-5-51/DIN VDE 0100-510’a bakınız).
o Nötr iletkenlerinin ve (eş potansiyel bağlantı kondüktörleri de dahil olmak üzere) ekipman topraklama kondüktörlerinin alfabetik-sayısal ve/veya renk kodlarının temin edilip edilmediği ve PEN kondüktörlerinin sonunda ek tanımlayıcı bilgilerin (yeşil/sarı izolasyonlu kondüktörlerin sonunda mavi ve mavi izolasyonlu PEN kondüktörlerinin sonunda ise yeşil/sarı) sunulup sunulmadığı (Bakınız HD 384.5.51 Bölüm 514.3/IEC 60364-5-51/DIN VDE 0100-510).
o Özellikle, aynı sisteme birden fazla dağıtım levhası/şalter cihazı yerleştirildiğinde, devre dokümantasyonun, uyarıların ve benzer bilgilerin sağlanıp sağlanmadığı (Bakınız HD 384.5.51 Bölüm 514.5/IEC 60 364-5-51/DIN VDE 0100-510).
o Devrelerin, koruyucu cihazların, anahtarların, terminallerin vs. doğru olarak etiketlenip etiketlenmediği (Bakınız HD 384.5.51 Bölüm 514/IEC 60 364-5-51/DIN VDE 0100-510).
o Kablolar ve kondüktörler arasındaki bağlantıların doğru olup olmadığı. Bu hususta şüphe duyulduğu zamanlarda, bu uygun ölçümler yapılarak doğrulanabilir. Bağlantı noktasında ölçülen rezistans, uygun çapraz bölüm kondüktörünün 1 m uzunluğundaki rezistansından daha büyük olmamalıdır (Rezistans değerleri, sayfa 341’de yer alan Tablo 2.5/2’de bulunabilir).
o Sistem parçalarına, tanımlama (yani ekipman tahsisleri, değerlerin ayarlanması, kondüktör tahsisleri), işletim ve
Bakım yapılmasına yönelik olarak kolayca ulaşılıp ulaşılamadığı. Bu özellikle, mekanik bakıma yönelik olarak (Bölüm 537.3 uyarınca) acil durum durma cihazları ve (HD 384.5.51 Bölüm 537.4/IEC 60 364-5-51/DIN VDE 0100-510) kapama cihazları için geçerlidir.