Kontak direncinin hesaplanması

Merhaba,

Baraların bağlantı direncini etkileyen 2-faktör vardır.

Figure 66 görünen civata ile bağlantı şeklinde iki bara arasında bağlantı yerinde akım akış yerinde neydana gelen akım akışındaki distorsiyon bağlantı direncine etki eder. Bu etki, akımın tepeden tepeye ve yüzeyden yüzeye akmasıyla ortaya çıkar.

İki yassı dikdörtgen kesitli bara arasındaki civatalı üst üste bağlantı durumunda yayılma direnci etkisi, baraların kalınlığı ile üst üste bağlantının uzunluğunun Figure 66’de görüldüğü gibi oranına bağlıdır.

Akım dağılımı, kontak yüzeyi boyunca düzgün olmayıp direnç oranları Figure 66’deki eğri kullanılarak belirlenebilir.


Figure 66’de de görüleceği üzere direnç oranı 7’den sonra pek fazla değişmediğinden; üst üste gelen bara bağlantı uzunluğunun bara kalınlığının 5 katından az olmaması ile birlikte, 7 katından da fazla olmasına gerek yoktur. Örneğin 10 mm kalınlığındaki baraların birleştirilmesinde üst üste gelen bağlantı uzunluğu 50 mm ile 70 mm arasında olmalıdır.

Kontak geçiş direnci
Kontak geçiş direnci iki ana faktöre bağlıdır.
• Kontak yüzey şartları
• Toplam bağlantı basıncı

Kontak yüzey şartları
Baraların yüzeyleri düz ve temiz olmalıdır. Herhangi bir fırçalama işlemi yapmaya gerek yoktur. Yüzeyin düzgün, bükümsüz ve temiz olmasını sağlayarak bir çok durumlarda iyi sonuçlar elde edilir.

Bağlantı kontak yüzeylerinin hazırlanması
Öncelikle kontak yüzeylerinin eğriliği giderilerek düzleştirilir ve gerekiyorsa bağlantı yüzeyleri temizlenir. Bağlantı işlemi sırasında tekrar oksitlenmeyi önlemek amacıyla temizlemeden hemen sonra bağlantı yapılacak bölgenin petrol jeli ile ince film şeklinde kaplanması tavsiye edilir.

Bağlantı yeri, petrol jeli ile temizlenmesiyle birlikte civatalanır. Petrol jeli sıkıştırma esnasında bağlantı yerinin dışına taşarak bağlantıyı dış etkilerden korur.

Kontak basıncının etkisi
Kontak basıncının etkisiyle bağlantı direncinin birim yüzey için alacağı değer, Figure 69’da görülmektedir.


Yük altındaki baraların aşırı ısınmasında bakır ile çeliğin farklı uzama katsayılarına sahip olmasından dolayı bağlantı yerinde gevşemeler meydana gelebilir. Bağlantılarda esas olan kontak basıncının yaklaşık aynı kalmasıdır. Bu nedenle sıcak ve soğuk şartlar altında kontak basıncını sabit tutmak
için bağlantılar pul ve yaylı rondelalar ile sağlanmalıdır.

Yayılma direnci aşağıdaki förmül ile hesaplanır.

Kontak basıncı, 7 N/mm2’den aşağı değerde olmamalıdır. 10N/mm2 olması tavsiye edilir. Simetri sağlanması açısından bağlantı uzunluğu baranın genişliğine eşdeğer yapılır.

Örnek: Tablo 22'den 50 mm genişliğindeki bir bara için parametreler alınır. Kontak gücü F tarafından verilir (iki adet 12 mm'lik cıvatanın uygulaması)
Günlük uygulamada, temas basıncının ölçülmesi imkansızdır ve aşağıdaki cıvatalara uygulanan torktan çıkarılması gerekir.

"Somun faktörü", sürtünme katsayısı, yüzey kalitesi ve dişlerin yağlanması durumu gibi bir dizi faktöre bağlıdır. Diğer yatak yüzeyleri. Tablo 19, farklı yağlama durumları için tipik somun faktörleri vermektedir.


T=Sıkma torku(Nm)
K=Somun factörü(Talo 19’dan)
D=Cıvata çapı(Tablo 21’den)
F=Kuvvet(kN)Bağlantının alanı 3500 mm2'dir, bu nedenle basınç:

Figure 69’dan, 3000 bir Y değeri elde edilmiştir.
Figure 66, e = 0,55 olarak alınır.

Yayılma direnci aşağıdaki förmül ile hesaplanır.

Devamı aşağıda.

Kaynaklar: Jointing of copper busbar ‘’David Chapman’’

İletkenlerin boyutlandırılması’’Turgut Odabaşı’’