Kablo elektrik akımı iletiminde kullanılan üzeri yalıtkan ile kaplı iletkenliği olan metalik bir veya daha fazla tel,aslında tanımı basit gibi gözükse de hayatımızın her alanına giren elektrik,yalıtımı ve iletim şekli doğru hesaplanmadığında hayatımızda telafisi olmayan büyük hasarlara yol açabilir. Yangınların,Amerika Birleşik Devletleri’nde % 32,Japonya’da yüzde % 12,İngiltere’de yüzde 32 ve Türkiyede %19 elektrikten meydana gelmektedir. İsterseniz biz yazımın geri kalan kısmında Yangına dayanıklı kablo nedir ? İçermesi gereken birleşikler nelerdir ? Merak ettikleriniz ve daha fazlasını yazımızın devamında birlikte inceleyebiliriz.
Yangına Dayalıklı Kablolar HFFR (Halogen Free Flame Retardant)
Helojensiz alev iletmeyen kabloların üretimi 80 yıllarda başlayan,topluma açık yapılarda olası bir yangın sırasında insanların öncelikle can güvenliğini,cihazlarını ve değerli eşyalarını koruma amacıyla kullanılmaya başlamıştır
Yangın esnasında yangına müdahalenin kolaylaşması için mutlaka çalışması gereken acil durum emniyet devrelerine (yangı alarım,ikaz ve yönlendirme ışıkları,vb.) sinyal ve enerji taşıyan kablolardır. HFFR kablolar yapıları gereği,alevlenmeyi geciktiririrken zehirli ve korofiz gazı yaymaz.
Bundan dolayı bu tarz sistemlerde kullanılması gereken kablo tipi bizlerin güvenliği açısından HFFR’dir.
Uygulama Alanları;
Uygulama alanları insan popülasyonunun yoğun olduğu veya elektrik enerjisinden oluşabilecek ark ve buna bağlı olarak meydana getirebileceği yangın risk bölgelerinde kullanılır bunlar Hastaneler,maden tesisleri,çok katlı binalar ,metrolar ,asansörler,tiyatrolar,sinemalar , alışveriş merkezleri,alarm ve yangın uyarım sistemler,Endüstriyel elektronikte,Enstrüman ve Kontrol mühendisliğinde v.b. yerlerdir.
Yangına Dayanıklı Kabloların Genel Özellikleri , Yapıları, Çeşitleri ve Kullanılan Kısaltmaların Anlamlar
- Alev iletmezler
- Alev geciktiricidir.
- Flor,brom,klor ve iyot gibi halojen elementleri içermezler.
- Yangın devam ederken 180dk kadar çalışmasını sürdürebilen
- HFFR kablolar yandıklarında zehirli gaz üretmezler,karbondioksit ve su oluşur
- Yangın kaynağının son bulması sonucu alevlenmiş kablolar kendiliğinden söner
- Elektrik üretimini belli bir süre devam ettirir.
- Düşük duman yoğunluğunu sahiptir.Bu da yangın esnasında yangına maruz kalan kişilerin yangın mahallinden tahliyesi ve yangın söndürme işlemleri sırasındaki düşük duman yoğunluğu açışından önemlidir.
- Diğer kablolar ile kıyaslandığında öne çıkan önemli özelliğide kablo içerisinde bulunan akımı iletme işlemini belirli bir süre gerçekleştirmesidir.
- HF (Halogen Free): Halojenden arındırılmış
- FR (Fire Resistant): Yangına dayanıklı
- LSZH (Low Smoke, Zero Halogen): Düşük duman, sıfır halojen
- FRZH (Fire Redardant, Zero Halogen): Yangın geciktirici, sıfır halogen
- LSHF (Low Smoke, Halogen Free): Düşük duman, halojenden arındırılmış
- LSOH-FR (Low Smoke, Zero Halogen- Flame Retardant): Düşük duman, sıfır halojen, alev geciktirici.
- LSFH (Halogen Free, Flame Retardant): Halojenden arındırılmış, alev geciktirici
- LSFRZH (Low Smoke, Fire Retardant, Zero Halogen): Düşük duman, yangın geciktirici, sıfır halogen.
- FRNC (Flame Retardant, Non Corrosive): Alev geciktirici, korosif etki yaratmayan
- HFFR (Halogen Free, Flame Retardant): Halojenden arındırılmış, alev geciktirici
- LSFRZH (Low Smoke, Fire Redardant, Zero Halogen): Düşük duman,yangın geciktirici, sıfır halogen
Yangına Dayanıklı Kabloların Hangi Testlerden Geçtiğini Biliyor muydunuz ?
Alev iletme testi;
En temel alev testidir.’’HFFR’’ kablolarda kullanılan birleşimlerden dolayı ‘’HFFR’’ kablolar diğer kablolara göre zor alev alır.alevin yayılması oldukça yavaştır.Alevlenme testi ile ‘’ HFFR’’ kabloların çok damarlı ve tek damarlı kabloların bu özellikleri kontrol edilir.
Yangına dayanıklılık testi;
Yangın sırasında acil durum emniyet devrelerinin çalışıyor olması çok önemlidir.Bu nedenle yangın sırasında acil durum devrelerini besleyen veya kontrol eden kabloların belirli bir süre daha enerji iletmesi istenir.Bu test ile yangına dayanıklı kabloların(HFFR) yangın altındaki max. Çalışma süreleri kontrol ve test edilir.
Duman yoğunluğu testi;
Yangın sırasında duman yoğunluğunun belirli bir seviyenin altında tutulması gerekir.Bu test ile yanma sonucunda yangına dayanıklı(HFFR) kabloların çıkardığı duman yoğunluğu kontrol edilir.
Yanma sonucu çıkan gazların ölçümü;
Yangına dayanıklı(HFFR) kablolar yangın esnasında içerdiği özel bileşiklerden dolayı zehirli ve aşındırıcı gazların açığa çıkarmaz.bu da yangının gerçekleştiği kapalı ortamlardan canlılar için ölüm ile sonuçlanan olaylara sebebiyet vermez. Yangına dayanıklı(HFFR) kabloların bu durumu anlamak için gaz ölçüm testi uygulanır.
İlginizi çekebilir;
Kablolar,bir yapının toplam maliyet inde % 0,5’den daha az bir miktar oluşturmaktadır.Ancak insan ve eserlerinin korunmasında,yangın yerinden insanların zarar görmeden tahliye edilmesinde ve yangına karşı alınabilecek önlemler arasında hayati öneme sahiptir.
Londra’daki Charing Cross Istasyonu,Mont Blac Tüneli,Düsseldorf Havaalanı,Galatasaray Ünversitesi v.b.örnekler yangın ve duman yayılımının yakıp yıkıcı etkilerini üzücü bir şekil de gözler önüne sermiştir.