Makinelerin de hastalandıklarını biliyor muydunuz? Evet, aslında bize çok benziyorlar, onların da bizim gibi bir yaşam döngüleri var. Bir nevi canlılar ve sağlıklarına dikkat etmeleri gerekiyor, tabi bu noktada bize muhtaçlar. Onlara verilen işleri en iyi şekilde yapmaları için sağlıklı olmaları gerekiyor. Eğer hastalanırlarsa ve hastalıkları ilerlerse yaptıkları işlerdeki kalite de düşer. Ya da hastalanıp yatağa düşerlerse bu sefer iş tamamen durur. O yüzden makinelerde de hastalıkların erken tespiti ve müdahale edilmesi bizdeki gibi çok önemlidir.
Bu erken tespit noktasında devreye Durum İzleme(Condition Monitoring) yöntemi giriyor. Durum İzleme yani makine için kritik olan parametrelerin sürekli olarak takibi ve analizi. Motor akımı, sıcaklık, basınç, akış, hız, pozisyon ve Durum İzlemenin çekirdeği olan vibrasyon izlenebilecek parametreler arasında sayılabilir. Vibrasyon döner ekipmanlara sahip makineler için öncelikli Durum İzleme parametresidir ve bunun sebebi 3 temel prensibe daynır;
1- Tüm döner ekipmanlar vibrasyon oluşturur
2- Ekipmanın sağlığı bozuldukça vibrasyon artar ya da değişir.
3- Vibrasyon kesin bir şekilde ölçülebilir ve yorumlanabilir.
Erken tespitin önemi
Makinelerdeki sorunlar iki şekilde tespit edilebilir geç ya da erken. Geç tespitlere örnek olarak makinenin durması, gözle görülür mekanik hasar, gürültü ya da sıcaklık artışı verilebilir. Erken tespit için Durum İzleme yapmamız gerektiğini artık biliyoruz.
Peki geç kalınmış tespitlerin bize maliyeti nedir? Bu soruya pek çok cevap verebiliriz. Üretimdeki plansız duruşlar, ürün kalitesindeki düşüş, biribirini takip eden zincirleme hasarlar, üretimdeki duruşa bağlı hedef tutturmak amaçlı fazla mesai, makinede oluşacak hasarın insan hayatına verebileceği zararlar… Gördüğünüz gibi aslında gecikmenin maliyeti büyük.
Diğer tarafta Durum İzleme bu gecikmenin yaşanmaması için bize şu dört soru konusunda yardımcı olmaktadır;
1- Hangi ekipmanlarda sorun var?
2- Bu sorunların sebebi nedir?
3- Durum ne kadar kötü?
4- Makine ne zaman arızaya düşecek?
Yukarıdaki bu dört sorunun cevabı bize planlı bir şekilde erken müdahale şansı tanımaktadır. Peki bu erken müdahelenin bize faydası nedir diye soracak olursanız, yapılan bir araştırma gösteriyor ki Durum İzleme yapılarak ekipman üretkenliğini %30, iş gücü etkinliğini %20 ve ekipman ömrünü %10’a kadar arttırabilir; hasarları %10, duruşları %20 ve yatırım maliyetlerini %25’lere kadar düşürebilir. Müşterilerimizden aldığımız geri bildirmler de bu araştırmayı doğrular nitelikte.
Müşterilerimizden Adelaide Brighton Çimento Dynamix serisi Durum İzleme ürünlerimizi kullanarak aşağıdaki sonuçlara ulaşmıştır;
- Fabrikanın üretim yapabildiği süre %65’den %80’e çıkmıştır bu da yıllık 5.000.000 $ ekstra gelir anlamına geliyor.
- Fırın prosesindeki 6-10 arası plansız duruşun önüne geçilmiştir.
- Bakım anlaşmalarında azalma sağlanmıştır, yıllık 30.000 $.
Konuyla ilgili konuşan Bakım Müdürü Anthony Mew’in şu sözleri sanırım durumu özetliyor “Artık gelecek problemleri üretime yansımadan kesin olarak tahmin edebileceğimiz ve proaktif bir şekilde çözebileceğimiz bilgiye sahibiz”.
[mom_video type=”youtube” id=”fd31kgQo3FA”]
Dynamix 1444 Serisi Entegre Mimari Durum İzleme Cihazı
Uzun yıllardır bir çok ürün ailesi ile Durum İzleme sektörünün içinden olan Rockwell Otomasyon, Dynamix 1444 Serisi ile Durum İzlemeyi Entegre Mimarisin içine kattı. Entegre Mimari kavramını özetlemek gerekirse;
- Tüm cihazlar Ethernet/IP üzerinden konuşur.
- Tüm cihazlar tek bir geliştirme ortamı üzerinden programlanır(Studio 5000).
- Her cihazın önceden tanımlanmış AOP(Add-On-Profile)’si vardır ve ürünü IO ağacına eklediğinizde ilgili değişkenler otomatik olarak değişken listesinde tanımlanır.
Modüler yapıda olan Dynamix 1444, 1 ana modül ve yanına takılabilecek 3 genişleme modülünden oluşur. Ana modül üzerinde bulunan 4 adet dinamik inputu sayesinde 4 farklı noktadan dinamik bilgi örneğin akselerometreden vibrasyon bilgisi alınabilir. Yine üzerinde bulunan 2 adet TTL giriş sayesinde döner ekipmanın hız bilgisni okuyabilir. 1 adet SPDT röle çıkışı sayesinde koruma amaçlı da kullanılabilir.
Genişleme modüllerini kısaca özetlemek gerekirse;
- Takometre modülü : Hız ölçümünde,
- Analog çıkış modülü : Ana modül tarafından ölçülen dinamik bilginin analog olarak eski sistemlerle örneğin eski bir DCS ile paylaşılmasında,
- Röle çıkış modülü : Ölçülen dinamik bilgilere göre tanımlanan alarmlar ile koruma fonksiyonlarının gerçekleştirilmesinde kullanılır.
Durum izleme yanında koruma yapabilen ve aynı zamanda bir kontrolör ile entegre çalışabilen tek ürün olan Dynamix 1444 zorlu ortamlarda çalışmaya da uygundur. Çalışma sıcaklığı -25°C +70°C arası olan ve tüm devreleri Conformal Coated olan Dynamix 1444 makine üzerine panolamaya uygundur. Ve geniş çalışma sıcaklığı aralığı sayesinde klima kullanımı ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Üzerindeki Ethernet portu sayesinde uzak noktalarda konumlandırılabilen Dynamix 1444 makineye yakın olması sebebiyle de sensör kablo uzunluğunu minimize etmektedir. Üzerindeki röle çıkışları kullanılarak SIL-2 uygulamalarda kullanılabilen Dynamix 1444, API-670 gerektiren uygulamalarda da kullanılabilmektedir.
Rockwell Commercial Engineer – Erdem AKIN