laz73
Üye
- Katılım
- 28 Eyl 2006
- Mesajlar
- 94
- Puanları
- 1
- Yaş
- 39
Şalt Kumanda ve Manevralar ders notları
Üretim Tesisleri:
Elektrik enerjisinin üretildiği tesislerdir. Elektrik enerjisi Termik, Hidroelektrik, Doğal gaz vb. santrallerde generatörler tarafından üretilir.
Generatörlerde senkron devir sayısı
ns: Senkron devir,
f: Frekans
P: Çift kutup sayısı
Üretim tesislerinin kurulduğu yerler genellikle kömür kaynaklarının bulunduğu, nehirlerde suyun toplanabileceği ya da doğal gaz hattının geçtiği yerler veya yakınıdır. Üretilen enerjinin tamamı üretildiği yerde tüketilmeyeceğinden; elektrik enerjisinin iletilmesi (taşınması) için teçhizatlara, cihazlara ve bağlama elemanların ihtiyaç vardır. Üretim tesislerinden trafo merkezlerine kadar olan 380 KV ve 154 kV’lık bölümler iletim sistemi olarak isimlendirilir.
Trafo merkezlerinde enerji iletim hatları ile gelen380 KV gerilim, güç transformatörlerinde 36 KV ve altındaki gerilim değerlerine düşürülür. 36 KV ve altındaki gerilimli devreler dağıtım sistemi olarak isimlendirilir.
Bu bakımdan sistemi üç ana bölümde inceleyebiliriz.
Üretim Sistemi: Elektrik enerjisinin üretildiği tesislerdir.
İletim Sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesidir.
Manevra Şeması
Şalt sahası ve salonundaki devrelerin bağlantılarını, numaralandırma ve isimlendirme ile gösteren diyagramlardır. İşletme teknisyenlerine doğru ve daha hızlı manevra yapma imkânı sağlar.
Manevra şemasını işlendiği renk, o teçhizatın gerilim değerini ifade eder.
380 kV Kahverengi
154 kV Kırmızı
66 kV Mavi
34,5 kV Yeşil
15 kV Sarı
10,5 kV Sarı
kesici ve Ayarlayıcılarda numaralandırma sistemi:
Sistemimizde Fransız numaralama sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde ilk rakamlar teçhizatın gerilim
değerini, son rakamlar ise kesici ve ayırıcıların yer ve görevlerini belirtir.
Gerilimlere göre ilk rakamlar;
380 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı→ 9…(8)
154 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 5…(6)
66 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 4...(6)
33 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 3…
15–10,5 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 2…
6,3 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 1...
Rakamları ile başlar.
Son rakamlarına göre;
Son rakamı tekli sayı ile bitenler ayırıcı
Son rakamı çiftli sayı ile bitenler kesici
Son rakamı 0 olan: toprak ayırıcısı.
Son rakamı 1 olan: hat fideri hat ayırıcısı.
Son rakamı 2 olan: hat fideri kesicisi.
Son rakamı 3 olan: hat fideri bara ayırıcısı, Çift ana baralı sistemde Bara–1 ayırıcısı
Son rakamı 4 olan: bara bölümleyici kesiciler.
Son rakamı 5 olan: transformatör, ünite, transfer fiderinin ana Bara tarafındaki ayırıcısı, çift ana baralı sistemde Bara–2 ayırıcısı
Son rakamı 6 olan: transformatör, ünite, transfer ve kublaj fider kesicisi
Son rakamı 7 olan: transformatör fiderinin transformatör tarafındaki Ayırıcısı, transfer fiderinin transfer bara tarafındaki Ayırıcısı, ünite fiderinin transformatör tarafındaki Ayırıcısı
Son rakamı 9 olan: by-pass ayırıcısı, transformatör, ünite ve hat fider kesicisine ait transfer ayırıcısı
Kesici ve Ayırıcıların Kullanma Yerlerine Göre İsimlendirmesi:
Güç Ayırıcısı: Kısa devre kesme gücü olmayan ve normal yüklü devreleri açıp kapayan cihazdır.
Hat Ayırıcısı: EİH ve EDH’nı veya yer altı kablosunu besleyen kesicinin hat tarafında bulunan ayırıcısıdır.
Bara Ayırıcısı: EİH ve EDH’nı veya yeraltı kablosunu besleyen kesicinin bara tarafında bulunan ayırıcısıdır.
Topraklama Ayırıcısı: Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla
irtibatlamak için kullanılan cihazdır.
By-Pass Ayırıcısı: Tek baralı sistemde ait olduğu kesici yük altında (kapalı) iken
açılıp, kapanabilen bir ayırıcıdır.
Transfer Ayırıcısı: Transfer baralı sistemde, transfer kesicisini baralara veya diğer fiderleri transfer baraya bağlayan ayırıcıdır.
Bara Bölümleyici Ayırıcı: Bir barayı iki kısma ayırmak veya birleştirmek için
kullanılan ayırıcıdır.
Transfer Kesici: Bir teçhizatın kendi kesicisinin yerine geçebilen ve ana barayı
Transfer baraya bağlamakta kullanılan kesicidir.
Kublaj (Bara Bağlayıcı) Kesici: Çift ana baralı sistemlerde iki ana barayı birbirine bağlayan kesicidir.
Bara Bölümleyici Kesici: Bir barayı iki kısma ayırmak veya birleştirmek için
kullanılan kesicidir.
BARA SİSTEMLERİ
Tek Baralı Sistem ve Manevra Özellikleri: Tek baralı sistemde transformatör
Ve hatlar; kesici ve ayırıcılar üzerinden aynı baraya bağlıdır.
Tek baralı sitemde, herhangi bir kısımda Bakım ya da arıza çalışması olduğunda enerji kesintisi olması dezavantajdır. Tesis maliyeti yönünden ucuz
Ve işletme kolaylığı ise avantajıdır.
Tek Baralı Sistemde Kapama Manevrası:
1–3110 nolu topraklama ayırıcısı açılır, kart alınır
2–3111 nolu hat, 3113 nolu bara ayırıcıları kapatılır.
3–3112 nolu fider kesicisi kapatılır, kart alınır.(şekil.3)
Tek Baralı Sisteminde Açma Manevrası:
1-) 3112 nolu fider kesicisi açılır.(her üç fazda tam açma olduğu kontrol
edilir.)kartlanır.
2-) 3111 nolu hat ayırıcısı ile, 3113 nolu bara ayırıcısı açılır, kartlanır.
3-) 3110 nolu topraklama ayırıcısı hatta gerilimimin sıfır olduğu görülerek
Kapatılır, kartlanır.(şekil.2)............................................................
Konunun devamı ve şekiller ekte.
Üretim Tesisleri:
Elektrik enerjisinin üretildiği tesislerdir. Elektrik enerjisi Termik, Hidroelektrik, Doğal gaz vb. santrallerde generatörler tarafından üretilir.
Generatörlerde senkron devir sayısı
ns: Senkron devir,
f: Frekans
P: Çift kutup sayısı
Üretim tesislerinin kurulduğu yerler genellikle kömür kaynaklarının bulunduğu, nehirlerde suyun toplanabileceği ya da doğal gaz hattının geçtiği yerler veya yakınıdır. Üretilen enerjinin tamamı üretildiği yerde tüketilmeyeceğinden; elektrik enerjisinin iletilmesi (taşınması) için teçhizatlara, cihazlara ve bağlama elemanların ihtiyaç vardır. Üretim tesislerinden trafo merkezlerine kadar olan 380 KV ve 154 kV’lık bölümler iletim sistemi olarak isimlendirilir.
Trafo merkezlerinde enerji iletim hatları ile gelen380 KV gerilim, güç transformatörlerinde 36 KV ve altındaki gerilim değerlerine düşürülür. 36 KV ve altındaki gerilimli devreler dağıtım sistemi olarak isimlendirilir.
Bu bakımdan sistemi üç ana bölümde inceleyebiliriz.
Üretim Sistemi: Elektrik enerjisinin üretildiği tesislerdir.
İletim Sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesidir.
Manevra Şeması
Şalt sahası ve salonundaki devrelerin bağlantılarını, numaralandırma ve isimlendirme ile gösteren diyagramlardır. İşletme teknisyenlerine doğru ve daha hızlı manevra yapma imkânı sağlar.
Manevra şemasını işlendiği renk, o teçhizatın gerilim değerini ifade eder.
380 kV Kahverengi
154 kV Kırmızı
66 kV Mavi
34,5 kV Yeşil
15 kV Sarı
10,5 kV Sarı
kesici ve Ayarlayıcılarda numaralandırma sistemi:
Sistemimizde Fransız numaralama sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde ilk rakamlar teçhizatın gerilim
değerini, son rakamlar ise kesici ve ayırıcıların yer ve görevlerini belirtir.
Gerilimlere göre ilk rakamlar;
380 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı→ 9…(8)
154 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 5…(6)
66 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 4...(6)
33 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 3…
15–10,5 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 2…
6,3 kV’luk kesici ve ayırıcıların ilk rakamı → 1...
Rakamları ile başlar.
Son rakamlarına göre;
Son rakamı tekli sayı ile bitenler ayırıcı
Son rakamı çiftli sayı ile bitenler kesici
Son rakamı 0 olan: toprak ayırıcısı.
Son rakamı 1 olan: hat fideri hat ayırıcısı.
Son rakamı 2 olan: hat fideri kesicisi.
Son rakamı 3 olan: hat fideri bara ayırıcısı, Çift ana baralı sistemde Bara–1 ayırıcısı
Son rakamı 4 olan: bara bölümleyici kesiciler.
Son rakamı 5 olan: transformatör, ünite, transfer fiderinin ana Bara tarafındaki ayırıcısı, çift ana baralı sistemde Bara–2 ayırıcısı
Son rakamı 6 olan: transformatör, ünite, transfer ve kublaj fider kesicisi
Son rakamı 7 olan: transformatör fiderinin transformatör tarafındaki Ayırıcısı, transfer fiderinin transfer bara tarafındaki Ayırıcısı, ünite fiderinin transformatör tarafındaki Ayırıcısı
Son rakamı 9 olan: by-pass ayırıcısı, transformatör, ünite ve hat fider kesicisine ait transfer ayırıcısı
Kesici ve Ayırıcıların Kullanma Yerlerine Göre İsimlendirmesi:
Güç Ayırıcısı: Kısa devre kesme gücü olmayan ve normal yüklü devreleri açıp kapayan cihazdır.
Hat Ayırıcısı: EİH ve EDH’nı veya yer altı kablosunu besleyen kesicinin hat tarafında bulunan ayırıcısıdır.
Bara Ayırıcısı: EİH ve EDH’nı veya yeraltı kablosunu besleyen kesicinin bara tarafında bulunan ayırıcısıdır.
Topraklama Ayırıcısı: Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla
irtibatlamak için kullanılan cihazdır.
By-Pass Ayırıcısı: Tek baralı sistemde ait olduğu kesici yük altında (kapalı) iken
açılıp, kapanabilen bir ayırıcıdır.
Transfer Ayırıcısı: Transfer baralı sistemde, transfer kesicisini baralara veya diğer fiderleri transfer baraya bağlayan ayırıcıdır.
Bara Bölümleyici Ayırıcı: Bir barayı iki kısma ayırmak veya birleştirmek için
kullanılan ayırıcıdır.
Transfer Kesici: Bir teçhizatın kendi kesicisinin yerine geçebilen ve ana barayı
Transfer baraya bağlamakta kullanılan kesicidir.
Kublaj (Bara Bağlayıcı) Kesici: Çift ana baralı sistemlerde iki ana barayı birbirine bağlayan kesicidir.
Bara Bölümleyici Kesici: Bir barayı iki kısma ayırmak veya birleştirmek için
kullanılan kesicidir.
BARA SİSTEMLERİ
Tek Baralı Sistem ve Manevra Özellikleri: Tek baralı sistemde transformatör
Ve hatlar; kesici ve ayırıcılar üzerinden aynı baraya bağlıdır.
Tek baralı sitemde, herhangi bir kısımda Bakım ya da arıza çalışması olduğunda enerji kesintisi olması dezavantajdır. Tesis maliyeti yönünden ucuz
Ve işletme kolaylığı ise avantajıdır.
Tek Baralı Sistemde Kapama Manevrası:
1–3110 nolu topraklama ayırıcısı açılır, kart alınır
2–3111 nolu hat, 3113 nolu bara ayırıcıları kapatılır.
3–3112 nolu fider kesicisi kapatılır, kart alınır.(şekil.3)
Tek Baralı Sisteminde Açma Manevrası:
1-) 3112 nolu fider kesicisi açılır.(her üç fazda tam açma olduğu kontrol
edilir.)kartlanır.
2-) 3111 nolu hat ayırıcısı ile, 3113 nolu bara ayırıcısı açılır, kartlanır.
3-) 3110 nolu topraklama ayırıcısı hatta gerilimimin sıfır olduğu görülerek
Kapatılır, kartlanır.(şekil.2)............................................................
Konunun devamı ve şekiller ekte.