Tristörün (SCR) Kontrol Dışı İletime Geçmesi

CEVDET ÇALIK

Profesyonel Üye
Katılım
30 Ara 2009
Mesajlar
1,036
Puanları
481
Yaş
53
Tristörün (SCR) Kontrol Dışıİletime Geçmesi

Bilindiği gibi tristörlerin kontrollü olarak iletime geçirilmesi için G-K arasından kısa süreli bir akım akıtmaktadır. Bu durumda tristör “off” konumdan “on” konuma geçmektedir.Bazı durumlarda ise tristör istenmediği halde kontrol dışı olarak iletime geçebilmekte ve
hem kendisinin, hem yükün hem de etrafındaki elemanların tahrip olmasına neden olmaktadır. Tristörlerin kontrol dışı olarak iletime geçmesine, dolayısıyla da bozulmasına neden olan 4 durum vardır.

Bu durumlar;

1) Yüksek sıcaklık,
2) Yüksek voltaj,
3) Hızlı gerilim değişimi,
4) Hızlı akım değişimi.

1-Yüksek sıcaklıkla iletim
Tristör, çalışması sırasında iletim ve anahtarlama kayıpları nedeniyle ısınmaktadır. Eğer bu ısı enerjisi tristör üzerinden yeterince alınamazsa ısınmaya devam eder ve dayanma sıcaklığı asıldığında yanar. Tristörün yüksek sıcaklıktan
etkilenerek zarar görmesini engelleyebilmek için tristör üzerinde olusacak ısı enerjisi hesaplanarak bu enerjiyi ortama yaymak için uygun boyut ta soğutucu belirlenmeli ve tristör bu soğutucuya bağlanmalıdır.
Eğer gerekiyorsa fan veya sıvılı soğutma düzeneği kullanılarak soğutucu üzerinden ısı transferi daha hızlı yapılmalıdır.

2-Yüksek voltajla iletim
Yüksek voltaj nedeniyle tristörün kontrol dısı olarak iletime geçerek zarar görmesi, tristörün üzerine gelen doğru veya ters yönlü gerilimin, tristörün dayanma (çalışma) geriliminin üzerine çıkması durumunda gerçekleşir. Tristörün bu olaydan zarar görmesini engelleyebilmek için tristör gerilimi, tristör üzerine gelebilecek olan en yüksek gerilim değerinden en az %30
daha yüksek seçilmelidir.

3-Hızlı gerilim değişimi (dv/dt)
Tristör, üretici tarafından belirlenen dv/dt değerinden daha hızlı değişen bir gerilimle karsı karsıya kaldığında, iç kapasitelerinin etkisiyle uyarılmadığı halde üzerinden akım akıtmaya baslar yani iletime geçer. Bu istenmeyen
iletim tristöre, yüke ve devreye zarar verir.Bilindiği gibi bu olayı engellemek için, ani gerilimi yumuşatmak amacıyla tristöre
paralel olarak bir RC bağlanır.

4-Hızlı akım değişimi (di/dt)
Tristör, üretici tarafından belirlenen di/dt değerinden daha hızlı değişen bir akımla karsı karsıya kaldığında, iç kapasitelerinin etkisiyle uyarıl madığı halde üzerinden akım akıtmaya baslar ve kısa devre olur. Bu istenmeyen iletim tristöre, yüke ve devreye
zarar verir. Bilindiği gibi bu olayı engellemek için, ani akımı yumuşatmak amacıyla, tristöre seri olarak bir “L” bağlanır.
Tristörün Yalıtıma Geçirilmesi;Bilindiği gibi tristör (SCR), iletime geçmesi kontrol edilebilen fakat yalıtıma geçmesi kontrol edilemeyen bir yarı iletken güç anahtarıdır.
 
4-Hızlı akım değişimi (di/dt)
Tristör, üretici tarafından belirlenen di/dt değerinden daha hızlı değişen bir akımla karsı karsıya kaldığında, iç kapasitelerinin etkisiyle uyarıl madığı halde üzerinden akım akıtmaya baslar ve kısa devre olur. Bu istenmeyen iletim tristöre, yüke ve devreye
zarar verir. Bilindiği gibi bu olayı engellemek için, ani akımı yumuşatmak amacıyla, tristöre seri olarak bir “L” bağlanır.

merhaba . kusura bakmayın bu maddeyi anlıyamadım . off durumundaki tristör üzerinden akım geçmez . bu akım değişimi tam olarak nedir ?
 
Sn. olcaygld

Aslında burada anlatılmak istenen.Tristörün devreyi açması ve kapaması anında meydana gelen akım yükselme hızı, kritik akım yükselme hızını aşarsa tristör bozulur. Ayrıca ; müsaade edilen aşırı yük akımı ve darbe akımı sınır değerlerinin üzerine çıkılmaması gereklidir. Aksi takdirde tristör bozulur. ''di/dt değerinden daha hızlı değişen bir akımla karsı karsıya kaldığında ''

Burada dikkat edilmesi gereken husus tristörün kumanda ettiği yükün cinsidir. Yük yeteri kadar endüktif ise L bobinine ihtiyaç yoktur. Yük kapasitif ise L bobinine ihtiyaç vardır.

1547458592959.png

Yük kapasitif ise uygun bir L bobini yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi yüke seri olarak bağlanır. Bilindiği gibi bobin ani akım yükselmelerini engeller. Devre akımının yükselme hızı bu şekilde kontrol altına alınarak tristörün bozulmasını önlenir.

Bilgi amaçlı

Aşırı Gerilimlerden Korunması : Tristörlerin çalışma gerilimleri kataloglarda belirtilmiştir. Tristörün devreyi açması, tristörün devreyi kapaması ve tristörün söndürülmesi anlarında meydana gelen ani akım değişmelerinin oluşturduğu devre selfinden ( bobinin oluşturacağı zıt E.M.K' den ) dolayı tristör uçlarında meydana gelen aşırı gerilimler, kataloglarda belirtilen tristörlerin gerilim değişme hızlarını aşarsa tristörler bozulur. Tristörün bozulmasını önlemek için tristörün anot -katot uçları arasına aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi paralel olarak R-C elemanları bağlanır. Tristörün kesime gittiği anda yük üzerinde oluşan manyetik alan R-C elemanı üzerinden söndürülerek tristörün zarar görmesi önlenmiş olur.

1547459005261.png

R-C elemanı ile tristörün korunması

Devreye bağlanacak olan R-C elemanın değeri pratik olarak şu şekilde hesaplanır.

1547464572892.png


1547459113688.png

Iort = Tristörün üzerinden geçen ortalama akım ( A )
UDRM = Tristörün periyodik pozitif-kapama gerilimi ( V )
Iya = Tristör yol alma akımı ( A )
 
Son düzenleme:
cevabınız için teşekkür ederim . kontrol dışı iletime geçme başlığı altında yazıldığı için off durumuda akım geçmiyeceği için bu maddeyi tam anlıyamamıştım .
 
Sn. olcaygld

Aslında burada anlatılmak istenen.Tristörün devreyi açması ve kapaması anında meydana gelen akım yükselme hızı, kritik akım yükselme hızını aşarsa tristör bozulur. Ayrıca ; müsaade edilen aşırı yük akımı ve darbe akımı sınır değerlerinin üzerine çıkılmaması gereklidir. Aksi takdirde tristör bozulur. ''di/dt değerinden daha hızlı değişen bir akımla karsı karsıya kaldığında ''

Burada dikkat edilmesi gereken husus tristörün kumanda ettiği yükün cinsidir. Yük yeteri kadar endüktif ise L bobinine ihtiyaç yoktur. Yük kapasitif ise L bobinine ihtiyaç vardır.

Ekli dosyayı görüntüle 51083
Yük kapasitif ise uygun bir L bobini yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi yüke seri olarak bağlanır. Bilindiği gibi bobin ani akım yükselmelerini engeller. Devre akımının yükselme hızı bu şekilde kontrol altına alınarak tristörün bozulmasını önlenir.

Bilgi amaçlı

Aşırı Gerilimlerden Korunması : Tristörlerin çalışma gerilimleri kataloglarda belirtilmiştir. Tristörün devreyi açması, tristörün devreyi kapaması ve tristörün söndürülmesi anlarında meydana gelen ani akım değişmelerinin oluşturduğu devre selfinden ( bobinin oluşturacağı zıt E.M.K' den ) dolayı tristör uçlarında meydana gelen aşırı gerilimler, kataloglarda belirtilen tristörlerin gerilim değişme hızlarını aşarsa tristörler bozulur. Tristörün bozulmasını önlemek için tristörün anot -katot uçları arasına aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi paralel olarak R-C elemanları bağlanır. Tristörün kesime gittiği anda yük üzerinde oluşan manyetik alan R-C elemanı üzerinden söndürülerek tristörün zarar görmesi önlenmiş olur.

Ekli dosyayı görüntüle 51085
R-C elemanı ile tristörün korunması

Devreye bağlanacak olan R-C elemanın değeri pratik olarak şu şekilde hesaplanır.

Ekli dosyayı görüntüle 51088

Ekli dosyayı görüntüle 51086
Iort = Tristörün üzerinden geçen ortalama akım ( A )
UDRM = Tristörün periyodik pozitif-kapama gerilimi ( V )
Iya = Tristör yol alma akımı ( A )
Şu hesaplamayı çözemedim yardım edermisiniz
 

Forum istatistikleri

Konular
127,956
Mesajlar
913,899
Kullanıcılar
449,606
Son üye
rasit.

Yeni konular

Geri
Üst