Röle yerine Transistör

[ClassicBeetle]

Arkadaşlar merhaba... Biliyorum ikisininde kullanım alanları farklı fakat ben yinede sormak istedim... Şimdi basit bir devre yapıyorum LDR li karanlık sensörü... Normalde devrede röle kullandım fakat ISIS te BD serisi transistörleri incelediğimde 90w a kadar güce dayanabilen transistörler gördüm... Buda 12V ta 7.5 amper gibi birşeye tekabül ediyor... Peki ben bu transistörü röle yerine kullansam ne zararı olur?
Tam olarak elektronik bilgisine sahip değilim... Bildiğim kadarıyla PNP tipleri - ile tetiklenirken NPN ler + ile tetikleniyor doğru mu? Birde tamamen duygusal olarak optokuplör kullanmayı düşünüyorum... bana hacı murat(transistör) kullanmak yerine mercedes(optokuplör) kullanmak gibi geliyor .. İşin espirisi tabi bu... Sadece merak... Bu denli büyük akımlara dayanabilen 5-9A optokuplör var mı? Röle yerine transistörden başka ne kullanabilirim? AC ile işim olmadığı için röle şart değil...

 

[karaapak]

Söylenecek çok şey var ama ben ufaktan birşeyler söyleyeyim, röle ile çok hızlı aç kapa işlemleri yapamazsınız mesela saniyede 1000 defa aç kapan diyemezsiniz bunun yerine transistör kullanırsınız, ama transistörü role gibi saniyede 1 defa aç kapan diye kullanabilirsiniz, yani role yerine uygun güçte bir transistörü kullanmakta pek bir sıkıntı yoktur fakat rolenin yerine kullanacağınız transistörü tam doyum ve tam kesimde çalıştırmalısınız bunu araştırın ben kısaca söyleyeyim yinede; tam kesimde derken transistörün çıkışı role kontakları açık-birbirine temas etmiyor-yani iletimde değil gibi olur, tam doyumda transistör çıkışı tam tersi gibidir yani düz bir tel gibi davranır transistör üzerinde güç harcanmaz. Optokuplorün iç yapısına bakarsak zaten çıkışı transistördür girişide infrared leddir bu led ile çıkışdaki transistör tetiklenir, temel amacı devre katlarını birbirinden izole etmektir ldr karanlık sensöründe böyle birşeye gerek yoktur. Role yerine belki scr de kullanabilirsiniz tristörde denir biraz araştırın bakalım işinize yararmı?

 

[ClassicBeetle]

SCR yi araştırdım, daha önceden de az buçuk bilgim vardı hakkında... Tristör düşünmüyorum... Tam doyum tam kesim olayını ISIS te simüle ettiğimde sorunsuz gibi GÖRÜNÜYOR reelde ne olur bilemem tabi... Henüz devreyi denemedim... Daha doğrusu transistör ile denemedim... Röle ile çalışıyor şuan... Ama tam doyum tam kesim olayıda tamamen şans desem yeridir... Nette bulduğum devrelerin birkaçını birleştirip ufak tefek ekleme çıkartmalarla sonuca ulaştım... Tam doyum ve tam kesime şans olarak değil, bilerek nasıl ulaşabilirim? Optokuplör ise dediğim gibi tamamen duygusal neden bilmiyorum çok seviyorum bu devre elemanını(psikopatça bir yaklaşım farkındayım) eğer yüksek akımlara dayanabilecek varsa mutlaka opto kullanırım devrede

 

[karaapak]

Tam doyum-kesim ve daha fazlası için transistörü tanımak lazım ki transistör bügünkü elektroniğin temelindedir, transistörü anlamak için sarf ettiğiniz çaba hiçbirzaman boşa gitmez. Kaynak olarak herzaman gönül rahatlığıyla önerdiğim megep modüllerini tekrar öneriyiyorum, transistör-transistörün dc analizi- transistörün ac analizi konuları temel konulardır bahsettiğimiz kesim-doyum durumları bu başlıklarda incelenmektedir, başlangıçta biraz anlaşılması zor gelebilir ama biraz hevesle bakarsanız hiç zor olmadığını görebilirsiniz. Optokuğlöre gelirsek söylediğim gibi temelde transistördür, amacıda gerekli olduğu yerde iki katı (iki devre olarakda düşünebilirsiniz) birbirinden izole etmektir, sizin böyle birşeye ihtiyacınız yok, ayrıca optokuplörün yüksek akımlısınada ihtiyaç yoktur yine gerekliyse opto nun çıkışına güç transistörü bağlayıp yük bu bağlanan transistörden beslenerek amaca ulaşılır, bu tip işlerde yani tasarımda önemli olan amaca en kısa en ucuz ve en güvenilir yoldan ulaşmaktır, sizin amacınız optoküplör çalışmasını incelemek değilse optokuplör kullanmanızın bir amacı gerekliliği olmaz, amacınız sadece karanlık olunca yanacak led-ışık ise bunu farklı elemanlarla gerçekleştirip birbirlerine göre avantaj-dezavantajlarını belirler ve amacınıza uygun devreyi seçersiniz, ayrıca devre elemanlarının çalışmasını incelemek -anlamak içinde bu tip devreleri yapabilirsiniz. Aslında burada önemli bir husus var; siz ne iş yapıyorsunuz, elektronikle ilginiz nedir, bu konuda amacınız nedir? Bu soruların cevaplarına göre sizi yönlendirmek daha kolay olacaktır. Ben genel olarak sizin sorduğunuz ilk soruyu değerlendirmeye çalıştım, benim yorumlarımda eksiklik veya hata da olabilir, görenler bilenler bir hatamız var ise düzeltecektir zaten, bu nedenle kaynakları inceleyip doğru sonuçlara sizde ulaşın.

 

[ClassicBeetle]

Şöyle açıklayayım... Ben bilgisayarcıyım... Bu işlere basit elektrik devreleriyle ÇOCUKKEN başladım... Ben büyüdükçe ilgi alanımda büyüdü... Tam elektronik (röle, transistör, kondansatör, diyot vb) elemanlarla tanışmam ise lise çağımda megep modülleri ve dersler ile oldu Daha sonra otomobil ile ilgili basit elektronik devreler ile devam etti... Şimdi ise biraz daha ileriye taşıyıp her parçayı seri seri özelliklerini bilmesem de hemen her parçanın ne işe yaradığını nasıl kullanıldığını, yerine ne şekilde ne kullanılabileceğini öğrenmek... bu sebeple sürekli hazır devreler bulup şemaları üzerinde ekle çıkar yaparak çalışma mantıklarını çözmeye çalışıyorum... Hedefim bu işi HOBİ olarak profesyonel seviyelere çıkartmak... Tabiki zor bir iş... Sonuçta çok geniş bir dal elektronik... Ama istedikten sonra olmayacak şey yoktur...
Üniversite hayatımda PIC programlama dersleri aldım ama bazı aksaklıklar yüzünden o konuya bir türlü tam anlamıyla hakim olamadım... Çok deneme yaptım fakat başarılı olamadım ne yazık ki... Bu sebeple mikroişlemcileri rafa kaldırıp, mikroişlemci kullanarak yapmayı planladığım herşeyi analog elektronik ile yapmak, bu sayede analog elektroniğin mantığını iyice kavramak...
Şuanki hedefim transistörler... Bir süre sadece transistör temelli devreler ile uğraşıp tam olarak mantığını kavramaya çalışıyorum... Transistörler bitince de diğerleri zamanla...


Edit: Megep'in modülünü baştan sona okudum... Özellikle transistörlerle ilgili olan kısmını... Merak ettiğim darlington bağlantısını öğrenmiş oldum ama modülde tam doyum ve tam kesimden bahsedilmemiş...

 

[karaapak]

Bence yöntem güzel, tümdengelim olarak görüyorum ben bu tarzı, öncelikle bir devreyi kopyalıyoruz çalıştıryoruz (ki bu bile bir meseledir) daha sonra bunu burada niye kullanmışlar diye araştırıyor ve böyle değilde şöyle olurmu diye bakıyoruz, gittikçe detaya inerek eleman bazında görevleri kullanım yerlerini işlevlerini öğrenmiş oluyoruz. Bilgisayar ile ilgili bir bçlümdeyseniz programcılıktan anlıyorsunuz demektir, ben milkrodenetleyicilere döneceğinizi düşünüyorum, elbette m.d. kullansanızda analog elektronik bilinmek zorundadır sadece m.d. ile iş bitmez en basitinden m.d. çıkışı 3-5 V civarındadır siz bununla 12 V luk birşeyi çalıştırmak istediğinizde yine bir transistör kullanırsınız, ve daha birçok örnek verilebilir. M.d. çok pratik ve kolay bir şekilde hedefe varmanızı sağladığından m.d. ile yapılabilecek işleri analog devre elemanlarıyla veya entegreler ile yapmak artık tercih edilmemektedir, ben bir hocamın onyıllar önce logic entegrelerle yaptığı bir devreyi görmüştüm üzerinde en az 100 tane entegre vardı, bak dedi artık bunun yerine bunu kullanıyoruz, yeni hali bir m.d. ve 3-5 eleman idi. Bu demek değilki sadece m.d. ile iş çözülüyor, yine m.d. ile beraber entegrelerin kullanımı devam etmektedir ama asıl yükü m.d. taşır diğer elemanlar m.d. ye yardım ederler, örneğin 100 lerce ledi sürüp bir yazı panosu vs. yapmak istediniz burada shift register entegrelerini latch entegrelerini kullanır bilgiyi ledlere tek tek ulaştırabilir ve üzerlerinde gerektiği kadar tutabilirsiniz. Baştada söylediğim gibi söylenecek çok şey var, hedefe ulaşmak içinde birçok yol var bunlar içerisinde en kolay en hızlı en güvenilir sonuç veren dahada önemlisi yürürken zevk aldığınız yolu seçmek önemlidir. Ben m.d. den önce analog elektronikle haşır neşir oldum fakat m.d. ile yapılanları gördükçe ve yaptıkça çok fazla diğerleri ile uğraşmamam gerektiğine kanaat getirdim, mdnin yanında ne kadar gerekiyorsa o kadar kullanıyorum bilmediğim yerlerde bakıp bulup öğreniyorum. Bence profesyonel olabilmek için birşeye odaklanmak lazım, söylediğiniz gibi elektronik çok geniş kendinize uygun birşey seçip üzerinde yoğunlaşmakla profesyonel olunabileceği kanaatindeyim, tabiki bunu yaparkende temel elektroniği zaten biliyor olmak lazım. Kısaca 4 tane temel devre elemanı vardır, direnç-kondansatör-endüktans(bobin)- birde yüzünü yeni gösteren memristör, sayısal elektroniğin olmazsa olmazı diyot ki genel olarak transistör veya mantık kapıları olarak karşımıza çıkar bunlar bilinirse gerisi kolay. Şunu söyleyebilirim ben mikrodenetleyici ile uğraşıyorum, transistör hakkında bildiklerimin %10 unu ancak kullanıyorum, çağ bilgisayar çağı mikrodenetleyicide küçük bir bilgisayar denebilir o yüzden rafdan mikrodenetleyiciyi indirin, lazım oldukçada diğer devre elemanlarının kullanımını öğrenin, pişman olmazsınız.

 

[ClassicBeetle]

Sorun şu ki programlama okudum ama programlama derslerine hiç katılmadım... PIC programlama derslerine büyük hevesle katılmama rağmen arada koptum, gerek hocamızın tutarsızlığı gerek kendimden kaynaklı sorunlar nedeniyle md lerden oldukça uzaklaştım... Programlama kartımı birgün sinirle oturduğum binadan aşağıya fırlattım o günden beride md lere yaklaşmıyorum... Ama, şuan üzerinde çalıştığım 2-3 devre var... Kendi kendime şunu diyorum... '2 tuş darbesiyle yapabilecekken uğraş şimdi 100 tane lehimle!' ama yinede acı tecrübelerim md programlamadan uzak tutyor beni... İstemiyor muyum? tabi ki istiyorum... Md ile çok fazla projem var gerçekleştirmek istediğim... Ennnn basit olarak bir röle kumanda devrem... 16f84a ile yapılmış, push butonun ilk basılışında röleyi açıp ikincisinde kapatacak basit bir devre... Analog elektronikle yapılır mı? Elbette yapılır... Ama bu devreyi pic ile hayal etmiştim ve o hayal hala devam ediyor... Bu yüzden de analog olarak yapmıyorum... Raftan inecek elbet... Ama ne zaman 'tamam, artık bunu programlayabilirim' dersem... Ne yazık ki böyle kötü bir huyum var... Birşeyi yapmaya çalışır ve yapamazsam hevesim kırılır, ve aşırı derecede sinir yaparım...
Tavsiyeniz için çok çok çok teşekkürler... Kulağıma küpe olacak tavsiyeleriniz

 

[karaapak]

Elektronik dışında pek yolgöstermem, haddim değil ama uzun sözün kısası: Geriye dönüp baktığınızda "iyiki yapmışım" diyeceğiniz işler yapın.

 

[galove]

90W transistörü sürekli çalışmada soğutman gerekir.

role için böyle bir şeye ihtiyacın olmaz.

 

[ClassicBeetle]

sürekli çalışacak ama ben bunu 15W seviyesinde çalıştırsamda yine ısınma problemim olur mu?