Mühendislikte malzeme seçiminin önemi (mak. müh.liği)

binbaşı

Onursal Üye
Onursal Üye
Katılım
1 Eyl 2011
Mesajlar
6,197
Puanları
3,256
Konum
BURSA
Merhaba.

Mühendislikte en doğru ve en uygun malzemenin seçimi mühendislik ekonomisi göz önüne alınarak yapılacak kararlı seçimle ; makine tasarımı, çizimi (Auto-Cad) katı modellenmesi (Solid Works) sürecinin sonunda ve üretim sürecinden hemen önce makina veya makina aparatının hereketli, kısmen hareketli ve sabit titreşime (Vibrasyona) maruz kalan parçaları açısından çok büyük önem taşır.

Bazı güncel örnekleri vererek konuyu örneklerle iyice açmaya çalışalım. Makine dişlilerinin takım tezgahlarındaki imalatında, örneğin dişlilerin uzun ve yorucu bu çalışma ortamında maruz kalacağı aşınmaları en aza indirmek için, iç (Öz) kısmının yumuşak ve daha esnek,dış yüzeyinin ise iyice sertleştirilmiş olması gerekebilir. Bu ortamlarda çalışacak dişlilerin çeşitli yöntemlerle dişli dış yüzeylerinin sertleştirilmesi makinanın çalışma sürecindeki aşınmalarını ve uzun süreli dayanımını (Mukavemetini) olumlu yönden artıracaktır.

Araçların transmisyon mili (Şaftı), büyük gemilerin pervane iletim mili (Şaftı) gibi hem mekanik güç iletiminin, hem de burulma (Flambaj) zorlanmasının ayni anda maruz kalınıldığı çok zor çalışma şartlarında bu nedenle milin sadece dış yüzeyinin sertleştirilmesi değil, eksenel kaymalarının veya yatay bir eksene göre karşıt döndürme momentlrinin yol açabileceği mile çok zararlı tüm bu etkileri absorbe edip söndürecek malzeme yapısının veya özel metal alaşımlarının tercih edilmesi gerekebilir.

Yanlış malzeme seçimi yüzünden ekstrem sıcaklık farklılıklarında örneğin malzeme yapısının aşırı gevrekleşmesi veya kırılganlaşması yüzünden havada uçan bir uçağın gövdesi ortadann ikiye bölünerek kolayca kırılıp parçalanabilir, denizlerde ayni ısı farklarına maruz kalarak yüzen bir gemi ortadan ikiye bölünüp kaza-kırım geçirebilir.

Yanlış malzeme seçimi yüzünden örneğin ağır bir yükü taşımada portatif ceraskal görevi gören makina aparatının veya uçakları pistten hangara çekmekte kullanılan çeki demirlerinin uygun olamayan malzeme yapısında seçilmesiyle değişik açılardan uygulanan (Tekerleklerin o anda tam istenilen yöne manevra yaparak dönememesi veya tam dönememesi riskinde) değişik açılardan gelen bu zorlayıcı çekme kuvvetleriyle iç yapılarındaki burulma (Flambaj) gerilimlerine (Şoklarına) dayanamadıkları için gevrek kırılmaları çoğu zaman olasıdır.

Çok rijid (Oynamasız, burulmasız) yapıda bir makina şasi iskeleti veya konstrüksiyonu tasarlanırken içi dolu (som) küçük metal yapıları yerine içi (Ortası) boş veya kutu şeklindeki profillerle bu konstrüksiyonlar oluşturulur ki sağdan, soldan, üstten veya belirli açılarla her yönden gelen tüm zorlanma gerilimlerine karşı çok mukavemetli bir yapı her şartta mutlaka oluşturulmuş olsun.

Kısmen sürtünerek veya kayarak çalışmak zorunda kalan makinaların hareketli makina parçalarında, uzun sürede aşınması zorunlu olan parça kısmının daha yumuşak, uzun sürede aşınmasını istemediğimiz parça kısmının ise mutlaka daha sert olmasını isteriz. Örneğin demiryollarında çalışan trenlerin döküm tekerlekleri veya benzinli, dizel motorların motorunda çalışan krank milleri ve içinde dönerek çalıştığı kaymalı yatakları gibi. Krank milinin dolgu kaynağıyla aşınan kısmının tornada işlenerek krank milinin yeniden oluşturulması çok daha zor ve zaman alıcı olduğundan motor bloğundaki yataklarına konan ve aşınan iki parçalı kısmı çoğunlukla aşındıkça, tolerans değerleri belirli bir değerden indikçe değiştirilme yoluna gidilir.

Yine küçük el aletlerinden olan mutfak el mikserlerinde sosuz vida- dişli çark ikili redüktör (Hız düşürücü) sistemli bileşiminde sonsuz vida olarak dönen dişlinin aşınmaması için daha sert veya dış yüzeyi aşırı sertleştirilmiş metal malzemeyle, mikser çırpıcılarına direk bağlı dişli çarkların ise daha yumuşak ve zorlanmalarda onun aşınması ilk hedef alınarak,örneğin teflon veya poliamid bir malzemeden yapılması yoluna gidilir. Çünkü sonsuz vida dişlisi ayni zamanda üniversal motorun kendi çalıştığı rotorunun da milidir, onu değiştirmek demek rotorunu da değiştirmek demek olacağından bu işimize hiç gelmeyecek, aşınan 2 adet ve daha yumuşak yapıdaki dişli çarkı değiştirmek bizim işimize daha çok gelecektir, çok doğal olarak. Bu basit uygulamayı sanayideki vinç görevli çalışan sonsuz vida-dişli çark şeklinde daha büyük boyutlarıyla düşünecek olursanız ve rotor mili tarafındaki sonsuz vida ayni zamanda tahrik aldığı motorun rotor milini oluşturuyor ise ayni değiştirme kolaylığı veya pratikliği burada da geçerli olmuş olur.

Peki son olarak döküm veya sinterleme (Toz metalurjisi) yoluyla üretilmeleri mümkünken plastik (Polietilen=termo plastik) malzemeyle üretilen, örneğin soğutma tekniğinde kondenser soğutma pervanelerinde veya asenkron motorların kendi rotor miliyle ve havayla soğutulmasında kullanılan pervanelerdeki malzeme seçiminde alışılmışın dışındaki bu özel malzemenin seçim nedeni rijitlik (Sağlam bir yapı) yerine sürpriz darbelere (Dönerken pervanelere çarpan yabancı cisimlere karşı daha esnek mukavemetli bir) dayanımı ve kanatlarının kırılmasını önlemek amaçlı da olabilir mi? Veya sadece üretim maliyeti veya kolaylığı, kalıplanması amaçlı bu plastik malzemelerin seçimine gidilmiş oluyor? Bu konuda bir zihin cimnastiğini yaparak doğru uygulamanın neden bu şekliyle olabileceğini kendiniz kolayca bulabilirsiniz. Kolay gelsin.
 
Elektrik tesisatlarında seçilecek kablo kesiti genellikle kullanılacak güce göre çekilecek akımın hesaplanması ile belirlenmelidir.
İyi bir topraklama değeri sıfıra ohm'a yakın olan değerdir. Fakat her işte olduğu topraklamadada maliyetler önemli, onun için iyi bir topraklama değeri izin verilen değerler içinde olandır.

Forum istatistikleri

Konular
127,967
Mesajlar
913,969
Kullanıcılar
449,613
Son üye
Liderpano

Yeni konular

Geri
Üst