aramızda konuya acıklık getirecek bi uzman var mı
Uzman sayılmam. Ama açıklamaya çaışabilirim.
Boşta çalışan elektrik motoru bir Fluoresant balastından farksızdır. Güç faktörü 0.15 lere kadar düşebilir.
Boşta çalışan bir transformatör de bundan farklı değildir.
Motor bobinlerinin, veya Transformatörün ürettiği magnetik alan yine aynı bobinin içinden serbestçe geçtiği için kendi uçlarına uygulanan gerilime ters yönde bir enerji üretir. Buna zıt EMK diyoruz.
Şebeke gerilimine ters yönde meydana gelen bu gerilim aynı bobinin içinden geçmeye çalışan akımı azaltır ve self karakterini meydana çıkarır. Eğer Motor yüklenip güç üretiyorsa, ya da bu bir transformatör olup da sekonderinden güç alınıyorsa bu defa Sekonderden veya tek sargılı (Sincap Kafesi) rotordan akım geçiyor demektir. Bu akım da sekonderde yeni bir magnetik alan yaratır. Bu magnetik alan, Primerin ya da Motor bobinlerinin yarattığı magnetik alana ters olacağından Primerde üreyen zıt EMK azalır ve primerden (Veya motor bobinlerinden) geçen akım artar.
Ne kadar Zıt EMK varsa, güç faktörü O kadar düşüktür. çünkü Zıt EMK kendisini meydana getiren şebeke geriliminden daha sonra üremektedir. Bu zaman farkına faz farkı diyoruz. Bu zaman farkı ideal selfte 90 derecedir. Gerçekte ise bir Vektör diyagramına bağlı olarak azalır çoğalır. Bu açının Cosinüsü ise güç faktörünün ta kendisidir.
Yani boşta çalışan motorda zıt EMK yüksektir, bundan dolayı daha az akım çeker ve güç faktörünün düşmesi için ana sebeptir. Motor etiketinde yazılı Cos Phi (Güç Faktörü) ancak etiketinde yazılmış yük için geçerlidir. Motor yüklenip devir düştükçe zıt EMK da düşer ve güç faktörü yükselir. Motor yüksüz kalıp devir yükselirse sekonder'den (Sincap Kafesinden) akım çekilmiyor demektir ve Zıt EMK yükselir, Motor reaktansı yükselir Güç faktörü düşer.
Çok kısa ve formüllere dalmadan bir açıklama getirmeye çalıştım, Umarık kafanızda bir şekil oluşturabilmişimdir.
