GRUNDIG V7000 Ampli Tamiri ve Bakımı

[Yunusgr]

Boştaki tüm transistörleri ölçtüm en yakın değerdekileri seçtim kenara ayırdım.
Hfe değerleri yazan datasheetlere bakacağım. Şimdiye kadar denk gelmedim

BD204 - 133
BD203 - 88
BC548C - 566
BC638 - 239
BC637 - 182
Aynı diğer tüm transistörlerde absürt değerler var. Datasheetlerde hfe için min 30 gibi bir ibare var genel olarak.

 

[Mr_YAMYAM]

Boştaki tüm transistörleri ölçtüm en yakın değerdekileri seçtim kenara ayırdım.
Hfe değerleri yazan datasheetlere bakacağım. Şimdiye kadar denk gelmedim

BD204 - 133
BD203 - 88
BC548C - 566
BC638 - 239
BC637 - 182
Aynı diğer tüm transistörlerde absürt değerler var. Datasheetlerde hfe için min 30 gibi bir ibare var genel olarak.

HFE değerleri aynı olmaz. Ancak aralarında büyük fark ta olmamalıdır.
ÖRNEK:
BD203 ile BD204 komplementary transistördür. Yani ikisi birbirinin ters polariteli eşleridir. Dolayısı ile kazançlarının da eşdeğer olması gerekmektedir.
BC548C datasheette bu kadar yüksek hfe li olduğu belirtilmemişse bu kadar kazanca da şüphe ile bakılır.
Eğer BC tipi transistörlerde de komplemantary özellik bulunuyorsa bunların NPN olanı ile PNP olanı da eşit hfe li olmalıdır.

 

[Mr_YAMYAM]

TEKNİK BİLGİLER ve BC548C transistörünün ÖRNEK İNCELEMESİ:

Veri dosyası incelendiğinde görülmektedir ki, bu transistör için bir çok HFE değeri verilmiştir.
AÇIKLAMALARI.
Transistörler genellikle Ic (kollektör) akımları doğrultusunca kazanç vermektedirler. Doğal olarak kollektör akımları arttıkça transistörlerin kazançları da düşecektir.
Ancak literatürde güvenli çalışma akımı için (1 ya da 2mA) referans alınır ve devredeki çalışma akımı doğrultusunca ne kadar akım kazancı olabileceği belirtilir.
Ölçü aletleri genellikle 1 ya da 2mA gibi bir akım ile test etmektedirler. Çünkü transistörün ölçüm esnasında güvenli şekilde devreye alınması ya da devreden çıkartılabilmesi için düşük akım şarttır. Eğer ölçü aleti yüksek kollektör akımı ile ölçüm yapıyor olsaydı, daha transistörü devreye alırken ya da devreden çıkartırken bozulabilirdi.
Örnek olarak ele alınmış olan BC 548C transistörünün Ic akımı 10uA den 100mA e kadar verilmiş olup, bu kollektör akımında transistörden alınabilecek kazancı açıkça belirtmişlerdir.
Ölçü aletimiz 1mA gibi bir akım ile ölçüm yaptığı için ölçülmüş olan 566 HFE değeri doğrudur.
NELER YAPILMALIDIR.?
Amplide kullanılan diğer BC548C ler ve elimizde bulunan tüm BC548C ler ölçüldüğünde yaklaşık değerler ölçülmelidir.
Demekki BC 548C transistörlerimiz ölçü aleti ile ölçüldüğünde en az 420 HFE göstermiyorsa o transistörümüz bozuk demektir.
Keza max değer olarak verilmiş olan 800 Hfe den fazla gösteriyorsa da bu transistöre şüpheli ya da bozuk gözü ile bakabiliriz.
Diğer tüm transistörlerin ölçülmesi de aynı mantık üzerine yapılmalıdır.
Örneğin BC 638 ler ölçüldüğünde tüm BC638 ler aynı ya da yakın sonuç vermiyorsa bu transistörler eşdeğer değildir ve sınır dışı ölçüm veren transistörler bozuk demektir.
EŞLEŞTİRME MANTIĞI:
Amplide kullanılan ve birbiri ile aynı olan tüm transistörlerin kazançları eşdeğer olmalıdır. Örneğin sol kanaldaki bir BC transistör 100 hfe gösteriyor diğer kanaldaki 50 hfe gösteriyorsa, bu iki transistör eşdeğer değildir. Yani eşit kazanç sağlayamıyor demektir.

 

[Yunusgr]

Ben 204 ve 204leri ayrı ayrı ikişerli olarak gruplamıştım ama toplamda bu 4ünin de aynı değerde mi çıkması gerekli?


Datasheetlerde 204 ve 203ler için min 30 hFE değeri verilmiş. Max değer yok. Elimdekiler zaten bu değerden yukarıdaydı. Ama yakın değerdekileri tekrar ölçerek gruplayacağım.

Elimdeki seçtiğim ikili BC638ler bu datasheet dosyasına göre bozuk sanırım. 239 çıkmıştı ölçüm sonucu.

Bu da BC637nin datasheeti. Seçtiklerim sağlam buna göre. Biri 180 biri 182 çıkmıştı diye hatırlıyorum.

Buna göre seçtiğim ikili 548C ve 637leri komplementary değillerse olduğu gibi kullanabiliyorum. Diğerlerini değiştirmem gerekli.

Elimdeki bu iş için satın aldığım tüm transistörleri ölçüp gruplayacağım tekrardan.

Öyle lehimle geç işi değilmiş valla, hiç bilmediğim şeyler öğreniyorum

 

[Mr_YAMYAM]

BD serileri güç transistörü olduğu için max kollektör akımı için min HFE değeri verimektedir.
LAB test ortamında max kollektör akımında min 30HFE verebiliyorsa ve max kollektör akımı atıyorum 5A ise...
30Wlık bir ampli için 2A yük akımı gerekiyorsa bu transistör de 2A de çalıştırılacağı için atıyorum hfe 100 olabilir.
Diğer tüm BC tipi transistörlerin sol kanaldakilerle sağ kanaldakilerin karşılaştırmasını yapabilirsin. Sağ kanaldaki herhangi bir transistörün betası kaç ise sol kanaldaki aynı yerdeki transistör de aynı olmalıdır.
Katalog değerinin dışındaki ölçümlerde olan transistörleri ayırabilirsin.

 

[Yunusgr]

Vaziyet ekteki gibi hocam. BD204 ve 203lerin aynı değerde olduğu bir kombinasyon yapamıyorum bu durumda. Bunların dördünün de eşlenik olması gerekiyorsa yakın değerde olanalrından sipariş vermek gerekli diye anlıyorum.

İki aynı tip transistör devrede de birbirinin aynalaması olarak aynı yerlere yerleştirilmiş. Bu durumda ikili set olarak aynı değerde olan transistörleri taksam olacak gibi.

Devredeki hangi transistörün komplementary olarak yerleştirildiğini nasıl anlarız? Diğer türlü aynı değerdekileri takıp kullanmaya devam edeceğim sanırım.

 

[Mr_YAMYAM]

BD203 ile BD204 komplemantary eşittir.
Yani birisi NPN diğeri PNP ama tüm kazançları güç değerleri eşit olmalıdır.
BD203 ler zaten aynı oldukları için diğer BD203 ler ile aynı olmalıdır.
Keza BD204 ler de birbirleri ile eşit olmalıdır.
Bu durumda...
Kazançları birbirine yakın 2 tane BD203 seçilir. Birisi sağ diğeri sol kanala takılır.
Keza BD204 ler de Bd203 lere eşit veya yakın olanlardan birisi sağa diğeri sola takılır.

ÖZEL NOT:
Amplinin max çıkış gücü için gereken kazanç değeri atıyorum 100 ise, 100 kazanç gösteren transistör o devrede çalışmıyor demektir.
Burada bazı ince hesaplar mevcut olup, şu an benim de kafam basmıyor.
Ancak şunu belirtmem gerekirse çıkış transistörlerini süren sürücü transistöründen max 10mA kollektör akımı akıyorsa, çıkış transistörünün tam çıkış akımı anındaki kazancı 100 ise 10X100=1000mA ettiği için... Ve De ...
Max çıkış gücümüz olan 30W için 15VX2A e ihtiyacımız varsa, bu durumda max çıkış gücüne ulaşamıyoruz demektir.
Yani 2A çıkış akımımız olmalı ama bizim devremizdeki transistör max 1A verebiliyor demektir.
Bu durum bizim köftelik ET'li ve kıym'ETli arkadaşım @serkan_48 in de ilgisini çekecektir. Bir ara transistörlü ampli yapalım diye gıbızlanıyordu

 

[Yunusgr]

İşler hepten karıştı. Benim kafa allak bullak oldu

BD203 ile BD204 komplemantary eşittir.
Yani birisi NPN diğeri PNP ama tüm kazançları güç değerleri eşit olmalıdır.
BD203 ler zaten aynı oldukları için diğer BD203 ler ile aynı olmalıdır.
Keza BD204 ler de birbirleri ile eşit olmalıdır.
Bu durumda...
Kazançları birbirine yakın 2 tane BD203 seçilir. Birisi sağ diğeri sol kanala takılır.
Keza BD204 ler de Bd203 lere eşit veya yakın olanlardan birisi sağa diğeri sola takılır.

Bu durumda 204lerin 133 ve 135 hfe değeri olanını,
203lerin 108 ve 113 hfe olanını, (204lere en yakını bunlar. Belki şuan amplide takılı olanlar daha yakın değerde olabilir. Sökerken kontrol edeceğim)
BC638lerin 240 hfe olanını,
BC637lerin 200 hfe olanını,
BC548Clerin ise 570 ve 571 hfe olanını seçip devreye alıyorum.

637lerin hfe değeri datasheetten çok farklı. Hepsi de aynı değerlerde olduğu için arızalı olamaz herhalde.

ÖZEL NOT:
Amplinin max çıkış gücü için gereken kazanç değeri atıyorum 100 ise, 100 kazanç gösteren transistör o devrede çalışmıyor demektir.
Burada bazı ince hesaplar mevcut olup, şu an benim de kafam basmıyor.
Ancak şunu belirtmem gerekirse çıkış transistörlerini süren sürücü transistöründen max 10mA kollektör akımı akıyorsa, çıkış transistörünün tam çıkış akımı anındaki kazancı 100 ise 10X100=1000mA ettiği için... Ve De ...
Max çıkış gücümüz olan 30W için 15VX2A e ihtiyacımız varsa, bu durumda max çıkış gücüne ulaşamıyoruz demektir.
Yani 2A çıkış akımımız olmalı ama bizim devremizdeki transistör max 1A verebiliyor demektir.
Bu durum bizim köftelik ET'li ve kıym'ETli arkadaşım @serkan_48 in de ilgisini çekecektir. Bir ara transistörlü ampli yapalım diye gıbızlanıyordu

Yani transistörlerin kazançları olması gerektiğinden düşükse ampli tam güçte çalışmıyor mu demek bu? Tam anlamadım bu kısmı.

Bu devredeki BC ve BD transistörlerin devrede iken kaç mA’lik akım ile çalıştıklarını da bilmiyorum ki zaten beni oldukta aşan konular.

 

[Mr_YAMYAM]

Yani transistörlerin kazançları olması gerektiğinden düşükse ampli tam güçte çalışmıyor mu demek bu? Tam anlamadım bu kısmı.

Bu devredeki BC ve BD transistörlerin devrede iken kaç mA’lik akım ile çalıştıklarını da bilmiyorum ki zaten beni oldukta aşan konular.

Transistörlerin kazançları olması gerekenden düşükse tam güce erişilemez.
Ama bu olayı sadece çıkış transistörü olarak düşünme. Sürücüler de etkilidir.

BC transistörlerin devredeki akımları ölçülebilir ya da hesaplanabilir. Ancak bu olay çok ince ve hassastır.
Bu yüzden üretici firmalar bazı gerilimleri muhtelif ölçüm noktalarından ölçülmek suretiyle onda bir hassasiyetle yazmışlardır.
Şemada bazı ölçüm noktaları ve ölçülmesi gereken gerilimler belirtilmiştir.

HAA NOT:
Her transistör ölçülen max hfe de çalıştırılmaz. Yani max akım kazanç bölgesinde çalıştırılmaz.
SOA denilen bir olay vardı. Bu yüzden tasarım yapılırken en ideal kazanç bölgesinde çalışmak üzere devre tasarlanır.
Örneğin max hfe değeri 100 olan bir transistör 100 hfe ile çalıştırılmaz. Uygun kollektör akımı ve uygun kazanç verecek şekilde devre kazanç elemanları hesaplanarak atıyorum 50 hfe ile çalıştırılır.

 

[Under Ground]

BD203 ile BD204 komplemantary eşittir.
Yani birisi NPN diğeri PNP ama tüm kazançları güç değerleri eşit olmalıdır.
BD203 ler zaten aynı oldukları için diğer BD203 ler ile aynı olmalıdır.
Keza BD204 ler de birbirleri ile eşit olmalıdır.
Bu durumda...
Kazançları birbirine yakın 2 tane BD203 seçilir. Birisi sağ diğeri sol kanala takılır.
Keza BD204 ler de Bd203 lere eşit veya yakın olanlardan birisi sağa diğeri sola takılır.

ÖZEL NOT:
Amplinin max çıkış gücü için gereken kazanç değeri atıyorum 100 ise, 100 kazanç gösteren transistör o devrede çalışmıyor demektir.
Burada bazı ince hesaplar mevcut olup, şu an benim de kafam basmıyor.
Ancak şunu belirtmem gerekirse çıkış transistörlerini süren sürücü transistöründen max 10mA kollektör akımı akıyorsa, çıkış transistörünün tam çıkış akımı anındaki kazancı 100 ise 10X100=1000mA ettiği için... Ve De ...
Max çıkış gücümüz olan 30W için 15VX2A e ihtiyacımız varsa, bu durumda max çıkış gücüne ulaşamıyoruz demektir.
Yani 2A çıkış akımımız olmalı ama bizim devremizdeki transistör max 1A verebiliyor demektir.
Bu durum bizim köftelik ET'li ve kıym'ETli arkadaşım @serkan_48 in de ilgisini çekecektir. Bir ara transistörlü ampli yapalım diye gıbızlanıyordu

Baba birde EYT li eklemen lazımdı.