Elektrik Soru Deryası

edremit

Onursal Üye
Onursal Üye
Katılım
12 Eki 2006
Mesajlar
719
Puanları
506
Yaş
54
Arkadaşlar öncelikle bu çalışmayı yapan Sayın Selim AY'a teşekkürlerimi iletiyorum. Elektrik konusunda yolun neresinde olduğumu hatırlamam gerektiğinde baktığım bir çalışmadır. Faydalanmanız dileği ile aynen yanınlıyorum.


AÇIKLAMA

Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencilerimiz için, çeşitli kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuş olan

“PRATİK SORULAR (SORU BANKASI),

özellikle son sınıf öğrencilerimizin boş zamanlarında mevcut bilgilerini uygulamaya koymaları ve kendilerini sınamaları açısından yararlı olacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Bununla birlikte tüm sınıflardaki öğrencilerimizin de bu soruları incelemeleri, cevaplama yönünde çaba harcamaları yaralı olacaktır.

Bu tür sorular ile;
1. • Lisansüstü giriş sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
2. • İş başvuru sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
3. • Uzun yıllardır yurt dışında yapılmakta olan, gelecekte ülkemizde de yapılması gündemde olan “Profesyonel Mühendis” sınavları sırasında,
karşılaşma olasılığı bulunmaktadır.
Bu sorular; örnek vermek gerekirse, Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerine sorulabilecek “katarakt nedir ve nasıl tedavi edilir? veya “Büyük ve küçük tansiyon arasındaki fark nedir?” ...vb. türünden temel sorular ile benzeşmektedir.

1. • Soruların cevapları için “formül bilgisi” gerekmemektedir. (Bilindiği gibi, zaman içinde formüller unutulmuş olabilir; ancak temel teorilerin ve kavramların unutulmaması gerektiği açıktır.)
2. • Sorular açık ve nettir.
3. • Her soru için 3 dakikadan daha fazla zaman ayırmayınız.
4. • Geçmiş yarıyıllardaki ders notlarınızdan ve kitaplardan da yararlanabilirsiniz.

Zaman içinde soru sayısının artırılması, böylece zengin bir soru arşivinin oluşturulması hedeflenmektedir.
20 Şubat 2006 itibariyle SORU BANKASI’ndaki soru sayısı 1230 dur.

Bölümümüz öğrencilerine, derslerinde başarı dileklerimle, duyurulur.


Dr. Selim AY
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 1


PRATİK SORULAR (SORU BANKASI)

Aşağıdaki sorular uzun matematiksel işlemleri gerektirmemektedir. Cevapları genellikle sözel olup yalnızca birer cümleden ya da işlemden oluşmaktadır.

1. 1. 35/0.4 kV luk trafo S (kVA) gücüyle tanımlanırken, örneğin 40 kW lık bir asenkron motor P (kW) gücüyle tanımlanır. Neden?
2. 2. 40 kW lık asenkron motorun güç katsayısı daima sabit midir? Neden?
3. 3. Determinant hangi durumlarda hesap edilemez veya söz konusu değildir?
4. 4. Diferansiyel denklem ile cebirsel denklem arasındaki fark nedir?
5. 5. Lineer ve lineer olmayan diferansiyel denklemlere birer örnek veriniz.
6. 6. Katsayıları zamanla değişen diferansiyel denkleme (Elektrik Mühendisliğinden) bir örnek veriniz.
7. 7. Güç akışı analizlerinde “salınım barası (slack busbar)” neden kullanılmaktadır?
8. 8. Kararlılık analizinde “eşit alan kriteri (equal area criterion)” ne amaçla kullanılmaktadır?
9. 9. Bir güç trafosunun yıldız noktasının doğrudan veya direnç ya da bobin üzerinden topraklanmasının ne yararı vardır?
10. 10. Orta gerilim hatlarında neden demet iletkenler kullanılmaz?
11. 11. 380 kV luk bir iletim hattında hattın kondüktansı G (siemens/km) nasıl bulunabilir?
12. 12. kesici (disjonktör) boyutlandırmasında, χ ve μ katsayıları neden ve nasıl kullanılır?
13. 13. Enerji iletim hatları neden çoğu kez “Pİ eşdeğer devresi” ile modellenir?
14. 14. 154 kV luk bir kafes direğin topraklama elektrodundan ne zaman akım akar?
15. 15. Enerji sistemlerinde, akım dağılımı analizi yerine, güç akışı analizi yapılır. Neden?
16. 16. Enerji sistemleri ile ilgili hesaplarda Jacobian matris (J) nerede ve ne amaç için kullanılır? Bu matris her zaman “kare matris” özelliğinde midir?
17. 17. Endüksiyon motorlarına “asenkron motor” da denilmektedir. Senkron sözcüğünün önündeki “a” neden gelmiştir?
18. 18. Enerji iletim hatlarında “off-set hesabı” hangi durumlarda yapılmaz?
19. 19. Bir kafes direğin çevresinde “adım gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
20. 20. Bir kafes direğin çevresinde “temas gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
21. 21. Camper bağı hangi tip direklerde ve ne amaçla kullanılır?
22. 22. Stockbridge damper ne amaçla kullanılır?
23. 23. 12 elemanlı bir zincir izolatörde, hangi durumlarda her elemanın uçları arasına eşit gerilim düşer?
24. 24. 300 km lik bir enerji iletim hattında iki noktada çaprazlaştırma (transpozisyon) direği kullanılmıştır. Bu direklerden dört noktada kullanılmış olsaydı, ne değişirdi?
25. 25. Enerji iletim hatlarında, direkler için, hangi durumlarda “kamçılanma hesabı” yapmaya gerek yoktur?
26. 26. Enerji iletim hatlarında neden “dalgalanan (salınımlı) güç (pulsating power)” hesabı yapılmaz?
27. 27. 380 kV luk bir iletim hava hattında kapasitif kaçak akım (IC) nasıl ölçülebilir?
28. 28. Ampere yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 2


29. 29. Faraday yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
30. 30. Gauss yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
31. 31. Yuvarlak kutuplu (round pole) senkron generatöre ilaveten çıkık kutuplu (salient pole) senkron generatör de kullanılmaktadır. Neden?
32. 32. Yz5, Yd0 simgeleri neyi ifade etmektedir? Son rakamların değişmesi halinde fiziksel olarak ne olmaktadır? Bu bağlantılar nerelerde kullanılmaktadır?
33. 33. Hatlarda “spacer (ara tutucu)” nerede ve ne amaçla kullanılır?
34. 34. Yer altı enerji dağıtım kablo kanalında kullanılan “kum”un görevleri nedir?
35. 35. 380 kV ve 400 V luk iki şebekenin kısa devre hesapları arasında, ne fark vardır?
36. 36. Kısa devre hesaplarında kullanılan başlıca varsayımlar nelerdir?
37. 37. Buchholz rölesi hangi tip trafolarda ve ne amaçla kullanılır?
38. 38. Fourier analizi ne zaman ve ne amaçla kullanılır?
39. 39. Enerji sistemlerinde “bara empedans matrisi” nasıl oluşturulur?
40. 40. Bir trafo hücresinde silikajelin (silica gel) fonksiyonunu kaybettiği nasıl belli olur?
41. 41. Bir iletim hattının 70. kilometresinde, faz camperlerinden biri kopacak olsa ne olur?
42. 42. “Temel İzolasyon Seviyesi BIL (Basic Insulation Level) “ ne anlama gelir?
43. 43. Laboratuar ortamında bir “elektrik alanı (E)” nasıl elde edebilirsiniz?
44. 44. Laboratuar ortamında bir “magnetik alanı (B)” nasıl elde edebilirsiniz?
45. 45. Laboratuar ortamında bir “döner alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
46. 46. Laboratuar ortamında bir “elektromagnetik alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
47. 47. Laboratuar ortamında L (mH) değerinde bir endüktansı nasıl yapabilirsiniz?
48. 48. Laboratuar ortamında C (mikrofarad) değerinde bir kondansatörü nasıl yapabilirsiniz?
49. 49. 380 kV luk bir hava hattında akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
50. 50. 380 kV luk bir yer altı kablosunda akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
51. 51. Fazör, vektör ve kompleks büyüklük kavramlarını açıklayınız.
52. 52. Doğru akım enerji iletim hattında “harmonik reaktif güç” kavramı nedir?
53. 53. ir iletim hattında “irtifak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
54. 54. Bir iletim hattında “istimlak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
55. 55. Bir iletim hava hattında, hattın reaktansı ve süseptansı hangi fiziksel büyüklüklere bağlıdır?
56. 56. Sıfır bileşen (homopolar) akımın oluşabilmesi için gerek koşullar nelerdir?
57. 57. Bir iletim hattı, yıldırım darbesine karşı neden hat empedansı ile karşı koymaz?
58. 58. Elektrik makinelerinde “mıknatıslama akımı” ne anlama gelir? Neden bu ismi almıştır?
59. 59. Elektrik mühendisliğinde; t, s, jw ve z düzlemleri (domains) ne amaçlar için kullanılır? Her bir kullanım alanına birer örnek veriniz.
60. 60. Bir asenkron motorun devir yönü değiştirildiğinde “kayma(s)” değeri değişir mi? Neden?
61. 61. Bir güç trafosunun (34.5/0.4 kV) sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
62. 62. 1 kV genlikli 1 saniye süreli bir darbe gerilimini devre teorisi bakımından nasıl elde edersiniz?
63. 63. Bir F(s) fonksiyonu için “öteleme (shifting)” özelliğini ifade ediniz.
64. 64. Bir kesicinin performansı deniz seviyesinden yükseldikçe nasıl etkilenir?
65. 65. Bir termik santralin (100 MW), sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 3


66. 66. Enerji, akım, gerilim, akı ve güç kavramlarını matematiksel olarak ifade ediniz..
67. 67. Matematikteki Div, Rot, Grad ne anlama gelmektedir? Örnekler veriniz.
68. 68. Sonsuz güçlü Şebeke ne demektir? Hangi özellikleri taşır?
69. 69. Bir fazlı ve üç fazlı asenkron motorlarda kullanılan kondansatörlerin görevleri nedir?
70. 70. Çarpımsallık teoremini bir örnekle açıklayınız.
71. 71. Toplamsallık (süperpozisyon) teoremini bir örnekle açıklayınız.
72. 72. Karşılılık (resiprosite) teoremini bir örnekle açıklayınız.
73. 73. 0.5 metre uzunluğundaki 3x120 mm2 lik XLPE kablonun “kayıp faktörünü (tanδ)” nasıl ölçersiniz?
74. 74. Üç fazlı asenkron motorun statora indirgenmiş eşdeğer devresinde, sağ tarafta R2’/s yer alır. Burada s(kayma) neden “payda” da bulunmaktadır?
75. 75. Yurtdışında 60 Hz frekansta 1 MVA lık trafo için A (kg) silisli sac ve B(kg) bakır kullanılmıştır. Aynı kalite malzemeler kullanılmak koşuluyla, bu trafo 50 Hz için üretilmiş olsaydı, malzeme miktarları % kaç değişecekti?
76. 76. 16 kW lık bir asenkron motorun klemens kutusuna dokunan teknisyen parmaklarında yanma hissetmiş olsun. Kaçak akımın değerini nasıl ölçebilir?
77. 77. Aynı motorun kaidesine dokunan 5 yaşındaki bir çocuk nasıl etkilenecektir?
78. 78. Üç fazlı bir asenkron motorun, sargı, nüve, sürtünme kayıplarını “ölçme” yoluyla nasıl tayin edersiniz?
79. 79. 630 kVA lık bir trafonun plakasında “yükte ve boşta kayıpları” (kW) cinsinden okunmaktadır. Bu trafonun a b c fazlarından, sırasıyla 200, 250, 220 kVA çekilecek olsa, “kayıpları” % kaç oranında değişir?
80. 80. Yukarıdaki trafo anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %5 oranında akım harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
81. 81. Yukarıdaki trafo anma anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %3 oranında gerilim harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
82. 82. Karakteristik (surge) empedans, neden “uzun” enerji iletim hatları için tanımlanmaktadır?
83. 83. Fazör ile vektör arasındaki farklar nelerdir?
84. 84. Hava hatlarında “ark boynuzu” ne amaçla kullanılır?
85. 85. Hangi tip hatlarda kuşkonmaz (bird guard) kullanılamaz?
86. 86. Enerji iletim hatlarında kullanılan “kürelerin” görevi nedir?
87. 87. Zincir izolatörlerde hangi durumlarda “zincir verimi” %100 eşit olur?
88. 88. 35 kV luk bir beton direkten toprağa doğru I (mA) değerli kaçak akım akmaktadır. Bu direğe bir sincabın tırmanması halinde, akımın değeri değişir mi? Neden?
89. 89. Bir akrobat, 154 kV luk hava hattının üzerine helikopterden atlamış ve iki eliyle hatta tutunmayı başarmıştır. Hatta tutunduğu süre içinde, akrobat ait Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
90. 90. 220 kV 60 Hz lik bir iletim hattı doğru akım hattına (HVDC) dönüştürülecektir. Yeni DC hattın gerilimi en çok kaç kV olabilir?
91. 91. “logaritmik ölçek” ve “yarı logaritmik” ölçekleri tanımlayıp birer örnek veriniz.
92. 92. 500 kV luk bir enerji iletim hattının faz iletkenlerinden x metre uzaklıktaki B ve E alanlarını formüle ediniz.
93. 93. 200 MW lık bir termik santral 5000 kCal/kg lık kömüre göre tasarlanmıştır. Santralde 4000 kCal/kg lık kömür kullanılması halinde ne olur?

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 4


94. 94. Enerji iletim hatlarında hat sabitleri (L ve C) için “ilk koşullar” ne zaman dikkate alınır?
95. 95. Karakteristik empedansı, B ve E alanlarına bağlı olarak ifade ediniz.
96. 96. Bir termik-magnetik şalterin “akım-zaman” karakteristiğini çiziniz.
97. 97. Enerji iletim hava hatlarında gerilim seviyesi arttıkça, reaktans (X) ve süseptans (B) değerleri ne şekilde değişir? Neden?
98. 98. Üç fazlı bir trafonun primerinde, a fazının geriliminin genliği ve fazı bilinmektedir. Sekonderdeki a fazının geriliminin genliğini ve faz açısını bulabilmek için, hangi bilgilere gerek vardır?
100.Boşta çalışan bir trafonun birden şebekeye bağlanmasını elektriksel olarak
modelleyiniz
101.Üç fazlı bir asenkron motor anma yükü ve hızıyla çalışırken, birden uç gerilimi %20
düşerse, motorun akımı, momenti ve hızı bundan nasıl etkilenir?
102. Bir senkron makinede uyarma devresi (akımı) bulunmasına karşılık, asenkron
makinede yoktur. Neden?
103. Elektrik akısı ile magnetik akı kavramlarını açıklayınız.
104. Bir binanın yakınından iletim hattı geçmektedir. Binanın 5. katının dış yüzünde B ve
E alanları ölçülmüştür. Duvarın içinde, gerek beton kısımdaki gerekse nervürlü
demir kısmındaki alan değerlerini nasıl ifade edersiniz?
105. Aşağıdaki tesis elemanları hangi parametrelere göre seçilir?
1. • 15 kV mesnet izolatör
2. • 35 kV zincir izolatör
3. • 154/35 kV şebeke trafosu
4. • Akım ölçü trafosu
5. • Gerilim ölçü trafosu
6. • 154 kV luk Kesici (disjonktör)
7. • 35 kV luk ayırıcı (seksiyoner)
8. • 400 V NH sigorta
9. • 16 m motor besleme kablosu (bakır)

106. Yüksek gerilim şebekelerinde nötr iletkeni bulunmaz, halbuki alçak gerilim hatları 3
faz+nötr şeklindedir. Neden?
107. Özdeğer kavramını açıklayınız. Nerede ve ne amaçla kullanılır?
108. Bir trafo binasında iç duvarlar sıvasız ise, bunun nedeni ne olabilir?
109. 100 MVA 154 kV baz değerleri seçilmiş olsun. Zincir izolatörün maksimum dayanma
gerilimi 200 kV ve topraklama ağının gerilimi 5 kV ise, bunların per-unit olarak ifade
ediniz.
110. “Kısa devre (short circuit)” deyiminin fiziksel orijini nedir?
111. Bir fabrikadaki merkezi reaktif güç rölesi bir günde 23 kez anahtarlama yaptırmıştır.
Bunun anlamını açıklayınız.
112. Enerji sistemlerinde, genellikle çift harmonikler ile DC bileşen yer almaz. Neden?
113. Kontaktör ne amaçla kullanılır ve nasıl seçilir?
114. Elektrik makinelerinin (trafo, asenkron motor) eşdeğer devrelerinde, uyarma devresi
neden paralel (şönt) kolda gösterilir?
115. Bir pasif filtrede L ve C nasıl hesaplanır?
116. Bir senkron generatör için D’Alambert yasasının uygulayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 5


117. Bir DC motorun hızı, motorun hangi fiziksel parametrelerine bağlıdır? Formül üzerinde
ifade ediniz.
118. Bir tüketici için, talep gücü, bağlantı gücü ve sözleşme gücü kavramlarının açıklayınız.
119. TEDAŞ’ın uyguladığı “enerji tarifelerini” açıklayınız.
120. Seri kompanzasyon ve şönt kompanzasyonu açıklayıp örnekler veriniz.
121. Kompanzasyonda “deşarj direnci” ne amaçla kulanılır ve nasıl boyutlandırılır?
122. Bir işaret için efektif (rms) değer, tepe değer ve ortalama değer kavramlarını açılayınız.
Bunlar hangi amaçla ve nerede kullanılır?
123. Bir iş merkezi yıldırıma karşı nasıl korunabilir?
124. Uyarma akımı; seri, şönt ve serbest uyarımlı DC motorlarda hangi parametrelere
bağlıdır?
125. Bir senkron makinede Xd ve Xq reaktansları fiziksel olarak ne anlama gelir? Bu
reaktansların transient ve subtransient bileşenli olanları ne anlama gelir?
126. Bir hattın zincir eleman sayısını etkileyen faktörler nelerdir?
127. Termistör nedir ve ne amaçla, nerelerde kullanılır?
128. Bir kablo tüneli, kablo tam yükle çalıştığı saatlerde havalandırıldığında, havalandırma
gücü P (kW) olmaktadır. Kablonun %70 yüklendiği gece saatlerinde havalandırma
gücünü ifade ediniz.
129. 50 MVA lık bir şebeke trafosunun ve 100 kW lık bir bilezikli asenkron motorun standart
koruma elemanlarını ifade ediniz.
130. Bir asenkron motorda sigorta akımını hangi ilkelere göre seçersiniz?
131. Kirli zincir izolatörlerin temizlenmesi işlemi hangi yollarla olur?
132. Bir şebeke trafosunda yıllık olağan Bakım işlemi neleri kapsar?
133. Benzerlik dönüşümünü (similarity transformation) açıklayınız.
134. Thevenin teoremini açıklayınız.
135. Biot-Savart teoremini açıklayınız.
136. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan “SI uluslar arası birim sistemince” kabul
edilmiş birimlerin (volt, ohm, farad,...) kökenleri nelerdir?
137. 380 voltluk bir tesiste hesaplanan kısa devre akımı 4 kA dir. Bu hesapta lehim
noktalarının dirençleri (5 miliohm) dikkate alınmadığına göre, hesapta yapılan bağıl hata
nedir?
138. Kesici, ayırıcı ve sigorta için “uç denklemlerini” yazınız. (t= 0+ ve t= 0- için...)
139. Parafudr nedir? Uç denklemini ve devre modelini ifade ediniz.
140. dX/dt=AX +BU, dX/dt= AX ve dX/dt=AX +BU +B1dU/dt durum modellerine ilişkin
birer örnek devre şeması çiziniz.
141. Laplace dönüşümünü ve özelliklerini ifade ediniz. Bu dönüşüm ne zaman kullanılır?
142. Elektrik tesislerinde aşıru gerilimlere yol açabilen olaylar nelerdir?
143. Non-lineer bir elektrik devresinin gennel özellikleri nedir?
144. Empedansı Z ve admitansı Y olan bir iletim hattı için “maksimum güç teoremini”
uygulayınız.
145. Uydu fotoğrafından 954 MCM iletkenin buzlu haldeki görüntüsü elimize ulaşmıştır.
İletkendeki buzun ağırlığı (kg/m) nasıl belirlenebilir?
146. Bir zemin için “toprak özgül direnci” kavramını ve nasıl ölçüleceğini açıklayınız.
147. Bir kafes direğin topraklama direnci nasıl ölçülebilir?
148. Maxwell denklemlerinin yazılışında ön kabul olan “özellikleri” açıklayınız.
149. Bir zincir izolatör elemanının R ve C değerlerini nasıl ölçersiniz?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 6


150. 1 metre uzunluğundaki 2.5 mm2 lik iletken 5 spir olacak şekilde bükülmüş ve endüktansı
ölçülmüştür: L Aynı iletken ferromagnetik bir borunun üzerine 10 spir halinde sarılacak
olsa, endüktansını nasıl ifade edersiniz?
151. Bir DC generatörün stator, rotor ve klemens kutusundaki akımın ve gerilimin zamana
göre değişimlerini çiziniz.
152. Bir sincap kafesli asenkron motorun statorundaki akım ve gerilim Is ve Vs ise, rotordaki
akım ve gerilimin değerlerini stator büyüklükleri cinsinden ifade ediniz.
153. Enterkonnekte bir enerji sisteminde kontrol edilen büyüklükler nelerdir?
154. Üç fazlı bir dağıtım kablosunun zırhında endüklenecek gerilimin ifadesini yazınız.
155. İki koruma teli olan bir hava hattının “toprak yolu” devresini çiziniz.
156. Korona kayıpları hangi parametrelere bağlıdır?
157. Bir akarsuyun hidoelektrik enerji potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
158. Bir bölgenin rüzgar enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
159. Bir bölgenin güneş enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
160. 6-lı demet iletken (demet dairesi çapı 1.2 metredir) için, Kirchhoff’un akım ve gerilim
yasalarını uygulayınız. (Spacer açıklığı 60 metredir.)
161. Magnetik devreler için “Ohm yasası” nı açıklayıp formüle ediniz.
162. “Relüktans” kavramını ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız.
163. Asenkron motorda “Kloss formülü” ne amaçla kullanılır?
164. Bir iletim hattının çevresindeki elektrik yükü (q) ve magnetik akı (ψ) nasıl ölçülebilir?
165. Endüktif, omik ve kapasitif karakterde akım çeken tüketicilere üçer tane örnek veriniz.
166. 1 saniye içinde 100 kV luk tepe değerine ulaşan üçgen dalga biçimi, devre teorisindeki
fonksiyonlarla nasıl oluşturulabilir?
167. Bir zincir eleman temiz iken ampermetreden ölçülen akımı I ve tamamen kirletilmiş iken
ölçülen akımı da I’ dür. Kir akımını ifade ediniz.
168. Bir iletim hattının başından itibaren 45. kilometredeki M noktasında, M(x, y, z)
koordinatları neyi ifade eder ve nasıl bulunabilir?
169. Banliyö trenleri, metro, hafif tramvay, tünel gibi elektrikli ulaşım sistemlerinin besleme
biçimlerini açıklayınız.
170. 2 fazlı, 4 fazlı, 6 fazlı, 12 fazlı ve 24 fazlı besleme modellerinde “fazlar arası“ ve “faz-
toprak” gerilimleri arasındaki katsayılar neler olacaktır?
171. 380 kV luk bir iletim hattının yakınlarındaki kaplumbağa ve tırtıl içim “adım gerilimi”
oluşabilir mi? Neden?
172. Korozyon nedir, hangi parametrelere göre değişir ve nasıl önlenir?
173. Damarlı ACSR iletkenlerde, her tabakadaki damarların sarım yönü birbirine terstir.
Bu durumu mekanik ve elektriksel yönlerden yorumlayınız.
174. Bir F(s) fonksiyonu kesirlere ayrıştırılmış olsun. Kesirlerin paydaları, sırasıyla reel, katlı,
imajiner, katlı imajiner olsa F-1(s) fonksiyonunu nasıl hesaplarsınız. Açıklayınız.
175. Enerji dağıtım hesaplarında “boyuna gerilim düşümü” ve “enine gerilim düşümü”
kavramları neden kullanılır?
176. Sualtı enerji iletim hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
177. Hava hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
178. Yer altı kablosunun geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
179. Harmonik, alt harmonik (sub- harmonic) ve ara harmanic (inter-harmonic) kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
180. Bir topraklama direncinin ölçülen değeri 30 ohm olup 1.5 kg ağırlığında “özel çözelti”
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 7


döküldüğünde, direnç 3 ohm a düşmüştür. Çözeltinin direncini (ohm/kg) belirleyiniz ve
çözelti direncini modelleyiniz.
181. Diyot, tristör ve triyak hakkında bilgi veriniz. Kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
182. Bir “nüve numunesi”nin demir kayıplarını (W/kg) nasıl belirlersiniz?
183. Magnetik devre ile elektrik devresinin ortak ve ayrılan yönleri nelerdir?
184. Lineer devre (veya sistem) ile non-lineer devre (veya sistem) ne demektir? Birer örnek
veriniz ve bu kavramların özelliklerini açıklayınız.
185. Normlu vektör kavramını açıklayınız, kullanıldığı yere bir örnek veriniz.
186. Bir senkron generatörün “boşta çalışma karakteristiği”ni nasıl elde edersiniz?
187. Bir elemanın endüktif veya kapasitif karakterde olduğunu (osiloskop olmaksızın) nasıl
belirleyebilir siniz?
188. De Moivre teoreminin uygulanışına, Elektrik Mühendisliğinden 2 örnek veriniz.
189. Türev, integral, integral sabiti, limit, soldan limit kavramlarının fiziksel anlamlarını
açıklayınız.
190. Ortogonal, Hermitian, sıfır, köşegen, birim, Hessian tip MATRİSLERİ açıklayınız;
Elektrik mühendisliğindeki kullanım alanlarına birer örnek veriniz.
191. C.L. Fortescue’nin simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarını ve kullanım yerlerinin
açıklayınız.
192. Park ve Kimbark’ın simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarının ve kullanım yerlerini
açıklayınız.
193. Zaman düzlemindeki türev ve integralin, s (Laplace) ve jw (Kompleks) düzlemlerdeki
karşılıkları nelerdir?
194. Bir trafo, senkron generatör ve hava hattı için; doğru(+), ters(-) ve sıfır(0) bileşen
reaktansların fiziksel anlamlarını açıklayınız.
195. Yukarıdaki “bileşen reaktanslar” ölçme yoluyla nasıl belirlenebilir?
196. Yıldız noktası Xn reaktansı üzerinden topraklanmış bir şebekenin sıfır bileşen
devresinde, bu reaktans 3 ile çarpılmış halde yer alır. Neden?
197. Bir F(s) fonksiyonu için sıfır, kutup ve rezidü kavramlarını açıklayınız.
198. Klasik kontrol teorisinde, “Bode diyagramı”, “Evans yöntemi” ve “Nyquist diyagramı”
ne amaçla kullanılmaktadır?
199. Bir beton direk için “tepe kuvveti” ne anlama gelir?
200. Bir DC makinesinde “endüvi reaksiyonu” ne anlama gelir ve makinenin çalışmasını
ne yönden etkiler?
201. Bir enterkonnekte sistemde akşam saatlerinde (18.00-22.00) frekans 49.7 Hz
olabilmektedir. Bu durum, sistemin elektriksel hesaplarını ne ölçüde etkiler?
202. AG tesislerinde yapılan “koruma modelleri (kodları)” nelerdir?
203. Regresyon ne demektir? Ne amaçla kullanılır?
204. Ototrafo nedir ve ne amaçla kullanılır?
205. Bir trafonun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
206. Bir senkron makinenin olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
207. Bir hava hattının olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
208. Bir sualtı kablosunun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
209. Gidiş-dönüş hattından oluşan bir HVDC sistemini modelleyip Kirchhoff’un akım ve
gerilim yasalarını uygulayınız.
210. 1x1000 mm2 lik 154 kV XLPE kurşun kılıflı kablonun kesit görüntüsünü çiziniz.
211. Gerek 400 voltluk gerekse 35 kV luk yer altı kabloları için “EK” işlemleri nasıl yapılır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 8


212. Gerek HAWK gerekse ROSE iletkenleri için “Ek” işlemleri nasıl yapılır?
213. Bir iletim hava hattı için Re(Z), Im(Z), Re(Y) ve Im(Y) fiziksel olarak ne anlama gelir?
214. Yukarıdaki soruyu bir yer altı kablosu için cevaplayınız.
215. Döndürme momenti, eğilme momenti, devrilme momenti kavramlarını açıklayıp birer
örnek veriniz.
216. Bir ofis aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
217. Bir ana cadde aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
218. Bir izolasyon malzemesinde aranan nitelikler nelerdir?
219. Direk açıklıkları 35 kV luk hatlarda 100-250 m, 154 kV luk hatlarda ise 250-400 m
aralığındadır. Neden?
220. Besleme frekansının 50 Hz veya 60 Hz olmasının “can güvenliği” açısından önemi
nedir?
221. Bir kısa devre hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
222. Bir stabilite (karalılık) hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
223. Bir güç (yük) akışı hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
224. Mühendislikte yönetmelik, standart, teknik şartname, tebliğ, idari şartname kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
225. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan başlıca “iletken” ve “yalıtkan” malzemeleri
sayınız ve kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
226. Enerji iletim hatlarında “zincir empedans” kavramı nedir ve ne amaçla kullanılır?
227. Elektrik mühendisliği ile ilgili uluslararası standart kuruluşlarını sayınız.
228. Ulusal (iç) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları izleyecektir?
229. Uluslararası (dış) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları
izleyecektir?
230. Bir asenkron motorda; mil gücü, döner alan gücü, mekanik güç, elektrik gücü
kavramlarını tanımlayınız.
231. Senkronizasyon koşullarını tanımlayınız.
232. İki iletken arasında karşılıklı (mutual) endüksiyonun oluşabilmesi için, koşullar nedir?
233. 3 faz/2 faz ve 3 faz/6 faz trafoları nerelerde kullanılır? Bu trafoların primer ve sekonder
akımlarını ifade ediniz.
234. Üç fazlı trafoların paralel çalışma koşulları nelerdir?
235. Bir 100 MVA lık generatörde ters güç rölesi ne zaman faaliyete geçer? Röle çalışmamış
olursa hangi olay oluşur?
236. Bir asenkron motor 380 V ile çalışırken aniden gerilim 330 V a düşerse, ne olur?
237. Trafolarda mıknatıslama akımının 3. harmoniğinin etkisini yok etmek için ne yapılır?
238. Reaktif güç kompanzasyonunda kullanılan kondansatörlerin kayıpları W/kVAr olarak
bellidir. Aylık kondansatör kayıp enerjisini formüle ediniz.
239. Sanayide “reaktif enerji sayacı” ne amaçla kullanılmaktadır?
240. Eşzamanlılık katsayısı, yük faktörü, kapasite kullanım oranı, diversite faktörü gibi
kavramları tanımlayıp birer örnek veriniz.
241. Trafolarda “tersiyer sargı” ne amaçla kullanılır? Böyle bir trafoyu nasıl modellersiniz?
242. Çizgisel , yüzeysel ve hacimsel yük yoğunluğu kavramlarını açıklayıp birer örnek
veriniz.
243. Üç fazlı bilezikli asenkron motor, üç fazlı sincap kafesli asenkron motor, bir fazlı
asenkron motor, DC seri motor, DC şönt motor, DC serbest uyarımlı motor için “devir
yönleri” nasıl değiştirilebilir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 9


244. Bir asenkron motor uçlarında (ayrık) reaktif güç kompanzasyonu yapılmış olsun. Bu
motorun stator ve rotor akımlarının zamana göre değişimlerini, hem kompanzasyon
öncesi için hem de kompanzasyon sonrası için çiziniz.
245. Mesafe (empedans) rölesinin çalışma ilkesi nedir?
246. Diferansiyel rölenin çalışma ilkesi nedir?
247. Tank koruma rölesinin çalışma ilkesi nedir?
248. Kadranlı termometre ne amaçla ve nerede kullanılır?
249. Enerji iletim hava hatlarının tasarımında dikkate alınan “meteorolojik parametreler”
nelerdir? Bunlar nasıl ölçülür?
250. Bir trafoda ferromagnetik özellikte nüve kullanılmasının nedenini açıklayınız.
251. Bir magnetik devrede “hava aralığı”nın olması ne anlama gelir?
252. Silisli sac ve kristalleri yönlendirilmiş sac kavramlarını açıklayınız.
253. Magnetik ve elektrik alanlar için uluslararası limitler nedir?
254. Bir PC, printer, scanner ve monitör için “harmonik bileşenli eşdeğer devreleri” nasıl
çizebilirsiniz?
255. 154 kV luk enerji iletim hatları için harmonik sınırları (limitleri) nelerdir?
256. 154 kV luk enerji iletim hatları için fliker sınırları (limitleri) nelerdir?
257. 380 kV luk bir hava hattının gürültü (audible noise) seviyesi nasıl ölçülebilir?
258. 200 m2 x 250 m2 alanında yapılmış “ağ topraklaması” nın topraklama direnci nasıl
ölçülebilir?
259. Çubuk topraklama ve ağ topraklaması için kullanılan “topraklama direnci bağıntıları”,
hangi büyüklüklerin birer fonksiyonudur?
260. Yukarıdaki bağıntılar, hangi ön kabuller altında geçerlidir?
261. Mevcut bir topraklama ağının yağmurdan ne kadar etkilendiğini belirlemek için, nasıl bir
yol izlenebilir?
262. Dört devreli 220 kV luk (tüm iletkenler aynı kafes direğin üzerindedir ve her traverste 3
faz bulunmaktadır) bir iletim hattında, tüm karşılıklı endüktansları ve kapasiteleri çizerek
gösteriniz.
263. Şubat 2001 de dalgalı kur (float peg) modeline geçilmiş olması, ithal XLPE yalıtkanın
fiyatını ne ölçüde değiştirmiştir? (1991-2001 aralığı referans alınabilir.)
264. HAWK iletkeninin son 15 yıldaki reel fiyat artışını (TL/kg) cinsinden formüle ediniz.
265. 2007 yılına ait HAWK maliyetini (TL/kg) nasıl tahmin edebilirsiniz?
267. Ömrü 25 yıl olan bir 35 kV luk kablo şebekesinin, 16. yıldaki defter değerini, birikmiş
amortismanlarını ve hurda değerini nasıl hesaplarsınız?
268. Yüksek gerilim hatlarında kullanılan kafes direklerin tasarımında hangi kuvvetler dikkate
alınır?
269. Demet iletkenlerin üstün ve sakıncalı yanları nelerdir?
270. Bir HAWK iletkeninin 1 metre uzunluğuna etki edecek rüzgar kuvveti hangi
parametrelere bağlıdır?
271. Enerji iletim hatlarında “kritik sıcaklık derecesi” “ve “kritik menzil” nedir ve ne amaçla
hesap edilirler?
272. Hava hatlarında kullanılan ACSR iletkenler için uluslararası (Kanada, ABD, İngiltere,
Fransa, Avustralya, Hindistan, Almanya,...) “tanımlama standartları”nı belirtiniz.
273. Kullanım amaçlarına göre kafes direkleri sınıflandırınız.
274. Bir taşıyıcı tip kafes direğin “dikme” ve “travers” uzunlukları paket program yardımıyla
hesap edilecektir. Bu amaçla bilinmesi gereken data nedir?
 
Elektrik tesisatlarında seçilecek kablo kesiti genellikle kullanılacak güce göre çekilecek akımın hesaplanması ile belirlenmelidir.
İyi bir topraklama değeri sıfıra ohm'a yakın olan değerdir. Fakat her işte olduğu topraklamadada maliyetler önemli, onun için iyi bir topraklama değeri izin verilen değerler içinde olandır.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 10


275. “Çift gergi izolatör, 2 li demet iletken, çift devre direk (fıçı tip)” düzenini çiziniz.
276. Enerji iletim hatları için “ilkel gerilme ve sehimler” ne demektir ve neden hesaplanır?
277. Hava hatlarında “UP-LIFT” ve “OFF-SET” kavramlarını açıklayınız.
278. 350 metrelik direk açıklığı boyunca, 24 0C sıcaklıkta, HAWK iletkeni çekilecek ve
sehim verilecektir. 12.3 metrelik sehim nasıl verdirilebilir? Açıklayınız.
279. Kafes direklerin “ana boyutları”na etki eden büyüklükler nelerdir?
280. İletim hatlarında “sehim şablonu” nedir ve nasıl elde edilir?
281. Hava hatlarında “iletken salınım açısı”, “izolatör salınım açısı” “asenkron iletken salınım
açısı” kavramlarını açıklayınız.
282. Kafes direklerin “temel boyutları” hangi faktörlere bağlıdır?
283. “Spacer (ara tutucu) maliyetini”, hattın (YTL/km) maliyetine nasıl yansıtırsınız?
284. Hava hatlarının montajında adı geçen “denge tablası”, “fren makinesi” “çorap”,
“fırdöndü”, “kılavuz tel”, “takeometre” , “çekme makinesi” gibi kavramları açıklayınız.
285. Hava hatlarında kullanılan “hırdavat (bağlantı) takımları” hakkında kısaca bilgi veriniz.
286. Simetrik menzil ve asimetrik menzil kavramlarını şekil çizerek açıklayınız
287. “Yatay teğetli nokta” ne demektir ve nasıl belirlenir?
288. 13 elemanlı bir zincir izolatörün 6 no.lu elemanı için D’Alambert yasasını uygulayınız.
289. Bir buşing tipi izolatörün “toplam kaçak yolu uzunluğu”nu ölçerek nasıl bulabilirsiniz?
290. Clevis tip izolatör ne demektir? Çizerek gösteriniz.
291. Bir zincir izolatörün porselen kısmının direnci R1, metal pimin direnci R2 ve üst metal
kaplamanın direnci de R3 ise, bu izolatörün eşdeğer direnci nedir?
292. İkili demetli bir hatta her spacerin ağırlığı 1.3 kg dır; spacer ağırlığını hattın gi (kg/m)
birim ağırlığına nasıl yansıtırsınız?
293. 300 m lik bir menzilde; 180 m boyunca 1 kg/m ağırlığında buz yükü, ayrıca her biri 0.5
kg olan 60 adet göçmen kuş olduğu kabul edilsin. Bu iletkenin eşdeğer (kg/m) ağırlığını
ifade ediniz.
294. Kafes direklerde “salınım diyagramı” neden ve ne zaman çizilir?
295. Bir hattın 65- 66 ve 66- 67 no.lu direkleri arasındaki açıklıklar, sırasıyla 380 m ve 450 m
dir. 66 no.lu direğin 360 lik some açısı da bulunmaktadır. Bu hat bölümünü 1/2000
ölçekle çiziniz.
296. Asenkron generatör hakkında kısa bilgi veriniz, işletme karakteristiğini çiziniz..
297. Termik santrallerde yuvarlak kutuplu senkron generatör kullanılmasının nedeni ne
olabilir?
298. Hidroelektrik santrallerde kullanılan başlıca su türbini tipleri (Francis, Pelton, Kaplan)
hakkında kısaca bilgi veriniz.
299. Küçük akarsularda kullanılan “küçük”, “mini” ve “mikro” ölçekli su santralleri
hakkında kısaca bilgi veriniz.
300. Dinamik kompanzatör ile reaktif güç kompanzasyonu nasıl yapılır? Bu yöntemin, blok
kondansatörlerle yapılan kompanzasyona göre üstün ve sakıncalı yanları nelerdir?
301. 24 fazlı bir şebekede, fazlar arası ve faz-toprak gerilimleri arasındaki oran neye eşittir?
302. Fourier açılımı sonucu harmonik bileşenleri bulunmuş olan bir akım dalgasını, i-t ekseni
üzerinde nasıl çizebilirsiniz?
303. YG ekipmanlarını test etmekte kullanılan “yıldırım”, “üçgen”, “dikdörtgen” biçimli
DARBE gerilimlerini çizerek açıklayınız.
304. Bir laboratuar için tanımlanan “normal koşullar” nelerdir? Bu koşulların yerine
gelmediği durumlarda “ölçme düzeltmeleri” nasıl yapılır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 11


305. Bir ölçü aletinin “sınıfı” ne demektir? Bu bilgi ölçme sonucuna nasıl yansıtılır?
306. Bağıl hata, mutlak hata, yuvarlama hatası, yöntem hatası kavramlarını açıklayıp birer
örnek veriniz.
307. Aritmetik ortalama, geometrik ortalama, ağırlıklı ortalama, varyans, standart sapma gibi
kavramları ve ne amaçla kullanıldıklarını açıklayınız.
308. 1.2/50 lik ve 250/2500 lük darbe gerilimleri nasıldır ve ne amaçla kullanılırlar?
309. Bir ACSR iletkenin çelik damarındaki galvaniz tabakasının miktarını nasıl ölçebilirsiniz?
310. Bir ACSR iletkenin 1.2 metrelik numune alüminyum damarının direnci R (miliohm)
ölçülmüştür. Bu iletkenin (ohm/km) direnci neye eşittir?
311. Bir ACSR iletkenin 1 kHz frekanstaki “deri etkisi (skin effect)” ölçme yoluyla nasıl
bulunabilir?
312. “Taylor serisi açılımı” Elektrik Mühendisliğinde ne amaçla kullanılır?
313. “Konform dönüşüm (map)” Elektrik Mühendisliğinde ne amaçla kullanılır?
314. “Z dönüşümü” Elektrik Mühendisliğinde ne amaçla kullanılır?
315. jw düzleminde çalışabilmek için, gerek koşullar nelerdir?
316. Kirchhoff’un akım yasası; ani güçler, kompleks güçler ve (mekanik) kuvvetler için nasıl
yazılabilir? Her birinin orijinal yasa isimlerini ifade ediniz.
317. Bir fazlı AC yükün çektiği gücü, zaman düzleminde yazıp değişimini çiziniz.
Bileşenlerinin fiziksel anlamlarını açıklayınız.
318. Bir f(x) fonksiyonunun uzunluğu nasıl hesaplanabilir? Bu fonksiyonun altında kalan
yüzeyin alanı nasıl bulunabilir?
319. Bir termik santralin maliyet fonksiyonu a P + b P + c P 2 ....(YTL/saat) dir. P (MW)
olarak gücü göstermektedir. Buradaki a, b, c katsayıları nasıl belirlenebilir?
320. Yukarıdaki maliyet fonksiyonu, santralin yeni olduğu ve veriminin %45 olduğu duruma
ilişkindir. 10 yıl sonra verim %42 ye düşecek olursa, bu değişiklik maliyet fonksiyonuna
nasıl yansıtılabilir?
321. Bir termik santralde 1 kWh elektrik enerjisi elde edebilmek için G (kg) kömür yakmak
gerekmektedir. Bu santralin özgül ısı tüketimi ve fiziksel verimliliği gibi kavramlarını
ifade ediniz.
322. Bir termik santralde “su”, neden çok önemli ve gereklidir?
323. Bir senkron generatörün kararlılık analizinde kullanılacak elektriksel ve mekanik
parametreleri nelerdir?
324. Elektrik enerji sistemlerinde “per-unit” büyüklüklerin yaygın olarak kullanılma
nedenlerini belirtiniz. Baz güç ve gerilim değerleri hangi kritere göre seçilir?
325. Bir kafes direğin ve bir beton direğin sökülme (demontaj) işlemleri nasıl yapılır?
326. 35 kV luk bir hava hattı için, enerji kesilmeden önce ve enerji verilmeden önce yapılacak
işlemler nelerdir?
327. Bir bıçaklı sigotanın çalışma ilkesini şekil çizerek açıklayınız.
328. Ölçü trafoları ve şebekeye olan bağlantıları hakkında bilgi veriniz.
329. 35/0.4 kV 1600 kVA trafo hücresinde yer alan standart ekipman (donanım) nelerdir?
330. Uçakta, gemide, denizaltıda, tankta, teleferikte ve trende “topraklama” nasıl yapılır?
331. Elektrik Mühendisliği projelerinde kullanılan başlıca Yönetmelik, Tebliğ ve Teknik
Şartnamelerin isimlerini sayınız.
332. Bataklık bölgede zemin özgül direncini nasıl ölçebilirsiniz, açıklayınız.
333. 380 kV luk bir iletim hattı nehir kenarından geçmektedir. Direkten 10 m uzaklıkta, gerek
nehir tarafında gerekse toprak tarafında “adım gerilimi” ifadelerini yazınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 12


334. Şalt merkezlerinde topraklama direncinin çok küçük (1 ohm civarı) olması istenirken,
kafes direklerde daha yüksek (20 ohm) olmasına izin verilmektedir. Neden?
335. Bir kafes direğin 5 m yakınında bulunan kanguru, yılan, timsah, fare, köstebek ve
solucan için “adım gerilimi” ifadelerini yazınız.
336. Bir insan aynı genlikteki DC, AC 50 Hz, AC 60 Hz, AC 10 kHz akımlarına maruz
kalırsa, bu akımları yaşamsal tehlikeye göre sıralayınız.
337. Bir insanın bacak, kol, ayak ve gövde dirençleri nasıl ölçülebilir?
338. Bir kafes direğe iki boynuzu ile dokunan bir manda için, Thevenin eşdeğer devresini
çiziniz.
339. Bir topraklama iletkenini “ısınma” yönünden nasıl seçersiniz?
340. Birden çok çubuk elektrotun kullanıldığı bir topraklamada, “topraklama verimi” ve
“ekranlama etkisi” gibi kavramları açıklayınız.
341. Bir iletim hava hattında, menzil boyunca magnetik alan, hangi parametrelere bağlı olarak
değişir?
342. Bir iletim hava hattında, menzil boyunca elektrik alanı, hangi parametrelere bağlı olarak
değişir?
343. 341 ve 342. soruları “demet iletkenli hat” için yeniden cevaplayınız.
344. Bir iletim hattının korona performansı hangi büyüklüklere bağlıdır?
345. Bir iletim hattının gürültü performansı hangi büyüklüklere bağlıdır?
346. Bir iletim hattının parazit (RI) performansı hangi büyüklüklere bağlıdır?
347. Topografya, Jeoloji, Jeofizik, Meteoroloji, Ekoloji, Demografi, Coğrafya, İstatistik,
Geoteknik, Mineroloji, Zooloji, Botanik gibi bilim alanlarından; enerji iletim hatlarının
projelendirilmesi sırasında ne ölçüde yararlanılır?
348. Temper döküm, çelik döküm, dövme çelik, çelik gibi malzemelerin kullanıldıkları
yerlere, elektrik mühendisliğinden birer örnek veriniz.
349. Elektrik mühendisliği ile ilgili “Uluslar arası standart kuruluşları” hakkında bilgi veriniz.
350. Bir santral alanının ve 3 km lik hava hattının kamulaştırılması sırasında “TL/m2 rayiç
değer tespiti” nasıl yapılır? Açıklayınız.
351. 50 metre uzunluğunda 477 MCM iletkenli bir prototip hat 10 kV ile beslenmiştir. Buna
göre; hattın akımını, gerilimini, gücünü, magnetik alanını, elektrik alanını, elektrik
yükünü, çekme kuvvetini nasıl ölçersiniz?
352. Dalgalanan (salınımlı) gücü nasıl ölçebilirsiniz?
353. Amper, coulomb, weber, tesla, lümen, candela, gibi birimlerin “açık tanımlarını”
yazınız. (Saniyede ........miktarına .......denir. gibi.)
354. Kafes direk, parafudr, güç trafosu, ölçü trafosu, ayırıcı, kesici, röle, buşing, zincir
izolatör, mesnet izolatör gibi elemanlar için “periyodik bakım” kapsamında neler kontrol
edilir?
355. Bir endüktans ve sargı direncini modellerken, ne zaman seri ne zaman paralel eşdeğeri
kullanılır, neden?
356. Bir kapasite ve sargı direncini modellerken, ne zaman seri ne zaman paralel eşdeğeri
kullanılır, neden?
357. Bir DC makinede kollektörün görevi nedir?
358. Bir DC makinede fırçaların görevi nedir?
359. Elektrik, güç, enerji, akım, gerilim, akı gibi kavramları birer cümle ile açıklayınız.
360. Bir tristörün kayıpları ile tetikleme açısı (α) arasındaki ilişki nasıldır?
361. Üç fazlı kontrollü bir doğrultucudaki tristörlerden birisinin “işletme maliyeti”ni formüle
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 13


ediniz.
362. Üç fazlı bir reaktif güç kompanzatöründe kontaktörlerden birisinin “işletme maliyeti”ni
formüle ediniz.
363. TETAŞ, TEİAŞ, EPDK, TETAŞ, TEDAŞ, EÜAŞ, EİEİ gibi kuruluşların görev
alanlarını ve faaliyetlerini birer cümle ile açıklayınız.
364. 100 MW lık bir kömür santralinde “enerji/kömür (kWh/ton)” oranını ölçme yoluyla
nasıl tayin edebilirsiniz?
365. Kojenerasyon nedir?
366. Otoprodüktör nedir?
367. Koruma telinin elektrik alanını (E) azaltıcı etkisini açıklayınız.
368. Bir çocuğun uçurtması 380 kV luk hattın bir fazına dolanmış ise, bu duruma ait
Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
369. Kıyıda bulunan bir enerji iletim hattından toprağa kaçak akım akıyor olsa, yakında su
kayağı yapan birisi için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
370. Kıyıda bulunan bir enerji iletim hattından toprağa kaçak akım akıyor olsa, yakında sörf
yapan birisi için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
371. Kıyıda bulunan bir enerji iletim hattından toprağa kaçak akım akıyor olsa, yakında
serbest stil yüzen birisi için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
372. Kıyıda bulunan bir enerji iletim hattından toprağa kaçak akım akıyor olsa, yakında
kurbağalama stilde yüzen birisi için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
373. 380 kV luk hattın yere en yakın noktası 14 metredir. Çevredeki baraj gövdesinin
yıkılması sonucu aliğman sular altında kalmıştır. Su basmanı kaç metre olursa, arızanın
oluşacağını nasıl hesaplarsınız?
374. Enerji letim hatlarında kapasitif kuplaj nasıl oluşur?
375. Zincir izolatörlerin modellenmesi sırasında, R ve C paralel bağlanır. Neden seri olarak
bağlanmaz?
376. Özel olarak üretilmiş ve hiç temel bileşeni olmayan bir dalga için, Toplam Harmonik
Distorsiyonu (THD) nasıl ifade edilebilir?
377. Bir ark fırını için “fliker seviyesi”ni hangi kritere göre ifade edersiniz?
378. Bir ark fırını için “tek hat diyagramı”nı çiziniz.
379. Bir ağacın dalı 380 kV luk hattın bir fazına (fırtına sonucu) temas ettiği anda, ağaca
yaslanmış bir ainsan için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
380. Bir ağacın dalı 380 kV luk hattın iki fazına (fırtına sonucu) temas ettiği anda, ağaca
eli ile dokunan bir insan için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
381. Bir ağacın dalı 380 kV luk hattın iki fazına (fırtına sonucu) temas ettiği anda, ağaca
çıkmış bir insan için Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
382. Bir yangın söndürme helikopteri tankındaki suyu yanlışlıkla 380 kV luk bir hava hattının
üzerine boşaltırsa ne olur? (Suyun yalnızca bir fazın üstüne ve iki fazın üstüne düştüğü
gibi farklı varsayımlara göre cevaplayınız.)
383. 35 kV luk bir kablo tranşesinin üzerinde beton blok bulunmaktadır; beton blok hasır
çelik telleri bulundurmaktadır. Beton blok için Kirchhoff’un gerilim yasasını
uygulayınız.
384. Temper döküm, çelik, çelik döküm, dövme çelik, paslanmaz çelik gibi malzemeler
hakkında kısa bilgi verip elektrik sektöründe kullanıldıkları yerlere ait birer örnek
gösteriniz.
385. Bir zincir izolatörün dışındaki “sır tabakası”nın görevleri nedir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 14


386. Bu sır tabakasının rengi neden (genellikle) kahverengidir?
387. Laboratuar ortamında HAWK iletkeninin üzeri, 10 mm et kalınlığında buzla kaplanmış
olsa, buzun omik direncini nasıl bulabilirsiniz?
388. Ekranlama ile Topraklama arasında ne gibi fark(lar) vardır?
389. Elektrostatik yük nedir ve nasıl belirlenir?
390. Bir PC ve printer deki akım harmonikleri biliniyor olsa, bu bileşke yük için
harmonik eşdeğer devreyi nasıl çizersiniz? (Her ikisi aynı prizden beslenmektedir)
391. Bir ACSR iletkenin; bir adet çelik ve bir adet alüminyum damarı kopmuş olsa, bu durum
iletkenin performansını nasıl etkiler?
392. 380 kV luk bir hava hattında “açık devre” arızasına örnekler veriniz.
393. Bir ağacın gövdesinden 1.5 metre boyunda kütük kesilmiştir. Bu kütüğün özgül direnci
(ρ) nasıl bulunabilir?
394. Bir apartmanın çok yakınından 380 kV luk hat geçmektedir. Dairelerde PVC doğrama ve
çift cam bulunmaktadır. Çift cam aralığındaki E ve B alanlarını nasıl bulunabilir?
395. Bir apartmanın çok yakınından 380 kV luk hat geçmektedir. Dairelerde alüminyum
doğrama ve çift cam bulunmaktadır. Çift cam aralığındaki E ve B alanlarını nasıl
bulunabilir?
396. Bir apartmanın çok yakınından 380 kV luk hat geçmektedir. Mutfaktaki muslukta
endüklenen gerilim ve akımın formülasyonunu yazınız. (Apartmanda İSKİ su
bağlantısının olduğu ve olmadığı durum için ayrı ayrı inceleyiniz.)
397. Şalt merkezi olarak seçilen 10000 m2 lik bir alanın “özgül direnci (ρ)” nasıl bulunabilir?
398. Ağ topraklamada çubukların sayısı arttıkça toplam dirençte çok büyük değişiklik
olmamaktadır. Neden?
399. ACSR iletkenlerin MCM olarak ifade edilen kesitleri, iletkenlerin hangi kısmının (Al, St
veya toplamının) kesitidir, neden?
400. 154 kV luk bir sualtı kablosunun topraklaması nasıl yapılır?
401. Enerji sistemlerinde “akım bağımlı gerilim kaynağı” ve “gerilim bağımlı gerilim
kaynağı” için birer örnek veriniz.
402. İki koruma teli bulunan direk için, iki koruma telinin L ve M parametrelerine karşılık
düşen eşdeğer devreyi çiziniz.
403. 154 kV luk bir hattın camperine bir uçurtma dolaşmış olsun. Rüzgar etkisiyle uçurtmanın
kuyruğu direğe dokunduğunda, arıza olmaması için uçurtmanın direnci (R) ne
olmalıdır? İfade ediniz.
404. 300 metrelik bir menzilde iletkenin üç dış damarı kopmuş olsa, bu durum iletkenin
çekme kuvvetini ve gerilmesini nasıl etkiler?
405. 300 metrelik bir hatta spacer takan 70 kg lık bir hat montörü bulunuyor olsun. Bu durum,
iletkenin gerilmesini nasıl etkiler? İfade ediniz.
406. Sis tipi zincir izolatör elemanının kaçak yolu uzunluğu L1 (cm) iken, normal tip
elemanınki ise L2 (cm) dir. Aynı gerilim ve kirlenme derecesi için, kaçak akımların
oranı ne olur?
407. 154 kV luk hatta porselen izolatörler kullanılmış, 220 kV luk hatta ise cam
izolatörler kullanılmıştır. Porselen ve camın dielektrik dayanımlarını (kV/cm)
bulabilmek için ne tür bilgilere gerek vardır?
408. 25/150 mm2 lik bir ACSR iletkenin “eşdeğeri bakır kesiti”ni bulunuz.
409. Elektrik makinelerinde GD2/4 ne demektir ve ne amaçla kullanılır?
410. Elektriksel ve mekanik “zaman sabiti” kavramlarını tanımlayıp birer örnek veriniz.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 15


411. 154 kV luk kablo üreticisi XLPE izolasyonu euro/kg fiyatıyla ithal etmektedir. YTL/euro
paritesindeki %5 lik değişimin kablonun YTL/m maliyetini % kaç değiştireceğini ortaya
koyabilmek için, ne tür bilgilere gerek vardır?
412. 35 kV luk demir kafes direkli bir hattın 2000 yılı maliyeti TL/km bilinmektedir. 2004 yılı
için maliyet değişimini veren endeks bağıntısını yazınız.
413. Aynı soruyu 2004 yılında beton direkli hat için cevaplayınız.
(NOT: Her iki durumda da direk açıklıkları ve güç aynıdır.)
414. Bir paraşütçü 220 kV luk hattın bir fazında asılı kalmış olsa, bu durumu yansıtan
Thevenin ve Norton eşdeğer devrelerini çiziniz.
415. Aynı soruyu, paraşütçünün iki faz arasında asılı olduğu durum için cevaplayınız.
416. Aynı soruyu, paraşütçünün üç faz arasında asılı olduğu durum için cevaplayınız.
417. Geçici Toparlanma Gerilimi nedir ve nerede görülür?
418. Bir kesicideki ark hangi yollarla soğutulabilir?
419. Trafo yağının özgül direnci nasıl bulunabilir?
420. 3 metre çapındaki 400 kV luk bir kablo tünelinin havalandırma (fan) hesabi için, ne
tür bilgilere gerek vardır?
421. Bir elemana ait akım ve gerilim dalgaları osilograf yardımıyla kağıda dökülmüştür.
Güç katsayısını nasıl belirlersiniz?
422. Saç kurutma makinesi ve elektrikli traş makinesinin belirli magnetik alan değerleri
(B; mikro Tesla) bulunmaktadır. Aynı anda saçını kurutan ve traş olan birisi için
bileşke alanı nasıl hesaplarsınız?
423. Yukarıdaki soruyu, bileşke elektrik alanı (E; volt/m) için cevaplayınız.
424. Her biri eşdeğer özellikte olan 12 voltluk 4 adet akünün; seri veya paralel bağlanması
durumunda, bileşke Ah kapasitesi nasıl etkilenir?
425. Bir senkron generatörde per-unit büyüklükler ile hesap yapılmış ve zaman sabiti 0.8 p.u.
bulunmuştur. Bunu saniye cinsinden nasıl ifade edersiniz?
426. 154/380 kV luk bir merkezde “portal” ne amaçla kullanılır?
427. Küresel elektrotlar ile ölçmenin ilkesi nedir?
428. Topraklı priz bağlantısını, binada toprak teli çekilmiş iken ve çekilmemiş iken, çiziniz.
429. 220 volt/12 volt dönüştürücünün eşdeğer devresini çiziniz.
430. Bir termik santralde, atık kül miktarı (kg) ile santral gücü (MW) arasındaki matematiksel
ilişki nasıl elde edilebilir?
431. 81 ve 82 no.lu direkler, düz arazide ve somesiz aliğman üzerinde olup direk yerlerinin
koordinatları , sırasıyla (24200, 400, 0) ve (24550, 400, 0) ....metredir. 83 no.lu direk 300
lik somede 390 metre menzilde dikilecekse, koordinatları ne olur?
432. Bir tip proje direğinde +6 metre ayak ilavesi yapılması, hattın R L C parametrelerini ne
ölçüde değiştirir?
433. 380 kV luk kafes direkte “koruma açısı” ne anlama gelir?
434. 12 elemanlı bir zincir izolatörde, 7 no.lu elemanın mekanik dayanımı %50 azalmış olsa,
tüm zincir bundan nasıl etkilenir?
435. Bir iş merkezinin bodrum katına diesel generatör kurulacaktır. Bu generatörün gücünü
nasıl belirlersiniz?
436. Üç fazlı bir hat için cosfimetre bağlantı şemasını çiziniz.
437. Bir voltmetre, ampermetre, endüktans, kapasitans ve direnç; hangi bağlantılarda
kullanılamaz (arızalı) hale gelir?
438. “Su direnç” hakkında bilgi veriniz.
 
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 16


439. Bir zincir izolatör elemanı üzerinde (laboratuar ortamında) kuş yumurtası kırılmıştır.
Yumurtanın sarısının ve akının dirençlerini (ohm/gram) nasıl belirlersiniz?
440. 500 kV luk hatta enerji altında bakım yapacak (paletli) bir robotun kolu 100 kV/cm lik
izolasyonla kaplanacak ise, izolasyonun kalınlığı ne olmalıdır?
441. Y=am X1p + X1k X2j + bf +X1a X2b X3c denkleminin iki bilinmeyenli lineer denklem
olabilmesi için, “üs” değerlerini belirleyiniz.
442. Bir köpekbalığı 300 kV luk DC sualtı kablosunu ısırdığında, balığa ait Thevenin eşdeğer
devresi nasıl çizilir?
443. Bir DC seri motorun ve DC şönt motorun devir sayısı nasıl değiştirilebilir?
444. Termal kamera ile ; 154 kV luk hattın izolatörüne, faz iletkenine, damperin klempine,
koruma teline bakıldığında renk (ton) farklılığı nasıl olacaktır?
445. Seçici (selektif) koruma ne demektir?
446. 40 kW lık bir sincap kafesli motorun sigorta akımı değerini nasıl belirlersiniz?
447. Enerji iletim hatlarında irtifak alanı(m2) , hangi parametrelere bağlıdır?
448. 10 km uzunluğundaki bir kablodan 100 Amper değerinde olmak üzere, önce omik, sonra
saf endüktif sonra da saf kapasitif akım geçirilecek olsa ; kablonun dielektrik kayıpları
ve Joule kayıpları nasıl değişir?
449. Bir paratoner için Norton eşdeğer devresini çiziniz.
450. Elektrik makinelerinde sargı, adım ve oluk ile ilgili temel tanımlar nelerdir?
451. Bir hava hattı projesinde 110 km olduğu halde, aplikasyon sonunda 113 km olduğu
görülmüştür. Bu durumda hattın projesindeki elektriksel büyüklükleri nasıl etkilenir?
452. Kaçak akım şalteri, bıçaklı sigorta ve otomatik sigorta için “çalışma ilkesi”ni açıklayınız.
453. 35 kV luk bir hat üzerinde; akım trafosu ve gerilim trafosu için bağlantı şemalarını
çiziniz.
454. Bir OPGW (fiberoptik koruma teli) rüzgar hızı yönü, nemi sıcaklık, yağış ve video
görüntü gibi bilgileri merkeze göndermektedir; Sensörler 230 no.lu direğe
yerleştirilmiştir. Sistemin eşdeğer devresini çiziniz.
455. “1.5 Tesla değerindeki MR’ da 20 dakika kalan bir insan, günlük hayatında kaç ayın
sonunda aynı magnetik alanı (kümülatif olarak) alır?” Sorusu nasıl cevaplanabilir?
456. İletken, yalıtkan ve yarıiletken malzemelerde atom yapıları nasıldır?
457. Bir meteoroloji balonu 380 kV luk vadi atlama hattının iki fazı arasında takılı kalsa,
Ohm yasası nasıl yazılır?
458. Belirli alan etkisi varken, laboratuarda, arıların bal veriminin düştüğü gözlenmiştir.
Bal verimi ile alan arasındaki matematiksel ilişkiyi ortaya koymak için, nasıl bir deney
devresi kurulabilir?
460. Güç katsayısı 0.7 kapasitif olan bir yükün güç katsayısını 0.9 endüktif yapabilmek için,
bağlanması gereken kompanzatörün gücünü nasıl belirlersiniz?
461. Bir akım dalgasının osilograf çıktısına bakarak THD’si nasıl bulunabilir?
462. 154 kV luk bir direkten toprağa I (Amper) kaçak akım akarken, direkten 5 metre
uzaklıkta bir kaplumbağa üzerine serçe konmuş halde durmaktadır. Her iki canlı için de
adım gerilimi ifadesini yazınız.
463. Bir posta güvercini (hem ayağında hem de boynunda metal halkası vardır) 154 kV luk
hattın a fazına konmuş olsun. Bu güvercin için hem endüksiyon hem de kondüksiyon
eşdeğer devrelerini çiziniz.
464. Bir kafes direğin devrilme momenti nasıl hesaplanır?

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 17


465. 380 kV luk taşıyıcı tip direğin tüm fazları aynı seviyededir. Yan fazlardaki ve orta
fazdaki zincir izolatörlerin “zincir verimleri” birbirlerine eşit olur mu? Neden?
466. Hareket halindeki; bir elektrikli trenin (25 kV , 50 Hz), tramvayın (800 V DC),
teleferiğin ((500 V DC), troleybüsün (600 V DC) elektriksel eşdeğer devrelerini çiziniz.
467. 500 1000 1500 2000 W olmak üzere dört kademeli bir elektrik sobasının (220 V 50 Hz)
eşdeğer devresini çiziniz.
468. DC seri motor kullanan bir troleybüs, yolcu ile dolu iken yokuş yukarı çıkacaksa, şoför
hangi işlemi yapacaktır?
469. Bir topraklama çubuğunu, yere dik (900 açı ile), 300 açı ile ve 600 açı ile çakacak olursak,
topraklama direnci (ohm) bundan nasıl etkilenir?
470. Bir sigorta 100 Amperi 1 saniyede kesmektedir. Sigorta devreden çıkarılmış olsa ve
kablonun uçları doğrudan bağlanmış olsa, bu bağlantı kaç Ampere kadar dayanır?
İfade ediniz.
471. Bir hava hattı boyunca direklerden toprağa doğru kaçak akımlar akmaktadır. 44 ve 45
no.lu direkler arasında (zeminden 30 cm altında) bulunan bir köstebek için Norton
eşdeğer devresi nasıl çizilebilir?
472. Dört çubuktan oluşan bir topraklama sisteminde “ekranlama etkisi” nasıl ölçülür?
473. Bir karayolunun her iki tarafında 400 kV luk hava hatları bulunmaktadır; bunlardan
yalnızca birisine enerji verilmiştir. Bir fil enerjisiz hattın direğine hortumu ile
dokunacak olsa, fil için Thevenin eşdeğer devresi nasıl çizilebilir?
474. Arazideki ölçme düzeneği düşen yıldırım akımının değerini (kA) belirlemiş olsa, boşalan
yük miktarı (coulomb) nasıl bulunabilir?
475. Arrhenius teoreminin içeriği nedir?
476. Bir HES projesinde düşü yüksekliği 50 metre olduğu halde, inşaata başlandığında
jeolojik nedenlerle düşü yüksekliği ancak 46 metre yapılabilmiştir. Bu değişiklik,
santralin projede öngörülen yük faktörünü ne kadar değiştirir?
477. Bir açık şalt merkezindeki güç trafosunu yağ sıcaklığı 100 0C ise, yağlı kesicinin yağ
sıcaklığı hakkında ne söylenebilir?
478. Bir trafonun kazanından dakikada 1 gram yağ sızmaktadır. Arızanın ne zaman olacağı
hakkında ne söylenebilir?
479. Bir termistöre ait V-I karakteristiği nasıldır?
480. Bir iletim hattının sehimi, frekansın 50 Hz ve 60 Hz olması durumunda değişir mi?
481. 300 kV luk bir DC yer altı kablosu için Maxwell denklemlerini yazınız.
482. Bir iletim hattına yakın yerde gömülü olan “mayın” üzerinde endüklenecek gerilim
ifadesini yazınız.
483. 30 elemanlı bir zincir izolatörde bağlantı yerlerinin (kopilya) kontrolü için nasıl bir
elektriksel ölçme yapmak gerekir?
484. 400 kV luk bir hattın 50 Hz ve 60 Hz ile beslenmesi senaryosuna göre, hattın kısa devre
akım kapasitesi nasıl etkilenir?
485. Bir DC enerji iletim hattında (gidiş-dönüş iletkenli hatta); iletken-toprak ve iletken-
iletken kısa devreleri için arıza akımı ifadelerini yazınız.
486. Bir rölenin ayar akımı ne anlama gelir ve nasıl belirlenir?
487. Zincir izolatörün boyu ile gerilim arasındaki matematiksel ilişki neden lineer değildir?
488. 150 Hz (3. harmonik) frekansı süzecek bir pasif filtrenin elemanları nasıl hesaplanır?
489. 50 Hz, 1440 d/dak anma değerlerine sahip bir asenkron motor, anma yükünde
çalıştırılırken, aniden frekans 49.5 Hz olsa, motorun hangi büyüklükleri etkilenir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 18


490. 380 V luk bir sincap kafesli asenkron motorun; faz direncini, faz ile gövde arasındaki
direncini, iki faz arasındaki direnci nasıl ölçersiniz?
491. Yukarıdaki motorun hızını (d/dak) ve momentini (Nm) nasıl ölçersiniz?
492. Bir iletim hattı orman bölgesinden geçmektedir; yangın riski %3 olarak hesap edilmiştir.
Hattın kesiti %50 artmış olsaydı ve rüzgar hızı %20 daha fazla olsaydı, yangın riski ne
ölçüde değişmiş olurdu?
493. 40 yıl önce bir apartmanın topraklaması için, kolon demiri ve kurşun su borusu birlikte
kullanılmıştır. Günümüzde ise, orijinal su boruları PVC borularla değiştirilmiş ve
korozyon nedeniyle kolon demirleri %5 oranında incelmiştir. 40 yıl önceki ve bugünkü
toprak yolu eşdeğer devrelerini çiziniz.
494. 100 MW lık bir senkron generatörde faz akımları arasındaki 120 şer derecelik faz farkları
nasıl sağlanmaktadır?
495. Bir şebekede “petersen bobini”nin değerini hesaplamak için hangi bilgilere gerek vardır?
496. 35/0.4 kV luk bir dağıtım trafosunun imalatı sırasında, yanlışlıkla, primer taraftaki a
fazının spir sayısı %1 daha az sarılmış olsa, bu trafo işletmeye alındığında ne tür
sorunlar oluşur? (İmalat hatasının son kontrolde de anlaşılmadığı varsayılmaktadır.)
497. 1000 500 250 W gibi üç kademesi olan bir elektrik süpürgesinin motorunda, her kademe
değişikliğinde hangi parametreler (akım, moment, hız,...) değişikliğe uğrar?
498. Bilezikli bir asenkron motorda, stator/rotor sarım sayısı oranını nasıl ölçersiniz?
499. Elektrk tahrik sistemlerinde “kavrama” nedir ve ne amaçla kullanılır?
500. Yuvarlak kutuplu bir senkron generatörün eşdeğer devresini, oluk sayısına (n) bağlı
olarak çiziniz.
501. 380 V luk bir asenkron motorun faz ile gövde arasındaki kaçak akımın 0.001 mA den
daha büyük olmaması gerekmektedir. Bu durumda izolasyon direncinin değeri ne
olmalıdır?
502. Elimizde izolasyonda kullanılacağı belli olan bir numune (kesilmiş parça) olsun. Bu
numune için; E (kV/cm), R (ohm) ve ρ (ohm.cm) parametrelerini ölçme yoluyla nasıl
belirleriz?
503. 1600 kVA lık dağıtım trafosunun amortisman hesabını yapabilmek için, ne tür bilgilere
gerek vardır?
504. Bir reaktif güç kompanzasyon tesisinde, “deşarj dirençleri” hangi kritere göre hesap
edilir?
505. 154 kV luk bir hava hattı 15 yıl önce hizmete alınmıştır. Hattın bugünkü “defter değeri”
nasıl hesap edilir?
506. İnternet kablosunun montaj işçiliği için birim fiyat analizini (YTL/m) nasıl yaparsınız?
(Kablo, bazı yerlerde süpürgelik kenarından, bazen de tavan ve duvarlardan geçirilecek
olup, PVC koruyucular içinde olacaktır.)
507. Hangi durum(lar)da bir kafes direkten toprağa doğru akım akışı olmaz?
508. 380 kV luk bir hattaki koruma teli, hangi koşullarda sakınca oluşturabilir?
509. Barajlı bir hidroelektrik santralin karakteristik büyüklükleri nelerdir?
510. Kömürlü bir termik santralin karakteristik büyüklükleri nelerdir?
511. Bir rüzgar türbininin karakteristik büyüklükleri nelerdir?
512. “Katı açı” kavramı nerelerde kullanılır?
513. Bir karayolu tünelinin aydınlatılmasında hangi parametreler dikkate alınır?
514. Bir viyadük aydınlatmasında besleme kablosunun geçişleri nasıl yapılır?
515. “Etalon” ne demektir? Değerinin 500 ohm olması gereken bir direnç, 499.5 ohm olarak
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 19


ölçülmüş ise, bu dirençteki bağıl hata ve mutlak hata nedir?
516. Avometre’ye neden bu isim verilmiştir?
517. Direnç, endüktans, kapasite, magnetik alan, akım, gerilim, elektrik yükü gibi temel
elektriksel büyüklükler; SI birim sisteminde, sırasıyla ohm, henry, farad, tesla, ampere,
coulomb birimleri ile kullanılmaktadır. Bu isimleri açıklayınız.
518. Döner demirli (analog) bir ampermetrenin ve dijital bir ampermetrenin çalışma ilkelerini
açıklayınız.
519. İki iletken havya ile lehimlenmiştir; lehim (ek) noktasının direncini nasıl bulursunuz?
520. “Bir güç sisteminde bara noktaları ve hat boyunca toprağa göre tüm kaçak kapasiteler
birer düğüm noktasıdır.” cümlesi doğru mudur? Neden?
521. 154 kV luk 50 Hz lik bir hatta 12 elemanlı zincir izolatör kullanılmıştır. Hat; 154 kV 60
Hz lik hat olsaydı veya 154 kV luk DC hat olsaydı, eleman sayısı değişir miydi?
522. V tipi bir zincir izolatörde, hangi durum(lar)da iki ayrı “zincir verimi” ortaya çıkar?
523. ........ deki depremde 380 kV luk açık şalt merkezindeki bazı iletken bağlantılarının
koptuğu gözlenmiştir. Bu bilgi yardımıyla deprem anındaki “yer değiştirme”yi nasıl
bulabilir siniz? Açıklayınız.
524. Bir faz ve bir koruma iletkenli DC enerji iletim hattında, kirli izolatörlerin kaçak
akımları için eşdeğer devreyi çiziniz.
525. 765 kV luk bir iletim hattına özel “kuş korkulukları” yerleştirilmiştir. 10 yıllık işletme
deneyiminin ardından, kuş korkulularının “Geri Ödeme Süresi”ni nasıl hesaplarsınız?
526. Bir üç fazlı asenkron motorun çalışma ilkesini açıklayınız.
527. Bir tek fazlı asenkron motorun çalışma ilkesini açıklayınız.
528. Yuvarlak kutuplu bir senkron generatörün çalışma ilkesini açıklayınız.
529. DC generatörün çalışma ilkesini açıklayınız.
530. 4 MW lık bir senkron generatör sökülüp bir başka yerde motor olarak kullanılabilir mi?
531. 200 kW lık bir asenkron motor, sökülüp bir başka yerde generatör olarak kullanılabilir
mi? Nasıl?
532. Lineer asenkron motor hakkında bilgi veriniz.
533. Bir troleybüsün DC seri motoru 1500 d/dak hızla döndüğü anda, taşıtın hızını (m/s) nasıl
bulursunuz?
534. Ampermetrenin iç direnci RA ve voltmetrenin iç direnci ise RV olsun. Ölçü aletlerinin
eşdeğer devrelerini çiziniz. Aletler ideal olsaydı, eşdeğer devreler nasıl olacaktı?
535. Y = f ( X1, X2,........Xn) ; Y = f(X1) + f(X2) +.....+f(Xn); Y = ll X1, X2,........Xn ll ;
Y = f(Xj) j =1,....n ; E(Y/ X1, X2,........Xn) E:Estimation fonksiyonlarının
birbirinden farkı nedir?
536. Çift devreli bir taşıyıcı direkte tüm fazlar aynı seviyededir. Traversin eğilme momenti
nasıl hesaplanır?
537. 10 dönümlük bir alanda çeşitli aralıklarda yerleştirilmiş rüzgar türbinleri bulunmaktadır.
Bu rüzgar tarlasının gürültü seviyesini (dB/m2) nasıl belirlersiniz?
538. 35/0.4 kV luk bir dağıtım trafosunun “tap” değeri 8 * %2.5 dur. Tap için elektriksel
eşdeğer devreyi çiziniz.
539. 110/220 kV 60 Hz lik bir trafo 50 Hz de çalıştırılırsa ne olur?
540. 110/220 kV 50 Hz lik bir trafo 60 Hz de çalıştırılırsa ne olur?
541. Bir santral çalışırken aniden gücün 100 MW artması ile frekans 49.6 Hz e düşüyor.
Güç aniden 100 MW düşse idi, frekans hangi değeri alırdı?
542. Bir kojenerasyon tesisi hem LPG hem de doğalgaz ile çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 20


1 kWh elektrik enerjisi için ne kadar yakıt gerektiğini, iki yakıt türü için de ifade ediniz.
543. Yeni kurulacak bir sağlık merkezinin radyoloji bölümü için çeşitli tanı cihazları (MR,
USG, sintigrafi, doppler, vb..) monte edilecektir. Her cihazın THD spektrumu bellidir.
Buna göre, her fazın THD si aynı olacak şekilde bir tesisat oluşturmak için nasıl yol
izlersiniz?
544. Üniversitemizin hafta içi günler için eşzamanlılık katsayısını nasıl belirleyebilir siniz?
545. IV. Buz bölgesi için geliştirilen bir direk III. Buz bölgesinde kullanılacak olsa, rüzgar
menzili ve tek taraflı maksimum menzili ne kadar değişecektir? Açıklayınız.
546. Bir iletim hattının üç direği aliğman üzerinde olmakla birlikte, projedeki yerlerinden
sırasıyla 1.5 m, 2 m (doğu yönünde) ve1 m (batı yönünde) kaymıştır. Aplikasyondaki
bu hata, irtifak ve istimlak alanlarını (m2) ne ölçüde değiştirir?
547. Yaz aylarında bir HES’te 12 saat boyunca 6 adet baraj kapak açılarak türbinler tahrik
edilmiştir. Bu sürenin sonunda baraj gölündeki su seviyesinin 1m düştüğü gözlenmiştir.
Barajda elde edilen elektrik enerjisini formüle ediniz.
548. 220 V luk bir fazlı asenkron motoru 220 V DC ile beslersek ne olur? Teorik olarak
açıklayınız.
549. Transpoze edilmemiş bir iletim hattında, fazların empedans asimetrisini nasıl
hesaplarsınız?
550. Sincap kafesli bir asenkron motorun rotor çubuklarından birisi erimiş (veya kopmuş)
olsa, bu durum motorun performansını nasıl etkiler? Rotorun eşdeğer devresi nasıl
değişir?
551. 35/0.4 kV luk bir trafonun primerine 35 kV DC uygulansa, t=0 anında sekonder gerilimi
nasıl hesaplanır?
552. Bir üç fazlı asenkron motorun %120 momentteki hızının alacağı değeri bulabilmek için,
hangi parametreleri bilmemiz gerekir?
553. 50 MVA lık bir senkron generatörün türbininin hızı %20 azalsa ve uyarma akımı da %10
düşse, aşağıdaki durumlar için generatörün gerilim ve frekansı nasıl etkilenir?
1. • Generatör tek başına (ayrık) besleme yapıyorken,
2. • Generatör enterkonnekte şebekeye bağlı iken.
554. 1 kW 220 V luk bir fazlı asenkron motorun “moment-hız” değişimini, laboratuar
ortamında nasıl elde edersiniz?
555. Elektrik makinelerinde “izolasyon sınıfı” ne demektir?
556. Bir asenkron motor tam yük altında çalışırken sargı sıcaklığı 100 0C, ortamın sıcaklığı
ise 22 0C ölçülmüştür. Motorun yükü %50 azalmış olsa ve ortam sıcaklığı da –5 0C ye
düşmüş olsa, sargı direncinin sıcaklığı ne olacaktır?
557. Üç adet bir fazlı trafoyu üç fazlı bir trafo olarak kullanmak istiyoruz. Yıldız topraksız-
yıldız topraklı olacak şekilde bağlantı şemasını çiziniz.
558. Üç fazlı bir asenkron motorun yıldız bağlantısı için, klemens kutusunda 3 ohm değerinde
bir tel kullanılmış olsa, bu direnç eşdeğer devreye nasıl yansıtılabilir?
559. Üç fazlı bir asenkron motor için klemens kutusunda, yıldız ve üçgen bağlantıları nasıl
yapılır, gösteriniz.
560. Bir DC iletim hattındaki şönt reaktörün uç gerilimi 0.96 per-unit, şönt kompanzatörünkü
ise 0.2 per-unit tir. Baz gerilim 250 kV olduğuna göre, gerilimlerin gerçek değerleri
nedir?
561. Fortescue nin simetrili bileşenler teorisinin uygulandığı devreler, hangi özellikleri
taşımalıdır?
 
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 21


562. Bir senkron generatörde;
1. • Uyarma devresinin gerilim kaynağının polaritesi değiştirilirse,
2. • Türbinin devir yönü değiştirilirse,
Ne olur?
563. 154/35 kV luk bir trafonun primer gerilimi, temel, üçüncü ve yedinci harmonikleri
içermektedir. Trafonun sekonder gerilimini ifade ediniz.
564. Bir senkron generatörün uyarma devresindeki gerilim 0.1 saniye kesilmiş, sonra yeniden
eski değerinde uygulanmıştır. Uyarma devresinin akımı nasıl değişir?
565. 100 MW lık generatörün uç gerilimi 20 kV iken, izolasyon için harcanan para M (USD)
dir. Aynı generatörün uç gerilimi 25 kV olsaydı, izolasyon maliyeti ne olurdu?
566. 3(s + 4) / (s (s + 1) (s2 + 4)) fonksiyonunun kutuplarını ve sıfırlarını bulunuz.
567. Bir fonksiyonun değişimi çizilirken, asimtotları da gösterilir. Neden?
568. Bir filtre devresinde “kesim frekansları” ne demektir?
569. 380 kV 50 Hz lik bir iletim hattında izolatörden I1, dikmeden I2 ve temelden I3 kaçak
akımı geçmektedir. Söz konusu yerlerdeki B ve E alan çizgilerini gösteriniz.
570. Yukarıdaki soruda, B ve E alanlarının zamana göre değişimlerini çiziniz.
571. Duyarlılık analizi ne demektir?
572. Transistörün kullanılma amacı nedir?
573. R1 direnci ile bir diyot seri bağlı olup bu elemanlar C // R2 paralel bağlantısı ile seri
olarak bağlanıyor. Devreye V gerilim uygulandığına göre, düğüm gerilimleri yöntemini
uygulayınız.
574. Çok katlı integral ne amaçla kullanılır?
575. Bir ACSR iletkendeki çelik damarlar ile çelik telin damarları sıcak galvanizleme yöntemi
ile kaplanmaktadır. Her iki iletken için galvanizleme yapılmasının ortak ve farklı
nedenlerini belirtiniz.
576. A barasında B barasına doğru 100 km lik hat üzerinden 100 MW güç transfer edilecektir.
A barasındaki (merkezindeki) operatörün yapacağı işlemleri belirtiniz.
577. Bir asenkron motorun yol alma süresini, laboratuarda nasıl belirlersiniz?
578. Seri R L C devresinde, rezonans frekansı nedir ve nasıl hesaplanır?
579. 3 + 100 sin(314t + 200) + 2 e-0.1t ....Amper akımını frekans (jw) düzleminde ifade ediniz.
580. Bir grafta temel çevre ve temel kesitleme ile ilgili kurallar nelerdir?
581. Bir nehir atlama hattında, atlama direklerinin boyları 200 er metredir. Hattın devam eden
bölümünde, normal direk boyları ise 35 er metredir. Zeminde ölçülen E ve B alanları
biliniyorsa, su yüzeyindeki alan değerlerini nasıl hesaplarsınız?
582. Bir trafonun boşta kayıplarını %1 azaltmak için, trafo üretimi sırasında 2 USD/W
maliyet gerekmektedir. Bu tür üretimin ekonomi analizini yapınız.
583. Hava aralığı 1 cm, dış çapı 20 cm, iç çapı 14 cm olan bir toroit için magnetik devre
denklemini yazınız.
584. Simulasyon ne demektir ve ne amaçla yapılır?
585. Akım (I), gerilim (V) ve zaman (T) cinsinden; tesla, coulomb, weber, henry ve farad
birimlerini belirtiniz.
586. 154 kV luk 10 km lik bir yer altı kablosu işleme altındadır; kablonun kapasitif (şarj)
akımı Amper/km nasıl bulunabilir?
587. Bir asenkron motorun mıknatıslama akımı, 1440 d/dak hızda ve 800 d/dak hızda nasıl bir
değişime sahip olur?
588. Bir F(x, y) fonksiyonunun minimum ve maksimum değerleri nasıl bulunur?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 22


589. Bir barajın göl yüzeyi (km2) bilinmektedir. MWh enerji miktarını bulabilmek için, başka
hangi bilgilere gerek vardır?
590. Gauss-Seidel ile Newton-Raphson yöntemleri hakkında kısa bilgi veriniz.
591. Bir bölgede toprak özgül direnç ölçümleri yapılmaktadır. Ölçme raporunda ρ (ohm.m)
dışında, başka hangi bilgilere yer verilir?
592. Bir fare 220 V luk antigron kabloyu her gün aynı yerinden ve aynı miktarda kemirmiş ve
yedi günün sonunda elektrik akımına çarpılarak ölmüş olsun. Farenin kemirmeye
başladığı gün, üç gün sonra ve yedinci gün için, kablonun kemirilme noktasında görülen
Thevenin (direnç) eşdeğer devresini çiziniz.
593. a fazına ilişkin simetrili bileşenlerin fazör değerleri (I1, I2, I0) biliniyor olsun. b ve c
fazlarındaki simetrili bileşen akımlarının zamana göre değişimleri nasıl çizilir?
594. Tekerlekli sandalyede oturan (bacakları olmayan) bir adam, 220 V luk prize
dokunduğunda elektrik akımına maruz kalırsa, dirençlerden oluşan kaçak akım yolunu
çiziniz.
595. Bir iletim hattının B ve E alanları yağmurlu (kötü) hava koşullarında artış
göstermektedir. Bunun nedenini matematiksel olarak (bağıntı yardımıyla) açıklayınız.
596. t2 fonksiyonu t=3. saniyeden itibaren (ötelenmiş olarak) uygulanacaktır. Bu fonksiyonu
zaman (t), frekans (jw) ve Laplace (s) düzlemlerinde çizerek gösteriniz.
597. Uzun bir enerji iletim hava hattında, dalga boyu, propogasyon, atenasyon gibi
büyüklüklerin fiziksel anlamları nelerdir?
598. 380 kV luk bir hava hattının bir fazına değen ağaç dalı için Norton eşdeğer devresini
çiziniz. (Ağacın dalı, gövdeye göre 1/20 kalınlıktadır.)
599. İki taraftan beslenen bir dağıtım fiderinde, besleme gerilimleri 10 kV ve 10.5 kV ise,
sirkülasyon akımı nasıl hesaplanır ? (Fiderde belirli noktalardan yükler çekilmektedir)
600. Üç fazlı bir kablo pens ampermetre ile ölçüm sonucunda I (Amper) okunmuştur. Bu
akımı yorumlayınız.
601. Bir kompanzasyon tesisinde, kademelere bağlı olarak, 20 kVAr, 10 kVAr ve 5 kVAr
değerinde kondansatör blokları vardır. Tesisin kondansatör bağlantı şemasını çiziniz.
602. Bir fare kemirdiği kablodan dolayı elektrik akımına maruz kalmıştır. Farenin baş, ayak,
gövde ve kuyruk dirençleri sırasıyla R1, R2, R3 ve R4 ise, fareye yönelik Thevenin ve
Norton eşdeğer devrelerini çiziniz.
603. 154 kV luk kapalı bir trafo merkezi içindeki B (mT), E (kV/m) ve gürültü (dB)
seviyelerini nasıl belirlersiniz?
604. Bir termik santrale ait baca gazı (desülfirizasyon) filtresinin kuruluş maliyeti M (USD)
ve aylık bakım-işletme maliyeti ise M1 (USD) dir. Filtrenin ekonomik analizini yapınız.
605. Bir laboratuarda DC motoru ile senkron generatör akuple bağlanmıştır. Sistemin giriş ve
çıkış parametreleri nelerdir?
606. 154 kV luk sentetik malzemeden yapılmış çubuk izolatörün “zincir verimi” neye eşittir?
607. 35 kV luk porselen mesnet izolatörün “zincir verimi” neye eşittir?
608. Laboratuarda 0.1 mH ve 10 mikrofarad değerindeki elemanları nasıl oluşturabilirsiniz?
609. Üç fazlı bir asenkron motorda yatak sorunları nedeniyle hava aralığı δ (mm) her yerde
üniform değilse, bu durum motorun performansını nasıl etkiler?
610. Bir asenkron motor anma büyüklükleri ile çalışırken, aniden mili kilitlenirse, motorun
eşdeğer devresi nasıl olur?
611. Yukarıdaki motorun şebekeden çekeceği akımı formüle ediniz.

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 23


612. Aşağıdaki yerler için bir asenkron motorun mil gücü hangi parametrelere bağlı olarak
belirlenir?
1. • Kuru temizleme makinesi
2. • Yolcu asansörü
3. • Yük asansörü
4. • Çatı katına su pompalanması
613. Az yağlı ve yağlı tip kesici hakkında kısa bilgi veriniz.
614. 20 metre uzaktan, bir trafonun yağlı tip olup olmadığını ve buchholz rölesi olup
olmadığını nasıl anlarsınız?
615. 20 metre uzaktan, bir trafonun YG/YG trafosu mu yoksa YG/AG trafosu mu olduğunu
nasıl anlarsınız?
616. Aşağıdaki elemanların ortak ve farklı yanları nelerdir?
1. • Bıçaklı sigorta
2. • Termik şalter
3. • Aşırı akım rölesi
4. • Termik magnetik şalter
5. • Otomatik (W) sigorta
6. • Termistör
617. Bir trafonun yağ genleşme kabı bir silah mermisiyle delinecek olsa, bu durumda ne olur?
618. 154/35 kV luk bir şebeke trafosunun sekonderinden S2 = P2 +j Q2 ....(MVA) gücü
çekiliyorsa, primer gücünü (S1) formüle ediniz.
619. Aşağıdaki konstrüksiyon özelliklerinin nedenlerini belirtiniz:
1. • Trafo buşingindeki boğumlar
2. • Asenkron motorun dış gövdesindeki dilimler
3. • Alpek kablo üzerindeki yivler
4. • Motor milindeki çıkıntı
620. 35/0.4 kV yıldız-yıldız topraklı bağlı bir dağıtım trafosu için, işletme topraklamasını ve
koruma topraklamasını çizerek gösteriniz.
621. 154 kV luk 40 km uzunluğundaki bir hava hattında; yazın (40 0C sıcaklıkta) ve kışın
(-10 0C sıcaklıkta) kapasitif kaçak akımları Amper/km nasıl belirlenebilir?
622. 35/0.4 kV luk bir trafonun primerindeki a fazı ile sekonderindeki c fazının arasına bir
uçurtma dolanmış olsa, bu duruma ilişkin Kirchhoff yasasını uygulayınız.
623. Bir asenkron motor fabrikasında aynı güç ve tipte olmak üzere, devir sayısı farklı (1440
d/dak, 1460 d/dak...vb) motorlar nasıl üretilmektedir?
624. 154/35 kV luk trafonun bağıl kısa devre gerilimi %5 dir. Trafo Fabrikası bu değeri %4.5
yapmak için, nasıl bir yol izleyecekti?
625. Bir termik santralde elektrik enerjisi elde etmenin aşamalarını gösteren blok diyagramı
çiziniz.
626. Bir hidroelektrik santralde elektrik enerjisi elde etmenin aşamalarını gösteren blok
diyagramı çiziniz.
627. Bir rüzgar santralinde elektrik enerjisi elde etmenin aşamalarını gösteren blok
diyagramı çiziniz.
628. 2 metre uzaktan bir asenkron motorun sincap kafesli tip veya bilezikli tip olduğunu nasıl
anlarsınız?
629. Şeritmetre ve dürbün yardımıyla, arazideki bir direğin some açısını nasıl belirlersiniz?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 24


630. Bir yalıtkan sıvının 1 litresinin direncini nasıl belirlersiniz?
631. 10 uzaktan baktığınızda, bir şal merkezindeki kesici ile ayırıcıyı birbirinden nasıl
ayırabilirsiniz?
632. Bir ev aletinin topraksız bir fişi izolasyon yeteneğini büyük ölçüde kaybetmiş olsa, alet
çalıştığı sırada Norton eşdeğer devresi nasıl çizilebilir?
633. Bir kablonun dış kılıfı bıçakla soyulmuş olsa, bu kılıf numunesinin dielektrik
dayanımını (kV/cm) nasıl belirlersiniz?
634. Bir radyoaktif paratoner hangi kriterlere göre seçilir?
635. 100/5 Amperlik bir akım trafosunun uçlarında bir ampermetre bağlıdır. Ampermetrenin
iç direncinin, ölçülen akım üzerindeki hata payını belirtiniz.
636. Toprak meggeri yardımıyla, bir arazinin zemin yapısını (taş, kum, humus,....) (yaklaşık ta
olsa) nasıl belirlersiniz?
637. Bir kafes direğin topraklama direnci (R) ile toprağın özgül direnci (ρ) arasındaki
matematiksel ilişkiyi nasıl bulabilirsiniz?
638. Kuzey Kutbu ve Güney Kutbu için tasarlanacak enerji iletim hava hatlarında; gerek
kritik menzil gerekse kritik sıcaklık derecesi için ne söylenebilir?
639. İkaz küresi ile faz iletkeni arasındaki karşılıklı kuplajı (laboratuar daki model üzerinde)
nasıl elde edersiniz?
640. Üç fazlı bir iletim hattında a fazı için hat sonundan görülen Thevenin eşdeğer devresini
çiziniz. ( a-b ve a-c arasındaki karşılıklı endüktanslar, sırasıyla Ma-b ve Ma-c dir.)
641. 20 MVA 10 kV luk bir tesiste röle açma akımı nasıl bulunur?
642. Bir gergedan bir dağıtım trafosunun kazanını boynuzu ile delecek olsa, ne olur?
643. Kutup Bölgelerinde altı ay gündüz, altı ay da gece ile geçmektedir. Bu bölgelerde
kurulacak 500 kV luk enerji iletim hava hattının akım taşıma kapasitesi nasıl
hesaplanabilir?
644. Bir bölgede kurulacak 380 kV luk hava hattının aliğmanı 40 km boyunca doğu-batı
yönünde, 30 km boyunca batı-kuzeybatı yönünde,..... devam etmektedir. Hattın
elektriksel yönden tasarımında bu yönlerin etkisi ne olabilir?
645. İkili demet iletkende olacak bir faz-toprak kısa devresi için, F (elektrodinamik) kuvvetini
formül ediniz.
646. Laboratuarda, bir elemanın L ve R parametrelerini, yalnızca ampermetre ve voltmetre
kullanarak nasıl bulabilirsiniz?
647. Noktasal, yüzeysel, hacimsel, çizgisel dirençler için uygulamadan birer örnek veriniz.
648. Benzin motorlarında (arabalarda) vitesin gördüğü fonksiyonu, aşağıdaki taşıtlarda ne
görür?
1. • Troleybüs (DC seri motorlu)
2. • Tren (asenkron motorlu)
3. • Tramvay (DC serbest uyarımlı motorlu)
649. Gerilim uygulanmamış bir trafoda iki faz sargısı arasındaki kapasiteyi;
1. • Trafo kazanı içinde yağ varken
2. • Trafo kazanı henüz boş iken
Nasıl belirlersiniz?
650. 35/0.4 kV luk trafonun primer ve sekonder taraflarında kullanılan bakır ağırlıklarını ifade
ediniz.
651. X ve Y ülkeleri arasında 735 kV luk bir link oluşturulacaktır. Bu linkin ekonomik
analizini yapabilmek için, hangi bilgilere gerek vardır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 25


652. Yukarıdaki soruda linkin gücü P(MW), hangi kriterlere göre belirlenir?
653. 35 kV luk bir yer altı kablosunun çekilmesinde ve montajında nelere dikkat edilir?
654. 400 kV luk bir AC hattında 24 adet zincir eleman kullanılmıştır. Aynı bölgede 400 kV
luk DC hat kurulacak olsa, aynı elemanlardan kaç tane kullanmak gerekecektir?
655. 4 kg çamaşır yıkama kapasitesine sahip bir çamaşır makinesi, 3 kg çamaşır ile doludur.
Makine 1000 D/dak devirde sıkma işlemine geçtiğinde, şebeke gerilimi 215 V olsa,
motorun akımı, hızı ve momenti ne kadar değişir?
656. Bir iletim hattının dalga empedansının, gerek 50 Hz de gerekse 60 Hz de değişmemesi
için, gerek koşul nedir?
657. 154 kV luk bir iletim hattının, 30 km veya 60 km uzunlukta olması, dalga empedansının
ne kadar değiştirir?
658. 200 km lik bir iletim hattının dalga empedansı Zc dir. Bu hatta paralel olarak özdeş bir
iletim hattı daha bağlanmıştır. Ancak yeni hattın uzunluğu 190 km dir. Sistemin
(eşdeğer) dalga empedansını Zc cinsinden ifade ediniz.
659. 200 kV luk bir sualtı kablosunun üzeri, sahile yakın 100 metre boyunca midye ile
kaplıdır. Karşı sahil yakınlarında ise yosun ile örtülmüştür. Her iki sahil yakınlarında,
kablodan 1 metre uzaklıktaki B ve E alanları bu “örtüler”den nasıl etkilenir? İfade ediniz.
660. 300 kV luk bir sualtı kablosunun;
1. • Deniz içinden
2. • Bataklık (çamur) içinden
3. • Akarsu içinden
Geçecek olması ile, hangi elektriksel parametrelerinde değişme olur?
661. Üç fazlı bir hatta, direk geometrisi nedeniyle (aynı seviyede) üç adet koruma teli
kullanılmıştır. Koruma telleri için (menzil boyunca) çevre denklemlerini yazınız.
662. 300 kV luk bir DC hava hattının dalga empedansı nasıl hesaplanır?
663. 300 kV luk bir DC yer altı kablosunun dalga empedansı nasıl hesaplanır?
664. 300 kV luk bir DC sualtı altı kablosunun dalga empedansı nasıl hesaplanır?
665. Yıldırım darbesi sonucu atlama riski; 154 kV luk hat için mi yoksa 765 kV luk hat için
mi daha yüksektir? Neden?
666. Bir güç trafosunun boşta çalışma akımının genliği, hangi parametrelere bağlıdır?
667. 154/35 kV luk trafonun mıknatıslanma akımı, 154/380 kV luk trafonunkinden büyük
müdür? Neden? (Trafolar aynı güçtedir.)
668. Bir zincir izolatörün üzeri 1 cm kalınlıkta (üniform) buz ile kaplı olsa, izolatördeki buzun
ağırlığını nasıl ifade edersiniz?
669. Bir sincap 24 voltluk akü kablosunu kemirdiğinde (kablo kılıfını soyduğunda), ilgili
Thevenin ve Norton eşdeğer devrelerini çiziniz. (Sincabın baş, gövde, ayak ve kuyruk
dirençleri , sırasıyla R1 R2 R3 R4 ...(ohm) alınacaktır.)
670. Üç fazlı bir trafoda “11” bağlantı grubu (3300 lik faz kayması) nasıl oluşturulur?
671. Bir senkron generatörde uç geriliminin sinüsoidal olması için, üretim sırasında ne
yapılmaktadır?
672. 110/220 voltluk bir fazlı trafonun primerine 90 sin (wt + 300) volt gerilimi uygulanmış
olsun. Sekonderdeki gerilimin ifadesini bulunuz.
673. e tabanlı (ln) ve 10 tabanlı (log) logaritmaların fiziksel anlamları nedir?
674. Elektrik ölçü aletlerinde Kalibrasyon nedir ve nasıl gerçekleştirilir?
675. Enerji dağıtım hesaplarında “enine” ve “boyuna” gerilim düşümü hesapları neden
yapılır? Enerji iletim hesaplarında, söz konusu gerilim düşümleri neden hesap edilmez?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 26


676. Üniform yayılı yük yoğunluğu “J (A/m)” için, pratikten üç örnek veriniz.
677. Bir lehim makarasında sarılı olan “lehim teli” nin özgül direncini formüle ediniz. Havya
ile lehim yapıldığı anda ve lehim donduktan sonra da özgül dirençleri ifade ediniz.
678. Bir telekominikasyon kablosu ile bir enerji iletim hattı arasında etkileşim olabilmesi,
hangi faktörlere bağlıdır?
679. Bir demiryolu (ray) sistemi ile 10 m uzakta 1 m derinlikteki 35 kV luk üç fazlı AC
kablosu arasındaki etkileşim hangi faktörlere bağlıdır?
680. Birbirine paralel olan iki teleferik hattı arasında karşılıklı etkileşim, hangi faktörlere
bağlıdır?
681. Bir aliğman boyunca; 400 kV luk AC iletim hattı veya 400 kV luk DC iletim hattı
kurulacaktır. Hangisinin “irtifak alanı” daha büyük olur ve neden?
682. Hat sonu gerilim ve güç değeri belli iken, bir enerji iletim hattının hat başı
büyüklüklerini hesaplatmaya dönük “akış diyagramını”;
1. • Hat süseptansı ihmal edilmişken,
2. • Hat Pİ devresi ile modellenmiş iken,
3. • Hat üniform R L C parametreleri ile modellenmiş iken,
Çiziniz.
683. Bir inverterden beslenen üç fazlı asenkron motorun “harmonik demir kayıpları”nı nasıl
ayrıştırırsınız?
684. 500 kV luk bir iletim hava hattının üzerine sık aralıklarla göçmen kuşlar konmuş olsun.
Hattın 1 m üzerindeki ve 1 m altındaki B ve E alan büyüklükleri nasıl ifade edilir?
685. Bir trafo fabrikası geçen ay 1200 trafo, bu ay ise 960 trafo satmıştır. Fabrikanın kapasite
Kullanım Oranı’nı ve mamul stok miktarını belirleyebilmek için, hangi bilgilere gerek
vardır?
686. Bir yıldırım darbesi 400 km uzunluğundaki iletim hattının, hat başından itibaren 280.
kilometresine düşmüş olsun. Darbenin hat başına ve hat sonuna ulaşması için geçecek
süreleri bulunuz.
687. Bir yıldırım darbesi 100 km uzunluğundaki iletim hattının, hat başından itibaren 80.
Kilometresine (terminal noktasına) düşmüş olsun. Darbenin hat başına ve hat sonuna
ulaşması için geçecek süreleri bulabilmek için, başka hangi bilgiler verilmiş olmalıdır?
688. Enerji iletim hatlarında faz iletkenleri arasında olabilecek minimum mesafe;
D = 0.5 ( fmax + Liz)1/2 + U/150 ....(metre) dir. Hangi durumda ilk terim sıfır değerini
alır?
689. 200 kV luk gidiş-dönüş iletkenli bir DC hava hattı, aynı zamanda 0.1 kV değerinde 3.
harmonik de (180 Hz) içermektedir. Hattın iki fazı arasındaki gerilimi ifade ediniz.
690. Kontrol kaleminin çalışma ilkesi nedir?
691. Bir tüketim barasından S = 120 + j40 MVA gücü çekilmektedir. Her fazdan çekilen
güçlerin zamana bağlı değişimlerini çiziniz.
692. Bir tip proje kafes direği II. Buz bölgesi için tasarlanmıştır. Bu direk III. Buz bölgesinde
kullanılacak olsa, hattın R L C parametrelerinde değişiklik olur mu? Neden?
693. Üç fazlı ikili demet iletkenli bir AC hatta, spacerden akım geçişini teorik olarak
gösteriniz.
694. Bir fazlı üçlü demet iletkenli bir DC hatta, spacerden akım geçişini teorik olarak
gösteriniz.
695. 120 adet veriden oluşan bir veri kümesi olsun. Burada “Normalizasyon” işlemi nasıl ve
ne amaçla yapılır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 27


696. Topraklaması yapılacak bir şalt arazisinde, zemindeki bağıl nem (%) ile ortamdaki bağıl
nem (%) arasındaki matematiksel ilişkiyi ortaya koyabilmek için, ne tür (ON-LINE)
bir kontrol düzeni kurulabilir?
697. 500 kW lık bir asenkron motor daha ömrünü doldurmadan, ikinci el piyasada satışa
çıkarılmıştır. Bugün itibariyle, motorun defter değeri, hurda değeri, birikmiş
amortismanı, piyasa değeri, amortisman oranı gibi büyüklükleri ifade ediniz.
698. Bir HES baraj gölünde saatlik buharlaşma miktarını ortaya koyabilmek için, ne tür (ON-
LINE) bir kontrol düzeni kurulabilir?
699. Bir HES baraj gölünde baraj gövdesindeki su sızıntısını ortaya koyabilmek için, ne tür
(ON-LINE) bir kontrol düzeni kurulabilir?
700. Bu yıl bir fabrikanın besleme trafosunun amortisman payı fabrikanın tüm amortisman
payları toplamı içinde %12 paya sahiptir. Bu payın gelecek yılki değerini bulabilmek
için, ne tür bilgilere gerek vardır?
701. Bir senkron generatörde, stator ile rotor sargıları arasındaki izolasyon nasıl sağlanır?
702. İki gözlü bir magnetik devreye, Kirchhoff’un yasalarını nasıl uyarlayabilir siniz?
703. Analog tipte “kablo arıza yeri belirleme aleti”nde, hata sınıfı 0.1 dir. Aletten ölçülen
değer 2143 metre ise, kazma vurulacak aralık hangi sınırlar arasında olacaktır?
704. Bir senkron generatörün faz sargıları çevresindeki B alan çizgileri, nasıl kağıt üzerine
dökülebilir?
705. Bir mobil termik santral, çevresel yönden nasıl yerde konuşlandırılmalıdır?
706. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), hangi elektrik tesisleri için gerçekleştirilmek
zorundadır?
707. Bir enerji iletim hava hattının kurulması sırasında, hangi çevresel faktörler dikkate
alınır?
708. Dalgalı kur modelinin uygulandığı varsayılarak, bir termik santralin günlük mazot
maliyetine ait “para akış diyagramı”nı çiziniz.
709. Ayrık değerleme durumunda nominal faiz %20/yıl ise, sürekli değerleme durumunda
yıllık faiz ne olur?
710. Bir santralin ilk yıla ait bakım maliyeti M (bin USD) dir. Önümüzdeki 3 yıl boyunca;
1. • Her yıl %2 artacak olsa,
2. • Her yıl 0.05 M kadar artacak olsa,
T=0 a indirgenmiş toplam bakım maliyetini bulunuz. (Paranın zaman değeri %10/yıl dır)
711. Bir ağaç dalı üzerinden oluşan faz-toprak arıza akımının ifadesini yazınız.
712. 380 kV luk bir hava hattında iki faz-toprak arızası, hangi durumlarda oluşabilir?
713. 220 kV luk bir yer altı kablosunda faz-toprak arızası, hangi durumlarda oluşabilir?
714. Kum dolgu tranşe içindeki 35 kV luk kablonun, “kum”daki B ve E alan değerlerini
bulabilmek için, hangi bilgiler gerekir?
715. 35 kV luk yer altı kablosunda iletken kesitinin dairesel olmayıp başka bir geometride
yapılmış olması, ne anlama gelir?
716. 400 kV luk bir yer altı kablosunda, toprak yolu eşdeğer devresini çiziniz.
717. 154/35 kV luk trafonun yıldız noktasının toprağa bağlandığı yerde ölçülen akım neyi
ifade eder?
718. Bir direğin, asenkron motorun gövdesinin, trafonun yıldız noktasının, paratonerin ve
prizin “topraklamaları” hangi tür topraklama kapsamına girer?
 
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 28


719. “Kısa” uzunluktaki bir iletim hattının; transpozisyon yapılmış ve yapılmamış durumları
için, tek-hat diyagramlarını çiziniz.
720. “Orta” uzunluktaki bir iletim hattının; transpozisyon yapılmış ve yapılmamış durumları
için, tek-hat diyagramlarını çiziniz.
721. Bir fluoresant lambanın şebekeye bağlantı şemasını çizip, balast ve starterin niçin
kullanıldıklarını belirtiniz.
722. Bir su türbininin kanatlarından birisi kırılacak olsa, güç üretimi nasıl etkilenir?
723. Bir DC generatörün;
1. • Kollektör lamellerinden birisi kırılacak olsa,
2. • Fırçası yanmış olsa,
Makinenin performansı nasıl etkilenir?
724. Bir DC enerji iletim hattının self ve karşılıklı endüktanslarının değerleri, hattın hangi
parametrelerine bağlıdır?
725. Bir şalt merkezinde;
1. • Kesiciden önce ayırıcı açılırsa,
2. • Ayırıcıdan önce kesici devreye alınırsa,
Ne olur?
726. Yalıtkan kayıpları kapsamındaki, dielektrik, histerzis, polarizasyon, I2R ve iyonizasyon
kayıplarına uygulamadan birer örnek veriniz.
727. Bir yer altı kablosunda ne zaman geometrik ortalama yarıçap (GMR) hesabı yapılmaz?
728. Bir hava hattında ne zaman geometrik ortalama açıklık (GMD) hesabı yapılmaz?
729. Bir HES’te debi (Q) ile güç (P) arasındaki matematiksel ilişki şöyle bulunmuştur:
Q = a + b P + c P2 .....................(m3/s)
Bu bağıntı nasıl elde edilmiştir?
730. Bir YG kafes direğinin çevresindeki, direkten X (metre) uzaklıktaki adım geriliminin
yaklaşık matematiksel ifadesi şöyledir:
U = a exp(-b X) ............ (volt) ; a ve b reel katsayıları göstermektedir.
Bir kanguru (kesesinde yavrusu olduğu halde), direkten 10 m uzaklıkta dururken, 2 şer
metrelik sıçrayışlarla, en son olarak (10. metrede) direğe dokunuyor. Kangurunun her
sıçrayışta maruz kalacağı gerilimleri ifade ediniz.
731. Aynı kanguru direğe iki eliyle dokunduğu anda maruz kalacağı temas gerilimini ifade
ediniz. (Kangurunun el, baş, gövde, ayak dirençleri sırasıyla R1 R2 R3 ve R4 olup,
yavrusunun tüm vücut direnci R5 ....(ohm) dur.)
732. Bir güç trafosunun diferansiyel röle ile korunmasına ait şemayı çiziniz.
733. Bir güç sistem laboratuarında, bir enterkonnekte sisteme ait binlerce hat, yük ve
generatör dev ekrana yansıtılarak gözlenebilmekte ve gerekli simülasyonlar on-line
izlenebilmektedir. 547. no.lu baradan görülen Thevenin eşdeğer devresini elde
edebilmek için, yapılacak işlem sırasını belirtiniz.
734. Çok küçük bir akımın (mikro amper) ölçülmesi gerektiği halde, elimizde bu ölçekte bir
alet bulunmuyor ancak milivoltmetre bulunuyorsa, bu küçük akımı nasıl ölçebiliriz?
735. Bir iletim hattında 87 no.lu direk bir transpozisyon direğidir. 86-87 ve 87-88 no.lu
direkler arasındaki B ve E alanlarını ifade ediniz.
736. Üniversitemizin besleme trafosu, odamızdaki priz ve tavandaki lamba arasından
hangisi/hangileri “sonsuz güçlü şebeke” tarafından beslenmektedir, neden?
737. İletim hatlarında faz iletkenlerine “ikaz küreleri” takılmaz. Neden?
738. V tipi zincir izolatörde ara açı (θ), neye bağlı olarak belirlenir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 29


739. Dünyada kullanılmakta olan gerilim kademeleri (69, 115, 138, 161, 230, 345, 380, 400,
500, 765, ... kV.) nasıl ortaya çıkmıştır (belirlenmiştir)?
740. Bir X ülkesinde 3 adet iletim gerilimi kademesi varken, bir Y ülkesinde 5 adet kademe
oluşunu nasıl yorumlarsınız?
741. Laboratuarda, herhangi bir malzemenin yapısındaki serbest elektronların az veya çok
olduğunu, elektriksel ölçmelerle nasıl anlarsınız?
742. E = 3 i + 4 j + 5 k .........(volt/metre) elektrik alanını, laboratuar ortamında nasıl
elde edersiniz?
743. H = 9 i – 6 j – 2 k ...........(Amper/metre) magnetik alanını, laboratuar ortamında nasıl
elde edersiniz?
744. Bir motor fabrikası ürettiği sincap kafesli asenkron motorların M = f(n)
karakteristiklerini nasıl değiştirebilir?
(Bunun için, motorun hangi öğeleri üzerinde değişiklik yapmalıdır?)
745. Bir iş makinesi (dozer) 35 kV luk yer altı kablosunu parçalamış olsun. T = 0 anındaki
akım geçiş yolunu aşağıdaki varsayımlar için çiziniz:
1. • İş makinesi paletli iken,
2. • İş makinesi 4 lastik tekerlekli iken,
3. • İş makinesi 2 lastik tekerlekli ve paletli iken.
746. 154 kV luk L =100 km uzunluğundaki bir hava hattında, B ve E alanları için; B = f (L)
ve E = f (L) değişimlerini –yaklaşık- çiziniz.
747. Sualtı kablosu ile bağlanacak iki şalt merkezi arasındaki yatay açıklık 66 km, şalt
merkezlerinin rakımları 140 m ve 32 m dir. Kablo deniz dibine döşeneceğine göre,
yaklaşık kablo uzunluğunu ifade ediniz.
748. Bir trafonun kazanı içine yağ hacminin %1 i oranında nem girmiş olsa, arıza olup
olmayacağı neye bağlıdır?
749. Bir kablo pabucunun cıvatasını döndürme (tur) sayısı ile kontak direnci arasındaki
değişimi –yaklaşık- çiziniz.
750. i = 15 sin (314 t – 200) + 5 sin (942 t + 1000) Amper
Akımını t-düzleminde, ve jw-düzleminde çiziniz.
Gerek zaman düzleminde gerekse kompleks düzlemde türev alınız.
751. Bir trafo fabrikası değişik güçlerde ve gerilimlerde trafo imal etmektedir. Fabrika
Trafo maliyeti = f (kVA) ve Trafo maliyeti = f (kV) değişimlerini nasıl elde edebilir?
752. İnverter çıkışı bir gerilimin ifadesi; t-düzleminde ve jw-düzleminde nasıl yazılır?
753. Bir asenkron motorun besleme gerilimi 50 Hz temel bileşen (V1) dışında, V3 ve V7
harmonik gerilimlerini de içermektedir. Motorun elektriksel eşdeğer devresini çiziniz.
754. Bir sincap kafesli motorun rotoru dışarı çıkarılmış olduğu halde, elektriksel eşdeğer
devresini çiziniz.
755. Bir havya ile lehim yapılırken, Ohm ve Joule yasalarını uygulayınız.
756. Bir kondansatörün uçları arasındaki yükü (coulomb) nasıl ölçebilirsiniz? Yükün zamana
bağlı değişimi nasıldır?
757. Non-lineer özellikteki iki direnç (R1 R2) uçları arasına V gerilimi uygulanmıştır. İlgili
devre denklemlerini yazınız.
758. 1200 W lık bir ütü 220 V luk topraklı prize bağlıdır. Fişin kontak direnci R (ohm) ise,
elektriksel eşdeğer devreyi çiziniz.
759. Yer altı kablosunda yapılan çaprazlaştırma işlemi, hangi yönleriyle hava hatlarındaki
çaprazlaştırma işleminden farklılık gösterir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 30


760. Bir magnetik devrede kaçak akı olması istenen bir özellik midir? Neden?
761. Bir asenkron motorun klemens kutusunda sargı uçları için U V W ve X Y Z harfleri
bulunmaktadır. Motor anma yükünde çalışıyorken; U-X, U-V ve X-Y arasındaki gerek
gerilimler gerekse akımlar hangi değerleri gösterir?
762. Yukarıdaki soruyu; motor boşta çalışırkenki durumda ve kısa devre (bloke) çalışırkenki
durumda cevaplayınız.
763. Üç fazlı bir trafonun fazlarından birisinin boşta çalışma akımının; genliği ve THD si
diğer fazlardan farklı ölçülmüş olsun. Bu durumu nasıl açıklarsınız?
764. A = 3 + j2 kompleks büyüklüğü için aşağıdaki işlemleri art arda uygulayınız:
1. • Eşlenik al
2. • Bunun türevini al
3. • Bunun karekökünü al
4. • Bunun integralini al
5. • Bunun genliğini bul.
765. Eşlenik işlemini; jw-düzleminde, s-düzleminde ve t-düzleminde gösteriniz.
766. d1 ve d2 (mm) kalınlığıdak iki farklı izolasyon tabakasından oluşan bir kondansatörün
uçlarına U (volt) gerilimi uygulandığında, her tabaka uçlarına düşecek gerilimleri (U1 ve
U2) ifade ediniz.
767. 154 kV luk bir kablonun bakır faz iletkeni ile çelik zırhı arasındaki karşılıklı endüktansı
ve kapasiteyi nasıl ölçersiniz?
768. y1 = x2 ve y2 = 3x fonksiyonlarının türevlerini, geometrik olarak bulunuz.
769. Kesiti S (cm2), iç çapı 30 cm olan dairesel kesitli bir magnetik devrede N sarım vardır.
Sarımlardan 50 Hz ve 150 Hz frekanslı bileşenler içeren harmonikli bir akım geçirilecek
olsa, “magnetik devre denklemi” nasıl yazılır?
770. Yukarıdaki soruda, kaçak akıyı nasıl bulabiliriz? (elimizde fluksmetre bulunmaktadır)
771. 400 kV luk AC hattın kapasitif akımı I (A/km) dir. 800 kV luk AC hattın kapasitif
akımının 2I olabilmesi, hangi koşullara bağlıdır?
772. Arıza yerini belirlerken, kablo uzunluğu ile belirleme hatası (hata oranı) arasındaki
değişim yaklaşık nasıldır?
773. Bir YG kablosu aşağıdaki biçimde tesis edilebilir:
1. • Kum dolgu kablo kanalı (tranşe) içine
2. • Tünel içine
3. • Künk (büz) içine
Her bir tesis biçimini teknik ve ekonomik yönlerden karşılaştırınız.
774. Bir 154 kV luk bara için kesici gücünü nasıl belirlersiniz?
775. Aşağıdaki elemanların sipariş büyüklüklerini belirtiniz:
1. • Şebeke trafosu
2. • Santral generatörü
3. • HES (su) türbini
776. Bir HES generatörünün tahrik yönü “saat yönü”dür. Tahrik yönü (yanlışlıkla) ters olsa;
1. • HES enterkonnekte şebekeye bağlı iken
2. • HES tek başına besleme yapıyor iken
Ne olur?


PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 31


777. A ve B gibi iki ayrı yer altı kablo projesi de 400 kV gerilime sahiptir. Her birinin toplam
maliyetleri sırasıyla MA ve MB .......(YTL) dir. Hat uzunlukları (L) ile maliyetler (M)
arasında LA / LB = MA /MB ilişkisinin olabilmesi neye bağlıdır?
778. Harmoniklerin olduğu bilinen bir şebekede; kondansatör, endüktans ve sigorta seçimi
(veya boyutlandırması) yaparken nelere dikkat edilir?
779. 400 kV luk AC enerji iletim hattında kullanılan bir kesici, 400 kV luk DC enerji iletim
hattında kullanılabilir mi? Neden?
780. Bir güç trafosunun sekonderindeki gerilimin faz açısının 00 olması istenmektedir; bunun
için trafonun bağlantı grubunu nasıl seçersiniz?
781. Bir anayol (bulvar) aydınlatmasında, aydınlatma için harcanan elektrik enerjisinin
maliyeti hangi parametrelerin fonksiyonudur?
782. Bir yol; eşit aralıklı (40 m) direkler üzerindeki 220 V 400 W lık civa buharlı armatürler
yardımıyla aydınlatılmaktadır; her armatür %2 oranında harmonik akım çekmektedir.
Direk sayısı 22 olduğuna göre, şebekeden çekilen toplam harmonik akımı (Amper) ifade
ediniz.
783. Aşağıdaki zamana bağlı değişimler in her birisi için frekansı ifade ediniz:
1. • Başlangıç kısa devre akımı (IK’’)
2. • Sürekli kısa devre akımı (IK)
3. • Yıldırım (darbe) akımı
4. • İnverter çıkışındaki gerilim
5. • Yarı doğrultulmuş akım
6. • Kalp elektrosu (EKG)
7. • Stocbridge damper klempi uçlarındaki titreşim
8. • Termik santralin buhar kazanındaki sıcaklık
9. • Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE)
10. • Güç trafosunun mıknatıslama akımı
11. • Bir akımın simetrili bileşenleri (I1 I2 I0)
12. • İMKB (günlük) endeksi
13. • 500 kV luk bir hava hattının B ve E alanları
784. Yukarıdaki değişimlere ilişkin FAZÖR gösterimlerini belirtiniz.
785. Bir AC-DC dönüştürücüsünün çıkışındaki gerilim %1.9 oranında dalgalılık (ripıl)
içerdiğine göre, bu dalganın zamana göre değişimini çiziniz.
786. Bir termik santralin devreye alındığı tarih itibariyle maliyeti 1 milyar USD dir. Santral
kredi kullanılmadan (öz kaynaklarla) yapılmış olup, yapım sürecinde eskalasyon da
oluşmamıştır. Bu santral için “fırsat maliyeti”ni ifade ediniz.
787. Bir HES’in baraj gövdesi inşaatı sırasında bir yılda görülen fiyat artışı %5 dir. Bu oran
içinden eskalasyonu (matematiksel olarak) nasıl ayrıştırırsınız, açıklayınız.
788. Wenner yöntemiyle toprak özgül direnci ölçülürken, neden 4 adet sonda (elektrot)
kullanılmaktadır?
789. Elektrostatik özellik gösteren bir yer döşemesinin ilgili parametreleri nelerdir?
790. 1200 baralı bir enterkonnekte şebekede, her bir baranın kompleks güçlerini gösteren
matrisi (ilk 5 terimini) yazınız.
791. Uluslar arası bir enterkonneksiyonun oluşturulması için, hangi etütler yapılmalıdır?
792. Aynı teknik özelliklere sahip kojenerasyon santrali, A ve B gibi iki ülkede aynı anda
hizmete alınmıştır. Amortisman paylarının aynı olması hangi faktörlere bağlıdır?
 
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 38

794. Bir mutfağın havalandırılması için pencereye yerleştirilecek fanın gücünü nasıl
belirlersiniz?
795. Nomogram nedir, ne amaçla kullanılır? Bir nomogram örneği veriniz.
796. Okyanus sularında yaşayan bir balık, avını elektrik vererek etkisiz hale getirebilmektedir.
Balığa ait Thevenin eşdeğer devresini;
1. • Balık avına temas etmeden önce,
2. • Balık avına temas ettiği anda,
çiziniz. Deniz suyu yerine dere suyu (tatlı su) olsaydı, eşdeğer devreler değişir miydi?
797. Deniz açıklarında petrol aramalarında kullanılan bir platformun topraklama tesisatı;
1. • Platform diesel jeneratör tarafından besleniyorken,
2. • Platform kıyıdan AC sualtı kablosu ile besleniyorken,
nasıl yapılabilir? Açıklayınız.
798. “Potier üçgeni” nedir ve ne amaçla kullanılır?
799. “Kapp diyagramı” nedir ve ne amaçla kullanılır?
800. Simetrili bileşenler teorisi dengesiz yüklenen üç fazlı bir DC sisteme uygulanabilir mi?
801. 15 km lik bir hattın sonunda 3 fazlı kısa devre olduğunda geçecek olan akım 20 kA
olarak hesap edilmiştir. Ancak bu noktada gerçekleşen 3 fazlı arıza akımının değeri 18
kA olarak belirlenmiş ise, akım farklılığının nedeni ne olabilir?
802. 10 km lik 154 kV luk bir branşman hava hattını, 250 km lik hattı incelediğimiz
hiperbolik fonksiyonlar yardımıyla inceleyebilir miyiz? Neden?
803. 66 metrelik 400 V luk bir motor besleme kablosunu, 250 km lik hattı incelediğimiz
hiperbolik fonksiyonlar yardımıyla inceleyebilir miyiz? Neden?
804. 1 ve 2 baraları arasında 5 km lik bir hat bulunmaktadır. Sistemin bara empedans
matrisini (Z) ve bara admitans matrisini (Y) ifade ediniz.
805. Endüktif gerilim trafosu ve kapasitif gerilim trafosunun yapıları ve kullanım alanları
hakkında bilgi veriniz.
806. Bir inverter çıkışındaki gerilim dalgasına “modülasyon” neden uygulanır? Modülasyon
yöntemleri hakkında bilgi veriniz.
807. 35 kV luk bir XLPE yalıtkanlı kablo, kablo rafı üzerine monte edilmiştir. Ortamın
sıcaklığı ile faz iletkeninin sıcaklığı arasında ilişki kurabilmek için, kablonun hangi
parametresi bilinmelidir?
808. 154 kV luk bir kablonun;
1. • Kum dolgu tranşe içinden geçirilmesi,
2. • 3 metre çapındaki tünel içinden geçirilmesi,
3. • 1 metre çapındaki büz (künk) içinden geçirilmesi,
durumunda, soğutma nasıl (hangi yolla) sağlanır?
809. Bir orman yangını sırasında arazöz yardımıyla basınçlı su sıkan (lastik çizmeli) bir
itfaiyeci, rüzgarın da etkisiyle, suyu yakından geçen 154 kV luk hattın faz iletkenine
sıkmış olsun. Bu an için elektriksel eşdeğer devreyi çiziniz.
810. Yukarıdaki soruyu, itfaiyecinin suyu iletim hattının koruma teline sıkması varsayımı için
yeniden cevaplayınız.
811. Yukarıdaki soruyu, itfaiyecinin suyu iletim hattı direğine sıkması varsayımı için yeniden
cevaplayınız.
812. 20 kV 50 MVA lık senkron generatörün üzerinde bir fare dolaşıyor olsun. Generatörün
gövdesinden toprağa doğru;
1. • 1 Amperlik kaçak akım akıyorken,
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 39


2. • 0 Amperlik kaçak akım alıyorken,
elektriksel eşdeğer devreyi çiziniz.
813. Faydalı akı ve kaçak akı değerleri;
1. • 154/35 kV luk bir trafoda,
2. • 20 kV luk bir yuvarlak kutuplu senkron generatörde,
3. • 380 V luk sincap kafesli bir asenkron motorda,
hangi (konstüktif) parametreler ile oynanarak değiştirilebilir?
814. 1600 kVA 35/0.4 kV luk trafo, hem A fabrikası hem de B fabrikası tarafından
üretilmektedir. A fabrikasında üretilen trafonun sac paketinin ağırlığı 20 kg daha hafif
olduğuna göre, her iki fabrikanın kullandığı magnetik malzemelerin B-H eğrilerini
(yaklaşık olarak) çiziniz.
815. 154 kV luk 800 mm2 bakır kesitli XLPE yalıtkanlı bir kabloda, XLPE ile zırh arasında
PVC dolgu olmasının nedenini açıklayınız.
816. Bir bataklığın (çamurun), dere suyunun, havanın, trafo yağının ve SF6 gazının “özgül
direnci (ohm-m)” nasıl belirlenebilir?
817. 154 kV luk bir hava hattının herhangi bir noktasında, bir faz ile toprak arasındaki
gerilimin tepe değerinin (1.732 U /1.414) değerinden daha az veya daha çok çıkmasını
nasıl yorumlarsınız?
818. 1600 kVA, 50 Hz, 35/0.4 kV, uk = %4 olan bir trafonun primerinde 1, 5 ve 9. harmonik
gerilimleri (V1, V5 ve V9) bulunuyorsa, trafonun sekonderinden görülen Thevenin
eşdeğer devresini çiziniz.
819. Candela, stilb, lux, lumen; aydınlatma tekniğinde hangi büyüklüklerin birimleridir? Bu
büyüklükleri birer cümle ile tanımlayınız.
820. Elektrik mühendisliğinin oluşumunda büyük katkıları olan aşağıdaki araştırmacılar,
ağırlıklı olarak hangi alanlarda çalışmışlardır?
Ampere, Volta, Oersted, Ohm, Siemens, Maxwell, Henry, Weber, Faraday, Tesla, Gauss,
Edison, Watt, Joule, Laplace, Lorentz, Hertz, Galvani, Bell, Nyquist, Bode, Fourier,
Park, Fortescue, Karnough, Ferranti, Peek, Peterson, Ayrton, Kirchhoff, Thevenin,
Norton, Hall, Gilbert, Tellegen, Coulomb, Boucherot, Hopkinson, Wheatstone, Schering,
Biot ve Savart, Dobrowolsky, Lenz, Townsend.
821. 154 kV luk bir baraya; 4 adet 154 kV luk hat ve 2 adet 380 kV luk hat (380/154 kV luk
trafolar üzerinden) bağlıdır. Baraya ilişkin Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
822. Aynı magnetik devre üzerine, 1.5 mm2 lik bakır telden 50 spir soldan sağa ve 20 cm
sonra 30 spir sağdan sola sarılmıştır. Bu devrede karşılıklı endüktans (M) nasıl
ölçülebilir?
823. Bir devreden çekilen akım ile gerilim arasındaki değişim v(t) = fonksiyon i(t)
bilinmektedir. Gerilim sinüsoidal olmakla birlikte, değişim lineer değildir. Bu değişime
bakarak akımın THD sini (yaklaşık olarak) nasıl belirlersiniz?
824. Bir santraldeki generatörde, uyarma akımı regülatörü ve mekanik regülatör ile hangi
parametreler değiştirilir?
825. Bir şebekedeki frekans bandı 50 ± 0.1 Hz dir. Bu bandın 50 ± 0.04 Hz olabilmesi için,
şebekede hangi yapısal iyileştirmelere gitmek gerekir?
826. Uydu aracılığıyla bir iletim hattının buzlu fotoğrafı çekilmiş ve fotoğraf elektronik
ortamda defalarca büyütülmüştür. Bu fotoğraf yardımıyla iletkenlerdeki birikmiş buzun
ağırlığı (kg/m) nasıl hesaplanır?
827. Aşağıdaki tesisler için gerekli “malzeme listeleri”ni belirtiniz:
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 40


1. • 35/0.4 kV 1600 kVA trafo hücresi,
1. • 154/35 kV 100 MVA açık şalt merkezi,
2. • 50 MVA termik santral (santral+türbin),
3. • 380 V 50 kVAr 5 kademeli reaktif güç kompanzasyonu panosu,
4. • 380 kV luk hatlar için 50 ohm/faz değerinde seri kompanzasyon bloğu,
5. • 1 MW lık akarsu santrali (barajsız, küçük HES),
6. • 154/35 kV 50 MVA lık gaz izoleli (GIS) indirici merkez,
7. • 35 kV, 2 MW lık rafineride kullanılan pompa motoru,
8. • 220 V dalgıç motoru,
9. • 220 V brülör (kalorifer) motoru,
10. • 5 kW asansör motoru,
11. • 800 V DC metro veya tramvay motoru.

828. Aşırı buz yükü nedeniyle, 3 lü demet iletkenli (3x477 MCM) bir hattın 40 km lik
bölümde tek iletkenli olarak çekilmesi gerekmiştir. İletken kesiti nasıl belirlenecektir?
829. İstanbul bölgesindeki 35 kV luk yer altı kablolarında bir yılda oluşan dielektrik
kayıplarının miktarı (kW) nasıl bulunabilir?
830. İstanbul bölgesindeki 380 kV luk hava hatlarında bir yılda oluşan korona kayıplarının
miktarı (kW) nasıl bulunabilir?
831. İstanbul bölgesindeki yol ve cadde aydınlatması için bir ayda harcanan elektrik enerjisi
miktarı (kWh) nasıl bulunabilir?
832. İstanbul’da ........İşletme Bölgesinde, 400 V luk alçak gerilim kablo şebekesinde bir yılda
oluşan I2R kayıplarının miktarı (kW) nasıl bulunabilir?
833. İstanbul bölgesindeki 35 kV luk kablo şebekesinde, “ek (buat)” yerlerinin tekrar arıza
yapma olasılığı nasıl bulunabilir?
834. Bir fabrikanın girişindeki analog cosfi-metre her an için farklı değer gösteriyorsa, bunun
anlamı nedir? Cosfi-metre dijital olsaydı, yorumunuz ne olurdu?
835. Bir evin 220 V luk prizinde saat 09.00 da yapılan ölçüde, gerilimin THD si %1
okunmuştur. Saat 12.30 ve gece 03.00 de yapılacak ölçüm sonuçları için, THD
bakımından nasıl bir öngörüde bulunursunuz?
836. Aşağıdaki elemanların karakteristik empedanslarının ortak ve farklı yanlarını belirtiniz:
1. • Bir anten kablosu,
2. • 154 kV luk yer altı kablosu,
3. • 380 kV luk 2 li demet hava hattı.
837. 2 MHz lik bir iletişim dalgasının değişimi nasıldır?
838. Kapasitif gerilim trafosunun istenmeyen özellikleri nelerdir?
839. Ayrık (z) düzleminde, Laplace (s) düzleminde, zaman (t) düzleminde ve fazör (jw)
düzleminde incelenebilecek bir fonksiyon hangisidir?
840. Bir Y = f(X) fonksiyonunda, belirli bir x noktasında;
1. • Türevin sıfır olması,
2. • Türevin maksimum değer alması,
3. • Türevin minimum değer alması,
4. • Limitin sonlu değer alması,
5. • Limitin sonsuz değer alması,
6. • Türevin işaretinin pozitif çıkması,
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 41


7. • Türevin işaretinin negatif çıkması,
8. • Y nin negatif çıkması,
ne anlama gelir, açıklayınız.
841. 380 kV luk bir hava hattı direğinde, elektriksel olan ve elektriksel olmayan malzemelerin
listesini yazınız.
842. Elektrik mühendisliğindeki, aşağıdaki bilim dallarının kapsamına giren konulardan birer
örnek veriniz:
1. • Mekanik
2. • Mukavemet
3. • Dinamik
4. • Statik
5. • Kinetik
6. • Termodinamik
7. • Klimatoloji
8. • Demografi
9. • Geoteknik
10. • Jeoloji
11. • Jeofizik
12. • Jeodezi
13. • Coğrafya
14. • Makine elemanları
15. • Metroloji
16. • Sismoloji
17. • Topografya
18. • Metalurji
19. • Mineroloji
20. • Kimya
21. • Botanik
22. • Çevre (Environmental)
23. • Hidroloji

843. Bir termik santralde kullanılan kömürün özelliklerini gösteren başlıca parametreler
nedir?
844. Bir kojenerasyon santralinde kullanılan doğalgazın özelliklerini gösteren başlıca
parametreler nedir?
845. Bir akarsuyun hidroelektrik yönden özelliklerini gösteren başlıca parametreler nedir?
846. Bir su santralinin 6 yıllık yapım sürecinin sonunda, toplam %23 eskalasyon olduğu
anlaşılmıştır. Mekanik içerikli (türbin vb.), elektrik içerikli (generatör vb.) ve inşaat
içerikli (baraj vb.) işlerin her birindeki eskalasyon payları nasıl ayrıştırılabilir?
847. Bu yıl devreye alınan 200 MW lık bir termik santral M (milyon YTL) ye malolmuştur.
“Bu santral 10 yıl önce devreye alınmış olsaydı maliyeti ne olurdu “ sorusu nasıl
cevaplanabilir?
848. Aşağıdaki elemanların elektriksel eşdeğerlerini çiziniz:
1. • Parafudr
2. • Tristör
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 41


3. • NH bıçaklı sigorta
4. • Termik röle
5. • Buchholz rölesi
6. • Fotosel
7. • PC
8. • Kontaktör
9. • Ototrafo
10. • Diferansiyel röle
11. • Kablo pabucu
12. • Lehim teli
13. • Potansiyometre

849. 380 V luk asenkron motorun klemens kutusunun kapağı kırılmış olsun. Motor çalışırken
bir fare;
1. • U-V-W
2. • X-Y-Z
uçları üzerinde dolaşırsa ne olur? Her durum için eşdeğer devreleri çiziniz.
850. Bir lineer asenkron motorda, kafesli asenkron motorlardaki moment-hız karakteristiğinin
yerini ne almıştır?
851. Üç fazlı;
1. • Senkron generatörün,
2. • Trafonun,
3. • Asenkron motorun,
Demir kayıplarını nasıl ölçersiniz?
852. Bir şalt merkezinde topraklama ağındaki akım değerini nasıl ölçersiniz?
853. Bir doğru akım (DC);
1. • Seri motorunun,
2. • Şönt motorunun,
3. • Serbest uyarımlı motorunun,
Uyarma akımını nasıl ölçersiniz?
854. 185 mm2 lik kablonun;
1. • İletken malzemesinin bakır veya alüminyum oluşu,
2. • Geriliminin 0.4 kV veya 35 kV olması,
Kablonun endüktansını (mH/km) ne ölçüde etkiler?
855. Bir AC şebekesinde fazör büyüklükleri kullanmadan analiz yapılabilmesi için, gerek
koşul nedir?
856. Elektrik makinelerinin (trafo, generatör,...) güçleri arttıkça, sargı dirençleri ile kaçak
reaktansları nasıl bir değişim gösterir? Neden?
857. MW mertebesindeki yükler, neden 35 kV tarafından değil de 154 kV luk taraftan
beslenir?
858. Bir asenkron motorun (kısa devre hesabında kullanılan) empedansı, neden yol alma
akımının bir fonksiyonu olarak hesaplanmaktadır?
859. 154 kV luk bir hava hattı ile 380 kV luk bir hava hattı (154/380 kV luk trafosu üzerinden
olmak üzere), A ve B baraları arasında paralel bağlıdır. Hatların empedans ve
admitansları, 154 kV luk hat için Z1 ve Y1; 380 kV luk hat için ise Z2 ve Y2 dir. A ve B
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 42


baraları arasındaki eşdeğer devreyi çiziniz.
860. Bir iletim hattının T ve Pİ eşdeğer devreleri yardımıyla, “durum denklemlerini” elde
ediniz.
861. Bir iletim hattı dağılmış parametreler ile modellendiğinde, bu modele ilişkin “durum
denklemleri” elde edilebilir mi?
862. Bir klasik (mekanik) sayaçtan anma akımına ek olarak %4 oranında akım THD si de
çekilecek olsa, sayacın diski bundan nasıl etkilenir?
863. A ve B gibi iki fazörün bileşkesinin genliği;
1. • Fazörlerin frekansları aynı ise,
2. • Fazörlerin frekansları farklı ise,
Nasıl hesaplanır?
864. İletken kesiti (q) ile iletken endüktansı (L) arasındaki ilişki;
1. • Hava hatlarında,
2. • Yer altı kablolarında,
3. • Sualtı kablolarında,
Nasıldır, açıklayınız.
865. Aşağıdaki enerji iletim modelleri için “tek hat diyagramları” nasıl çizilir?
1. • Altı fazlı enerji iletimi,
2. • Oniki fazlı enerji iletimi,
3. • Gidiş-dönüş iletkenli DC iletim,
4. • Dört fazlı enerji iletimi,
5. • İki fazlı enerji iletimi (Demiryolları için).
866. Yukarıdaki enerji modellerinin her birisinde, kaçar adet “arıza (kısa devre) olasılığı”
bulunmaktadır?
867. Üç sargılı bir trafonun “eşdeğer devre sabitleri” nasıl belirlenir? Bu trafonun eşdeğer
devresini çiziniz.
868. Bir trafoya 1 metre uzaktan bakıldığında, üç sargılı trafo olduğunu nasıl anlarsınız?
869. Akü beslemesi olmayan bir “röle ismi” belirtiniz.
870. UCTE (Avrupa Enerji İletim Birliği) üyesi 22 ülke bulunmaktadır (www.ucte.org).
Bu kuruluşa üye olan ülkelerin sağladıkları avantajlar nelerdir?
871. Aşağıdaki elemanların anma değerlerinde çalışıp çalışmadıklarını kontrol için hangi
ölçmelerin yapılması gerekir?
1. • Güç trafosu
2. • Gerilim ölçü trafosu
3. • Akım ölçü trafosu
4. • Üç fazlı Bilezikli asenkron motor
5. • Çıkık kutuplu senkron generatör
6. • Bir fazlı asenkron motor
872. A ve B ülkeleri arasında 450 km uzunluğunda 500 kV luk enterkonneksiyon (link)
çekilmiştir. Her ülkenin bu link nedeniyle sağlayacağı “yıllık net karı” formüle ediniz.
873. Bir damperin uğrayacağı titreşimin zamana bağlı değişimini, 0.1 m/s, 5 m/s ve 10 m/s
lik hava akımları için ayrı ayrı çiziniz.
874. Kaçak kapasiteler ( C ler) topraklama hesaplarında nasıl bir rol oynar?
875. Bir kojenerasyon santrali (2x5 MW), doğalgaz dışında LPG ve nafta gibi yedek yakıtları
da kullanabilmektedir. Her yakıt türü için santralin güce bağlı maliyet değişimini
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 43


2. dereceden polinom olarak) ifade ediniz.
876. Bir enerji iletim hattındaki Joule kayıplarını, V2/R ve VI formülleri yardımıyla nasıl
hesaplarsınız?
877. Bir barajın aşağıdaki işlevleri için “yıllık hasılatı” nasıl hesaplanabilir, açıklayınız:
1. • Sulu tarım için sulama
2. • İçme suyu
3. • Elektrik enerjisi üretimi
4. • Deniz ulaşımı
5. • Balıkçılık
878. Bir ilçede birbirine paralel X ve Y gibi iki sokak bulunmaktadır. X sokağında hiç elektrik
kesintisi olmamasına karşılık, Y sokağında (özellikle kış aylarında) sık sık (birkaç saat
süreli) kesintiler olmaktadır. Bu durumu nasıl yorumlarsınız?
879. Bir iş hanının 7. katındaki topraklı prizden yapacağınız ölçme ile, binanın o andaki
topraklama direncini belirleyebilir misiniz?
880. Bir binanın k. katındaki kuzeybatı yönündeki prizde nötr ile toprak arasındaki gerilim
0.98 V okunmuştur. Aynı yöne olmak üzere, (k-1). ve (k+1). Katlardaki prizlerdeki nötr-
toprak arasındaki gerilimlerin değerleri konusunda ne söylenebilir?
881. 954 MCM iletkenli bir hava hattında, ardışık 20 direğin camperi, yanlışlıkla 795 MCM
iletkenli olarak takılmıştır. Bu yanlışlığın düzeltilmemesi durumunda ne olur?
882. 40 kW lık bir asenkron motor 59 metre uzaktaki panodan beslenecektir. Besleme
kablosunun aşağıdaki ortamlardan geçirilme senaryoları için, bağıl gerilim düşümü (ε)
nasıl etkilenir?
1. • Kum dolgu tranşe
2. • Toprak dolgu tranşe
3. • PVC boru
4. • Beton büz (künk)
5. • Duvara monte edilmiş raf
883. Üç fazlı bir asenkron motor anma yükü altında anma devir sayısı (1440 d/dak) ile
çalışmaktadır. Anma yükü altında hızı %50 azalırsa, motorun şebekeden çekeceği gücü
formüle ediniz.
884. Bir transfer fonksiyonunun kutupları, sırasıyla 0, -2, -1±j2 ve ±j4 dür. Transfer
fonksiyonunun payı K olduğuna göre, fonksiyonu yazınız. Kararlı (stabil) olup
olmadığını belirtiniz.
885. d2x/dt2 + 5 dx/dt = 7 diferansiyel denklemini Laplace dönüşümü yardımıyla çözünüz.
(İlk koşullar sıfıra eşittir.)
886. Aşağıdaki elektrik enerjisi üretim modelleri için “enerji dönüşümü sırası” nasıldır?
1. • Hidro
2. • Termik
3. • Jeotermal
4. • Biyokütle
5. • Rüzgar
6. • Solar (güneş)
7. • Nükleer
8. • Gel-git (med cezir)

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 44


887. Ayırıcı (seksiyoner) arızalarını sınıflandırınız.
888. Bir asenkron motorun imalatı sırasında;
1. • Stator faz sargılarından birisinde (yanlışlıkla) diğer fazlardakinden 1 mm daha kalın iletken kullanılması halinde,
2. • Stator sargısı sarılırken fazlardan birisi (yanlışlıkla) bir oluk atlanarak sarılmışsa,
3. • Stator faz sargılarından birisinde 0.5 m daha kısa iletken kullanılmışsa,
4. • Stator faz sargılarından birisinde, iletken oluğa tam yerleştirilememişse (bolluk kalmışsa),
Bu imalat hataları motorun performansını nasıl etkiler?
889. 10 MW lık bir kojenerasyon santralinin aylık maliyet dökümünü veriniz.
890. Aşağıdaki elemanlar nerelerde kullanılmaktadır?
1. • Hat ayırıcısı
2. • Bara ayırıcısı
3. • By-pass ayırıcısı
4. • Transfer ayırıcısı
5. • Topraklama ayırıcısı
891. Bir kesicinin başlıca parçalarının isimlerini belirtiniz.
892. Bir ayırıcının başlıca parçalarının isimlerini belirtiniz.
893. Kablo başlığı ne amaçla yapılır?
894. Enerji sistemlerinde hangi bara modelleri kullanılır?
895. 35 kV luk bir dağıtım tesisinde “manevra sırası” nasıldır?
896. Sekonder rölelerin yaygın arıza nedenlerini sayınız.
897. AG panolarının “malzeme listesi”ni belirtiniz.
898. Arkın söndürülmesi işlemi, vakumlu kesicilerde ve SF6 lı kesicilerde nasıl olmaktadır?
899. Kesicide oluşan arkın v-i karakteristiği nasıldır?
900. Tekrar kapama rölesinin fonksiyonu nedir?
901. Üç fazlı bir asenkron motorun eşdeğer devresi yardımıyla “kısa devre akımı” nasıl hesap
edilir?
902. Üç fazlı bir asenkron motorun eşdeğer devresi anma gerilimi (U) için verilmiştir. %5U
değerindeki 3. harmonik (150 Hz) gerilimi için eşdeğer devreyi nasıl çizersiniz?
903. Bir enerji iletim hattında kapasitif karşılıklı etkileşim olabilmesi neye bağlıdır?
904. Karadan karaya atılan bir füze, 765 kV luk bir hava hattının;
1. • 66 no.lu durdurucu direğinin zincir izolatörünü parçalayacak olsa,
2. • 133 no.lu taşıyıcı direğin zincir izolatörünü parçalayacak olsa,
3. • 66 ve 67 no.lu direkler arasındaki koruma tellerinden birini koparacak olsa,
4. • 66 ve 67 no.lu direkler arasındaki koruma tellerinin her ikisini de koparacak olsa,
5. • 70 no.lu direği yıksa,
6. • 66 no.lu direğin camperini koparacak olsa,
7. • 66 ve 67 no.lu direkler arasında, fazlardan birindeki spaceri koparacak olsa,
ne olur, açıklayınız.
905. Bir hücumbottan denizaltıya karşı atılan su altı bombası (patlayıcı varil), deniz dibinde
bulunan 300 kV luk DC sualtı kablosu üzerinde patlayacak olsa, patlama anına ilişkin
Thevenin eşdeğer devresi nasıl çizilir? (NOT: Sualtı kablosunun; deniz dibinde olduğu,
deniz dibinden 100 m yukarıda olduğu ve deniz dibinden 10 m yukarıda olduğu durumlar
için ayrı ayrı cevaplayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 45


906. Çapı D (mm) ve et kalınlığı δ (mm) olan bir kürenin yapıldığı malzemenin özgül direnci
ρ (ohm.m), laboratuar ortamında nasıl belirlenir?
907. Bir trafonun yağ genleşme kabının direnci nasıl ölçülebilir?
908. Eski bir asenkron motorun yatakları korozyona uğramış olsa, bu durum motorun kayma
(s) değerini ne yönde etkiler?
909. Bir topraklı priz buat noktasından 5 metre uzaktadır. Prizde 10 A çeken bir ütü
bulunmakta olup, gövde kaçağı ise 0.1 A dir. 3x2.5 mm2 lik bakır iletken kullanıldığına
göre, bu duruma ilişkin Kirchhoff’un akım ve gerilim yasalarını uygulayınız.
910. 10 kW lık bir asenkron motorun kullanıldığı ortamın nem ve toz durumuna göre farklı
koruma derecesine sahip olması gerekmektedir. Her koruma derecesi (IP sınıfı) için
motor maliyetleri farklıdır. Motor maliyeti ile IP sınıfı arasındaki matematiksel ilişki
nasıl verilebilir?
911. Bir bölgede rüzgar santrali için uzun vadeli rüzgar ölçümleri (m/s hızı ve yönü)
yapılacaktır. Bu ölçmelerin maliyetini, rüzgar santralinin YTL/MW maliyetine nasıl
yansıtırsınız?
912. Bir rüzgar türbini 5 m/s rüzgar hızında 40 kW güç vermektedir; rüzgar hızının 6 m/s
olması halinde gücü ne olur? (NOT: Rüzgar enerjisi, rüzgar hızının küpü ile orantılı
değişmektedir.)
913. Boynunda çan asılı olan bir manda, YG enerji iletim hattı direğine 0.5 metre kadar
yaklaşmış olsun. Ayrıca direğin her dikmesinden 1 A akım toprağa akıyor olsun. Hattın;
1. • 500 kV DC olması,
2. • 765 kV AC tek devre olması,
3. • 400 kV AC çift devre olması,
durumunda, manda nasıl etkilenir, açıklayınız.
914. Bir gaz izoleli şalt tesisinin maliyeti M (euro/MVA) dır. Açık şalt tesisinin maliyeti ise
M’ (euro/MW)olduğuna göre, (M>M’), maliyet farklılığını açıklayınız.
915. 500 kV luk bir hattın AC veya DC gerilimli olması, hatta kullanılacak porselen zincir
izolatör elemanının ağırlığını nasıl etkiler?
916. Aralarındaki açıklık D olan paralel iki iletkenden aynı yöne olmak üzere, geçen akımlar
I olsun. Akımların;
1. • Her ikisinin de AC olması,
2. • Her ikisinin de DC olması,
3. • Birinin AC, diğerinin DC olması,
Elektrodinamik kuvvetin değerini (F) ne ölçüde değiştirir?
917. 154 kV luk bir iletim hattında, 44-45 ve 45-46 no.lu direkler arasında, her üç faza birer
ağırlık asıldığı görülmektedir. Bu ağırlıklar neden asılmış olabilir?
918. ±500 kV luk bir DC enerji iletim hattının;
1. • Her iki zincir izolatörü de temiz iken,
2. • Her iki zincir izolatörü de kirli iken,
3. • İzolatörlerden biri temiz diğeri kirli iken,
Bileşke izolatör kaçak akımını formüle ediniz.
919. 1600 kVA 35/04 kV luk trafo alımı için ihale verilecektir. Teklif zarfları açıldığında, en
düşük teklifin “eşik değer”den daha aşağı olmaması gerekmektedir. İhale öncesinde bu
eşik değeri nasıl hesaplarsınız?
920. Bir ölçü aletinin ABD deki geçen yılki fiyatı 1000 USD, bu yılki fiyatı ise 1030 USD dir.
Bir X ülkesinde para birimi USD karşısında son bir yılda %18 değer kaybetmiş, ve iç
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 46


piyasadaki yıllık enflasyon da %14 olmuştur. Bu ölçü aletinin ABD deki ve X
ülkesindeki reel fiyat artışları ne olmuştur? (Gümrük vergileri ve ithalatçının karı
dikkate alınmayacaktır.)
921. Osiloskop ekranındaki ölçek, neden logaritmik değil de lineerdir?
922. Kafes direklerde kullanılan 70x70x7 lik 1 metre uzunluğundaki bir demir profilin;
1. • AA kesitini
2. • BB kesitini
3. • CC kesitini
4. • İzometrik dik aksonometrik perspektifini
Çiziniz.
923. 154 kV çift devre (tüm fazlar aynı direk üzerinde) bir hava hattının, bir menzil boyunca
“üç boyutlu” şeklini çizip, R L C parametrelerini de üç boyutlu gösteriniz.
924. Bir bölgede 24 saatlik rüzgar ölçümleri (m/s rüzgar hızları) anlık olarak ölçülmüştür.
Eldeki datayı;
1. • Histogram
2. • Alan grafiği
3. • Lineer grafik
4. • Üç boyutlu olarak çubuk (bar) grafik
Biçiminde nasıl gösterirsiniz?
925. Nomogram yardımıyla eleman seçimi (boyutlandırma) yapabilmek için, gerek koşul
nedir?
926. PID kontrolör ne demektir?
927. Lineer ve lineer olmayan PID kontrolör arasındaki fark nedir?
928. 1x0.5x0.3 metre boyutlarındaki bir tahta kutu yardımıyla, toprak özgül direnci nasıl
ölçülebilir? (Kutunun dört tarafında, orta noktalarda, metal klemensler vardır.)
929. 22 km uzunluğunda 25 kV 50 Hz lik bir banliyö hattının günlük yüklenme eğrisinin
çizilebilmesi için, ne tür bilgiler gerekir?
930. 35/0.4 kV luk trafonun a fazı ile nötr arasına; önce R (ohm) direnci bağlanmış, ardından
(cos fi=0.8 olan) üç fazlı dengeli bir yük (cos fi=0.8) bağlanmıştır. Bu trafonun
“asimetri derecesi” nasıl hesaplanır?
931. Aynı yük akımı için, bir trafonun sargısının;
1. • Yıldız bağlı
2. • Üçgen bağlı
3. • Zigzag bağlı
Olması, kullanılan bakır miktarını ne kadar değiştirir?
932. Bir motor fabrikası 220 V 40 W anma değerli yeni tip bir motor geliştirdiğini
açıklamıştır. Fabrika, geleneksel motorlarla bu motorun hangi karakteristik
büyüklüklerini karşılaştırmalı, böylelikle yeni motorun üstün yanlarını vurgulamalıdır?
933. Trafo fabrikaları bakır ve demir kayıpları daha düşük trafolar imal etmekle birlikte,
trafoların ana boyutları (eni, boyu, yüksekliği) pek değişmemektedir. Neden?
934. Empedansı 0.1 + j0.4 ohm/km-faz olan bir iletim hattı mesafe rölesi ile korunmaktadır.
Hat başından itibaren 40. kilometrede oluşan bir kısa devrede, rölenin ölçeceği
empedans değeri nedir?
935. Diferansiyel rölenin çalışma ilkesi, elektrik mühendisliğinde çok kullanmakta olan hangi
yasaya dayanır?
936. 765 kV luk bir hava hattında oluşabilecek arızaları sınıflandırınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 47


937. 154 kV çift devreli hava hattında, 77 no.lu direkte, a fazının zincir izolatörü kuş pisliği
ile kaplanmış olup, diğer fazların izolatörleri ise temizdir. Bu direğin “bileşke izolatör
kaçak akımını” formüle ediniz.
938. Bir hava hattındaki porselen zincir izolatörlerin;
1. • Kahverengi renkte olmasının,
2. • Beyaz renkte olmasının,
Üstün ve sakıncalı yanları nelerdir?
939. Bir dijital ölçü aleti; R, L, C, V, I, f, P, cosfi ölçebilmektedir. Tek fazlı bir güç
kaynağının bu parametrelerini ölçebilmek için, ölçü aletinin bağlantılarını çizerek
gösteriniz.
940. Direncin tersi (mho) ve kapasitenin tersi (daraf) tanımlı iken, akımın ve gerilimin tersi
tanımlanmamıştır. Neden?
941. Bir avometrede DC akım ile AC akım ölçümleri, akım konum anahtarı değiştirilerek
yapılmaktadır. Bunun fiziksel nedeninin açıklayınız.
942. Bir şebekedeki gerilim dalgasının;
1. • O andaki değişimini görmek ve kaydetmek, ve çıtı almak için
2. • Son 24 saat içinde, her 30 dakikada bir değişimini kaydetmek için
Nasıl düzenekler gerekir, açıklayınız.
943. Bir rüzgar türbininde devir hızını sabit tutabilmek için, ne tür mekanik düzenlerden
yararlanılır?
944. Rüzgar santrallerinde “türbin kulesi” neden yapılır? Başlıca kule tipleri nelerdir?
945. Aynı güç ve modeldeki bir rüzgar türbinin maliyeti, karada M(USD), denizde (su
üstünde) ise M’(USD) dir. M’>M. Maliyet farlılığını analiz ediniz.
946. v = L di/dt; i = C dv/dt ; V = R i; i = G v ; F = m dv/dt; M = J dw/dt bağıntıları,
mühendislikteki yasalarını yansıtmaktadır?
947. i j k birim vektörlü bir elektromagnetik dalga büyüklüğünü, fazör olarak ifade edebilir
miyiz?
948. Bir HVDC hattının sahile çıkan tarafında (şalt merkezinde) topraklama yapılmıştır.
Topraklama kazığının 1 metresi su yüzeyinde, 4 metresi deniz içinde ve 5 metresi de
deniz zemini içindedir. Topraklama direnci üzerinde deniz suyunun etkisini görebilmek
için, ............................................... olmalıdır. Boşluğu (....) doldurunuz.
949. Bir yuvarlak kutuplu senkron generatörün sargı direnci ile yük akımı arasındaki değişimi
yaklaşık olarak çiziniz.
950. 154 kV luk bir kablo kum dolgu tranşe içinden geçirilmiştir. Kum içine daldırılan bir
sıcaklık sondası yardımıyla kumun sıcaklığı ölçülmektedir. Bu sıcaklık yardımıyla
kablonun sıcaklığı nasıl tayin edilebilir?
951. Üç fazlı bir sincap kafesli motorun rotoru sökülüp bunun yerine (aynı boyutta) bir fazlı
asenkron motor rotoru takılsa, motor çalışır mı?
952. Her birinin direnci 2 ohm olan 2 şer metre uzunluğunda çelik çubuklar olsun. 4.6 ohm
değerinde direnç elde etmek için, nasıl bir bağlantı gerekir? (NOT: Kaynak “punta”
direnci 0.2 ohm dur.)
953. Aşağıdaki elemanların lineer karakterde olması için, ilgili uç denklemlerini yazınız:
1. • 380 kV luk hattın seri kompanzatörü
1. • 100 MVA yuvarlak kutuplu senkron generatör
2. • 50 MVA çıkık kutuplu senkron generatör
3. • 154 kV luk hatta kullanılan HAWK iletkeni
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 48


4. • 380 kV luk hatta kullanılan üçlü demet HAWK iletkeni
5. • XLPE yalıtkanlı 600 mm2 kablo
6. • 40 kW lık bilezikli asenkron motor
7. • 20 MVA şönt reaktör
8. • 10 MVA petersen bobini
9. • 30 MVA şönt direnç
10. • 500 A lik kontaktör
954. 35/0.4 kV luk trafonun primerine anma gerilim uygulandığında, sekonderinden (boşta)
394 volt okunmaktadır. Bu durumu Faraday yasası yardımıyla yorumlayınız.
955. Bir kojenerasyon santralinde, kazan sıcaklığı, ortamın sıcaklığı ve güç arasındaki
matematiksel ilişkiler nasıldır?
956. Bir malzemenin bağıl geçirgenliğini nasıl ölçersiniz?
957. Bir malzemenin bağıl permitivitesini nasıl ölçersiniz?
958. Bir malzemenin bağıl geçirgenliğinin 1 den büyük ve 1 den çok büyük olması, fiziksel
olarak nasıl yorumlanır?
959. Bir kojenerasyon santrali hem doğalgaz hem de LPG ile çalışabilmektedir. Doğalgaz ile
çalışırken maliyet fonksiyonu M = a + bP + cP2 .... USD/saat dir. a, b, c reel katsayıları,
P ise gücü (MW) göstermektedir. Santral LPG ile çalışırken maliyet fonksiyonu nasıl
olacaktır?
960. 2X10 MW lık bir kojenerasyon santralinde, her ünitenin maliyet fonksiyonu
M = a + bP + cP2 .... USD/saat dir. a, b, c reel katsayıları, P ise gücü (MW)
göstermektedir. Ünitelerden birisi anma yükü ile, diğeri ise %40 yükle çalışıyorken
santralin USD/kWh maliyetini hesap ediniz.
961. Bir güç trafosunun 4 tekeri (ikili) ray sistemi üzerine yerleştirilmiştir. Gövdeden toprağa
akan kaçak akım I(mA), her rayın direnci R (ohm), trafonun topraklama direnci Rt (ohm)
olduğuna göre, Norton eşdeğer devresini çiziniz.
962. yukarıdaki soruda, raylara Kirchhoff’un ilgili yasalarını uygulayınız.
963. Bir araba hurdahanesinde, mevcut elektromıknatıs ile 200 kg lık arabalar
kaldırılabilmektedir. 300 kg lık kamyonetlerin de kaldırılabilmesi için, mevcut
elektromıknatısta ne tür değişiklik yapılabilir?
964. Bir zeminde korozyon hızı 1 mg/cm2-yıl ise, 30 mm X 2 metre boyutlarındaki
topraklama çubuğunun direnci, 10 yıl sonra ne kadar değişir? (Zeminin özelliği gereği,
galvaniz tabakasının dökülmüş olduğu kabul edilecektir.)
965. Deri etkisi (skin effect), spirallik etkisi (spirality effect) ve yakınlık etkisi (proximity
effect); bir iletken için Laboratuar ortamında nasıl ayrıştırılır?
966. Aynı kesitli bir hava hattı ile yer altı kablosu için, yukarıdaki sorudaki etkiler aynı mıdır?
967. Bir 154 kV luk kablonun iletken (bakır) direnci R1 (ohm/m), çelik zırh direnci R2
(ohm/m), PVC dolgu maddesi direnci R3 (ohm/m) ve izolasyon (XLPE) direnci R4
(ohm/m) ise; eşdeğer devreyi çiziniz.
968. Yukarıdaki soruda “eşdeğer direnç” hesaplanabilir mi, neden?
969. 3 fazlı 154 kV luk kablo sisteminde (tranşe içinde her faz arasında 1 metre açıklık
vardır); iletken ile zırh arasındaki kapasite C1 (pF/m), zırh ile toprak arasındaki kapasite
C2 (pF/m), fazlar arasındaki kapasite C3 (pF/m), zırhlar arasındaki kapasite ise
C4 (pF/m) olsun. Sistemin kapasitelerini üç boyutlu şekil üzerinde gösteriniz.
970. 500 A lik bir fazlı doğrultma devresinde ömrü N1 (yıl) olan diyotun fiyatı Mdiod (USD)
dir. Bu devrede ömrü N2 (yıl) olan tristör kullanılması halinde, tetikleme açısı
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 49


(α) = 00....900 arasında değiştirilebilecektir. Tristörün maliyeti Mthy (USD) dir.
Tristörün maliyetini α cinsinden ifade ediniz.
971. Yukarıdaki soruda maliyet farkını α cinsinden ifade edebilmek için gerek koşul nedir?
972. Bir kesicinin yapacağı bir “açma (kesme)” işleminin maliyeti nasıl hesaplanabilir?
973. Bir sincap kafesli asenkron motorun stator maliyeti MS (USD)ve rotor maliyeti de MR
(USD) dir; klemens kutusu ve aksesuarların maliyeti hariçtir. Aynı (güçteki) motorun
bilezikli tipte olması halinde rotor maliyeti MS’ (USD) olmaktadır. Her iki tip motor için
de, demir (nüve) ve bakır (sargı) maliyetlerini nasıl ayrıştırısınız?
974. Toprak özgül direnci, topraklama dışında, hangi amaçlar için ölçülür?
975. Aşağıdaki elemanların maliyetleri, hangi maliyet sınıflarına girer?
1. • Merkezi kompanzasyon ünitesi
2. • ENH seri kompanzasyonu
3. • Bir fazlı asenkron motorun kondansatörü
4. • Üç fazlı asenkron motorun kompanzasyonu
5. • Doğrultucu devresindeki kondansatör
6. • Fluoresant lambanın kondansatörü
976. 34/0.4 kV luk yağlı tip trafoya, klasik trafo yağına göre dielektrik dayanımı 2 kat daha
fazla olan özel yağ konulmuş olsa, trafonun primerine 70 kV uygulayabilir miyiz,
neden?
977. Aşağıdaki elemanlar için ABCD dört uçlu sabitlerini elde ediniz:
1. • Güç trafosu (şönt devresi ihmal edilmemiş)
2. • DC enerji iletim hattı
3. • AC çift devre enerji iletim hattı (Hat kapasitesi hat sonunda toplanmış gibi düşünülecek)
4. • Şönt reaktör
5. • Şönt kompanzatör
6. • Seri kompanzatör
7. • Bilezikli asenkron motor
8. • NH bıçaklı sigorta
9. • DC şönt motor
10. • DC seri motor
11. • 12 elemanlı zincir izolatör
12. • Buşing
13. • Kesici (hem aktif hem de pasif konumda iken)
14. • Parafudr (hem aktif hem de pasif konumda iken)
15. • Tristör (iletim konumunda iken)
978. Bir elektrik devresinde eşdeğer empedansı hesaplarken, tüm bağımsız gerilim
kaynaklarının kısa devre, tüm bağımsız akım kaynaklarının da açık devre edilebilmesi
için, .................................................olmalıdır. Boşluğu doldurunuz.
979. Aynı güç, gerilim ve aynı kalitede magnetik malzemeden yapılan biri DC şönt motor,
diğeri bir fazlı asenkron motor olsun. Bu motorların girdap akımı kayıpları ile histerezis
kayıpları aynı olur mu, neden?
980. Bir termik santralin hesap edilen Net Şimdiki Değeri (NŞD) 2 milyar USD dir. Bu
rakam, hangi büyüklüklere bağlı olarak hesaplanmıştır?
981. Aşağıdaki direk tipleri için izolatör klemens noktasındaki kuvvet diyagramlarını çiziniz:
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 50


1. • Taşıyıcı direk (sağ ve soldaki menziller 300 er m)
2. • Taşıyıcı direk (sağdaki menzil 300 m, soldaki menzil ise 400 m)
3. • Köşede taşıyıcı direk (Some açısı 100, menziller 300 er m)
4. • Köşede durdurucu direk (Some açısı 600, menziller 300 er m)
5. • Nihayet (son) direği
982. Bir asenkron motorun statorundan ve rotorundan kaynaklanan gürültüleri (dB) nasıl
ayrıştırırsınız? Motorun gürültüsü ile; devir sayısı, moment, gerilim arasındaki
matematiksel ilişkileri (ayrı ayrı) nasıl bulabiliriz?
983. 154 kV luk bir yer altı kablosu 1 km uzunluğunda ise, kablo maliyeti toplam maliyet
içinde %60 paya sahiptir. Kablo uzunluğunun 5 km olması halinde, kablo maliyeti %
kaç paya sahip olacaktır?
984. 154 kV luk bir yer altı kablosu kum dolgu tranşe içinden geçmektedir. Kablodan 10
metre ileride, paralel doğalgaz borusu geçmektedir. Kablo yüzeyindeki magnetik alan H
(A/m) dir. Doğalgaz borusu üzerindeki magnetik alanı B (mT) hesaplamak için, hangi
bilgiler gerekir?
985. Üç fazlı bir trafonun boşta çalışma akımından “mıknatıslama akımını” nasıl
ayrıştırırsınız?
986. Bir bilezikli asenkron motorun statoruna DC gerilim uygulandığında, rotor sargı
uçlarındaki gerilim nasıl bir değişim gösterir?
987. 5.3 kilo-ohm değerindeki “film direncin” renk sırasını (soldan sağa doğru) belirtiniz.
988. Elimizdeki 5 mikro-farad değerinde kondansatörleri kullanarak 17.5 mikro-farad lık
eşdeğer kapasiteyi nasıl oluşturabiliriz?
989. v = 100 sin (wt + 300) ...volt işaretini cosinus fonksiyonu cinsinden ifade ediniz.
Neden tanjant fonksiyonu cinsinden ifade edilmez?
990. Trigonometrideki açının sinüs kavramı ile sinüsoidal fonksiyon tanımı arasında ortak
farklı yanlar nelerdir?
991. i = 100 sin (3wt + 500) e-0.1t ....Amper işaretini FAZÖR olarak gösterebilmek için,.........
.............................olmalıdır. Boşluğu doldurunuz.
992. Ampirik, analitik, simülasyon ve grafik olarak hesapladığımızda hep aynı sonucun
bulunduğu bir elektrik devresi çiziniz.
993. Bir kablo makarasının önden ve yandan teknik resmini (ölçeksiz) çiziniz. Flanş çapı,
göbek çapı ve dış derinlik kavramlarını şekil üzerinde işaret ediniz.
994. EPR (Etilen Propilen Kauçuk), XLPE ve PVC malzemelerinin her biri için;
1. • Bağıl dielektrik sabitinin (εr ) sıcaklığa bağlı değişimini,
2. • Kayp faktörünü (tanδsıcaklığa bağlı değişimini,
(ölçeksiz) çiziniz.
995. Bir kesicide ortaya çıkan arkın zamana bağlı değişimi, hangi parametrelere bağlıdır?
996. Alçak gerilim ve yüksek gerilimde kullanılmakta olan çeşitli elemanlar, örneğin,
parafudrlar, sigortalar ve kablolar hangi yönleriyle farklıdırlar?
997. Bir tahrik işlemi sırasında, eylemsizlik momenti nasıl büyütülebilir? Büyük olmasının
sağladığı fayda ne olabilir?
998. Bir akım trafosunun ve gerilim trafosunun AG ve YG uçları nasıl ayırt edilir?
Bu trafoların sekonder tarafları neden topraklanır?
999. Elektrik tesislerinde “işletme topraklaması” için üç örnek veriniz.
1000. Dalbudak, radyal, ring (halka), gözlü (ağ) ve enterkonnekte türden şebekelerin, üstün
ve sakıncalı yanlarını belirtiniz.
 
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 51


1001. Elektrikle tahrikte kullanılan “kavramalar” hangi özellikleri taşımalıdır?
1002. Kaç tip “trafo postası” vardır? Bunların üstün ve sakıncalı yanlarını belirtiniz.
1003. Bir trafo postasındaki baraların hangi faza (a b c) ait oldukları nasıl anlaşılır?
1004. ACSR iletken ile AACSR iletken, hangi yönleri bakımından birbiriyle
karşılaştırılabilir?
1005. 380 V luk bir şebekede izin verilen gerilim düşümü %3, kablo kesiti 3x35 mm2 ve
kablo uzunluğu 32 metredir. THD = %4 olduğuna göre, bu kablodan çekilebilecek
maksimum güç kaç kW dır?
1006. Hava aralığı DC motorlarda büyük, asenkron motorlarda ise küçüktür. Neden?
1007. Bir taşıyıcı direğin, (durdurucu direk bulunmadığı zaman, zorunlu olarak) durdurucu
direk olarak kullanılması nasıl gerçekleştirilir?
1008. Sincap kafesli asenkron motorlarda, aynı güçte, hız 1500 d/dak altına düştükçe, motor
fiyatları (YTL) ...................................... Boşluğu doldurunuz. Neden?
1009. 1600 kVA 35/0.4 kV luk çekirdek tipi bir trafoda başlıca kaçak akım yollarını belirtiniz.
1010. Flanşlı bir asenkron motorun önden ve yandan görüntüsü nasıldır?
1011. Asenkron motorlarda Steinmetz bağlantısı ne amaçla ve nasıl yapılır?
1012. Bir üç fazlı asenkron normal çalışma halinde; stator frekansı..........................bağlıdır;
rotor frekansı ise........................... bağlıdır. Yol alma anında; stator
frekansı......................., rotor frekansı ise ....................bağlıdır. Kısa devre (bloke)
çalışmada; stator frekansı...............bağlıdır; rotor frekansı ise ....................bağlıdır.
Boşlukları doldurunuz.
1013. Aşağıdaki elemanlarda, doğrudan besleme halinde, yol alma akımının zamana göre
değişimi nasıldır?
1. • DC seri motor
2. • DC şönt motor
3. • DC serbest uyarımlı motor
4. • Bilezikli 3 fazlı motor
5. • Kısa devre rotorlu 3 fazlı motor
6. • Bir fazlı asenkron motor
1014. Bir motorun rotoruna bakıldığında, “akım yığılmalı” olduğu nasıl ayırt edilir?
Akım yığılmalı motorların üstün yanı nedir?
1015. Bir kondansatör paralel olarak;
1. • DC seri motorun endüvi uçlarına
2. • Üç fazlı asenkron motorun uçlarına
3. • Üç fazlı senkron generatörün uçlarına
4. • DC serbest uyarımlı motorun uyarma devresinin uçlarına
5. • Üç fazlı dağıtım trafosunun uçlarına
Bağlanırsa, elemanların çalışması bundan nasıl etkilenir?
1016. Bir kondansatör seri olarak;
6. • DC seri motorun endüvisine
7. • Üç fazlı asenkron motorun uçlarına
8. • Üç fazlı senkron generatörün uçlarına
9. • DC serbest uyarımlı motorun uyarma devresinin uçlarına
10. • Üç fazlı dağıtım trafosunun uçlarına
Bağlanırsa, elemanların çalışması bundan nasıl etkilenir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 52


1017. Bir endüktans paralel olarak;
11. • DC seri motorun endüvi uçlarına
12. • Üç fazlı asenkron motorun uçlarına
13. • Üç fazlı senkron generatörün uçlarına
14. • DC serbest uyarımlı motorun uyarma devresinin uçlarına
15. • Üç fazlı dağıtım trafosunun uçlarına
Bağlanırsa, elemanların çalışması bundan nasıl etkilenir?
1018. Bir endüktans seri olarak;
16. • DC seri motorun endüvisine
17. • Üç fazlı asenkron motorun uçlarına
18. • Üç fazlı senkron generatörün uçlarına
19. • DC serbest uyarımlı motorun uyarma devresinin uçlarına
20. • Üç fazlı dağıtım trafosunun uçlarına
Bağlanırsa, elemanların çalışması bundan nasıl etkilenir?
1019. Bir asenkron motorun eksen yüksekliği H, tespit delikleri enine ve boyuna mesafeleri A
ve B, tespit deliği ekseni ile mil alın yüzeyi arasındaki mesafe C, mil ucu çapı D ve
uzunluğu E, tespit deliği çapı K .... (mm) dir. Bu motorun önden ve yandan (ölçeksiz)
teknik resmini çiziniz.
1020. Aşağıdaki motor tipleri için “yol verme yöntemleri”ni belirtiniz:
1. • Bir fazlı asenkron motor
2. • Üç fazlı bilezikli motor
3. • Üç fazlı sincap kafesli motor
4. • DC seri motor
5. • DC şönt motor
6. • DC serbest uyarımlı motor
1021. Rüzgar türbininden elde edilen elektrik enerjisi miktarı, neden rüzgar hızının v(m/s) 3.
kuvveti ile orantılıdır?
1022. Bir ülkede kişi başına düşen kurulu güç 4000 kW ve tüketim de 13000 kWh dir; bu
değerler 2003 yılına aittir. 2004 yılında bu değerlerin sırasıyla;
1. • 3500 kW ve 12000 kWh olmasını,
2. • 3500 kW ve 14000 kWh olmasını,
3. • 5000 kW ve 12000 kWh olmasını,
4. • 5000 kW ve 15000 kWh olmasını,
nasıl yorumlarsınız?
1023. Aşağıdaki kavramları birer cümle ile açıklayınız:
1. • Aplikasyon
2. • Some açısı
3. • Travers
4. • Dahili kablo başlığı
5. • Harici kablo başlığı
6. • T Muf
7. • K Muf
8. • Geçit mufu
9. • Kablo pabucu
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 53


10. • Klemens
11. • Protolin
12. • Buşon
13. • Kofre
14. • Etanş
15. • Pako şalter
16. • Linye
17. • Kondenser

1024. 154 kV luk bir XLPE kablo numunesinde, iletkenin çapını, yalıtkanın et kalınlığını,
zırhın kesitini ve kablonun dış çapını nasıl ölçersiniz?
1025. Bir YG kablosunun gerilim dayanım testi, neden hem AC gerilim hem de DC gerilim
için ayrı ayrı yapılır?
1026. Elektrikle tahrikte görülen, farklı “moment - devir sayısı karakteristikleri”ni çiziniz.
1027. Stroboskopik olay nedir ve nasıl önlenir?
1028. Civa buharlı lamba söndürüldükten sonra, tekrar yanması için neden beklenir?
1029. Başlıca aydınlatma türleri nelerdir?
1030. Aşağıdaki sargılar Elektrik makinelerinde ne amaçla ve nerede kullanılır?
1. • Söndürme (amortisör) sargısı
2. • Endüvi sargısı
3. • Uyarma sargısı
4. • Komütasyon sargısı
5. • Yol verme sargısı
1031. Bir ortamın aydınlatma hesabı kapsamında ışık akısı hesap edilecektir. Bunun için ne
tür bilgilerin bilinmesi gerekir?
1032. Bir AG panosunda yer alan “standart malzeme listesi”ni yazınız.
1033. Bir aydınlatma projesinde aşağıdaki tablolar hangi bilgileri içerir?
1. • Priz tablosu
2. • Aydınlatma tablosu
3. • Yükleme tablosu
4. • Kuvvet tablosu
1034. Bir iş makinesi için gerek duyulan moment diyagramı M = f(t) biliniyorsa, (t: zaman
ve T: işletme zamanı), bu tahrik için gerekli motor gücünü nasıl belirlersiniz?
1035. Çizgisel ve dönme hareketi için ayrı ayrı olmak üzere;
1. • İvme
2. • Momentum
3. • Moment
Kavramlarının matematiksel bağıntılarını yazınız.
1036. Bir hidroelektrik santral için, aşağıdaki kavramları birer cümle ile açıklayınız:
1. • Süzgeç
2. • Türbin
3. • Debi
4. • Düşü
5. • Valf
6. • Savak
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 54


7. • Cebri boru
8. • Denge bacası
9. • Salyangoz
10. • Çark
11. • Kaplan türbini
12. • Francis türbini
13. • Pelton türbini

1037. Elektrik enerjisi ile ilgili başlıca “tarife çeşitleri” nelerdir?
1038. Motorlarda kutup sayıları çift sayıdadır (2p = 4 gibi.) Neden tek sayıda ( örneğin 7 gibi)
kutup sayısı olan motor yoktur?
1039. Tek devre 154 kV 477 MCM iletkenli hattın iletebileceği güç P (MW) dır. Hat; çift
devre 2x477 MCM iletkenli 154 kV luk yapılmış olsaydı, iletebileceği güç (yaklaşık
olarak) ne olacaktı?
1040. Gerilim altında, ancak yüksüz (boşta) çalışmakta olan;
1. • 154 kV luk hava hattında
2. • 765 kV luk hava hattında
3. • 400 V luk yer altı kablosunda
4. • 35 kV luk yer altı kablosunda
5. • 35 kV luk sualtı kablosunda
6. • 400 kV luk yer altı kablosunda
7. • 300 kV DC sualtı kablosunda
hangi kayıplar ortaya çıkar?

1041. Bir yalıtkan için aşağıdaki kavramları ve birimlerini tanımlayınız:
1. • Maksimum işletme sıcaklığı
2. • Maksimum kısa devre sıcaklığı
3. • Kayıp faktörü
4. • Bağıl dielektrik sabiti
5. • Kısmi boşalma
6. • Hacimsel özdirenç
7. • Termik direnç

1042. Anma devir sayısı 1440 d/dak olan bir motor, bir tamburu (iş makinesini) tahrik
edecektir. İş makinesinin 720 d/dak ile tahrik edilmesi gerekiyor. Motor, iş makinesi,
kavrama ve dişli takımının bağlantısını çizerek gösteriniz.
1043. Aşağıdaki gerilim dalga biçimlerine karşı bir endüktans (L) ve bir kapasite (C) nasıl
davranır, açıklayınız:
1. • Periyodik kare dalga ; T/2 periyodunda değeri V, T/2 periyodundaki değeri sıfır
2. • Periyodik kare dalga ; T periyodunun yarısında değeri V, kalan yarısında değeri –V
3. • Periyodik dik üçgen biçimli dalga ; T periyodu için değeri V
4. • Periyodik İmpuls (darbe) fonksiyonu biçimli dalga ; Yinelenme aralığı T; genliği V
5. • Periyodik ikizkenar üçgen biçimli dalga; T/2 periyodu için değeri V
1044. Senkronoskop nedir, nerede ve nasıl kullanılır?

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 55


1045. Bir fabrikada amortismana tabi demirbaşların sayısı 58 dir. Bütün demirbaşların aynı
“amortisman oranı”na sahip olabilmesi için gerek koşul nedir?
1046. Porselen bir zincir izolatör elemanına ait;
1. • Hacimsel direnci
2. • Yüzeysel direnci
3. • Çizgisel direnci
4. • Yalıtkanlık direncini
5. • Kaçak direncini
Nasıl ölçebilirsiniz, açıklayınız.
1047. 70 km uzunluğunda, aynı gerilim kademesindeki iki hava hattının birinde 43 ruling
menzil, diğerinde 37 ruling menzil vardır. Bu iki hattın YTL/km maliyetlerinin oranını
ifade ediniz.
1048. Bir fyörd (İskandinavya’daki sahil girinti ve çıkıntılarına verilen isim) hattının maliyeti
M (SEK=İsveç Kuronu dur.) Bu sistemde direklerin atlama direği olması nedeniyle
oluşan ek demir maliyetini nasıl ayrıştırırsınız?
1049. Aynı kesitli ACSR iletkenler kullanılmış olsa da, demet sayısı arttıkça “km başına
iletken maliyeti” lineer olarak değişmez. Neden?
1050. Bir iş merkezine –elektrik kesintisinde anında devreye girecek şekilde- yerleştirilecek
bir diesel jeneratörün gücünü, binadaki tüketicilerin;
1. • Aktif güçleri
2. • Reaktif güçleri
3. • Dalgalanan (salınımlı) güçleri
4. • Distorsiyonlu güçleri
cinsinden ifade ediniz.
1051. Parametreleri R L C olan bir enerji iletim hattına, test amaçlı olarak aşağıdaki gerilim
dalgalarının uygulandığı varsayılsın. Her bir dalga için, hattın eşdeğer devre modeli
nasıl çizilebilir?
1. • 100 kV basamak gerilimi; uygulama süresi 1 saat
2. • 100 kV basamak gerilimi; uygulama süresi 1dakika
3. • 100 kV yıldırım darbe gerilimi; uygulama süresi 100 mikro-saniye
4. • 100 kV impuls gerilimi; uygulama süresi 1 mikro-saniye
1052. İki kapılı bir elektrik devresinin girişine 100 V uygulandığında, çıkışında okunan akım
1 A dir. Çıkışına 100 V uygulandığında;
1. • Giriş akımı 1 A ise
2. • Giriş akımı 0.9 A ise
Bu devre hangi özelliktedir?
1053. Bir yer altı kablosunda kesilmiş 30 cm lik numune üzerinde ölçüm yaparak, bu
kablonun kaç kV gerilime kadar kullanılabileceğini nasıl belirlersiniz?
1054. Bir binanın yıldırıma karşı Faraday kafesi ile korunması isteniyor. Gerekli
projelendirme ve maliyet analizi için hangi verilere gerek vardır?
1055. Üç fazlı 380 V luk bir generatör P gücünü (kW) vermektedir. Aynı gücün bir fazlı 220
V luk generatörden alınması halinde, bu generatörün stator sargısında kullanılacak bakır
miktarı ne kadar değişir?
1056. Bir asenkron motor bir tamburu 1440 d/dak anma hızıyla döndürmektedir. Tamburun
1540 d/dak ile döndürülmesi istense, şebeke frekansı % kaç değiştirilecekti?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 56


1057. Elektrostatik yüklerin olduğu bilinen bir zeminde, bir insan aşağıda belirtildiği gibi
yürümesi halinde, elektrostatik yükleri nasıl hisseder?
1. • Çıplak ayakla (ayakları kuru iken)
2. • Galoş ile
3. • Kauçuk potin ile
4. • Kösele ayakkabı ile
5. • Çıplak ayakla (ayakları ıslak iken).
1058. 100 metrelik 400 V luk 3 fazlı bir hatta izin verilen bağıl gerilim düşümü %5 dir. Bu
hattın aşağıdaki biçimlerde yüklenmesi halinde, bağıl gerilim düşümünü nasıl formüle
edersiniz?
1. • Akım distorsiyonu %10
2. • Gerilim distorsiyonu %2
3. • Akım distorsiyonu %10 ve gerilim distorsiyonu %2
1059. 10 km lik 35 kV luk 3 fazlı bir hatta izin verilen bağıl gerilim düşümü %7 dir. Bu
hattın aşağıdaki biçimlerde yüklenmesi halinde, bağıl gerilim düşümünü nasıl formüle
edersiniz?
4. • Akım distorsiyonu %10
5. • Gerilim distorsiyonu %2
6. • Akım distorsiyonu %10 ve gerilim distorsiyonu %2
1060. 380 kV luk bir hava hattında I2R kayıpları %3 düzeyindedir. Besleme gerilimi %0.2
oranında 3. gerilim harmoniği içeriyor olsaydı, kayıpların düzeyi ne olurdu?
1061. Üç fazlı bir YG kablosunda;
1. • İletken kesitinin büyümesi
2. • Kablo geriliminin büyümesi
3. • Gerilimin DC veya AC olması
4. • Kabloda zırhın olması veya olmaması
5. • İletken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olması
6. • Kablonun kemerli veya ayrık olması
Kablonun endüktansını (mH/m) ne ölçüde değiştirir?
1062. Üç fazlı bir YG kablosunda;
7. • İletken kesitinin büyümesi
8. • Kablo geriliminin büyümesi
9. • Gerilimin DC veya AC olması
10. • Kabloda zırhın olması veya olmaması
11. • İletken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olması
12. • Kablonun kemerli veya ayrık olması
Kablonun kapasitesini (piko-farad/m) ne ölçüde değiştirir?
1063. Üç fazlı bir YG kablosunda;
13. • İletken kesitinin büyümesi
14. • Kablo geriliminin büyümesi
15. • Gerilimin DC veya AC olması
16. • Kabloda zırhın olması veya olmaması
17. • İletken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olması
18. • Kablonun kemerli veya ayrık olması
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 57


Kablonun yalıtkanlık direncini (Mega-ohm/m) ne ölçüde değiştirir?
1064. Üç fazlı bir YG kablosunda;
19. • İletken kesitinin büyümesi
20. • Kablo geriliminin büyümesi
21. • Gerilimin DC veya AC olması
22. • Kabloda zırhın olması veya olmaması
23. • İletken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olması
24. • Kablonun kemerli veya ayrık olması
Kablonun iletken direncini (ohm/m) ne ölçüde değiştirir?
1065. 3x70 mm2 lik PVC iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci AC
gerilimde aynı mıdır, neden?
1066. 3x70 mm2 lik PVC iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci DC
gerilimde aynı mıdır, neden?
1067. 3x70 mm2 lik XLPE iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci AC
gerilimde aynı mıdır, neden?
1068. 3x70 mm2 lik XLPE iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci DC
gerilimde aynı mıdır, neden?
1069. Üç fazlı bir asenkron motorun statorunda; gövdeye olan kaçak kapasiteleri ile fazlar
arasındaki kaçak kapasiteleri “motor eşdeğer devresine” nasıl yansıtılır?
1070. Bir senkron generatörün nüve boyutları %0.1, stator sarım sayısı %0.2 ve uyarma
devresi sarım sayısı %0.3 bağıl hata ile yapılmış olsun. Generatörün boşta çalışmadaki
uç gerilimi hangi oranda bağıl hataya sahip olur?
1071. Aşağıdaki elemanların “eşdeğer empedanslarını” nasıl belirlersiniz?
1. • Laptop
2. • PC
3. • Tablet PC
4. • Laser printer
5. • Scanner
6. • Web kamera
1072. Hava aralığı (δ) ile maliyet (M) arasındaki fonksiyonel ilişki M = f (δ), aşağıdaki
elektrik makineleri için nasıldır?
1. • DC seri motor
2. • DC şönt motor
3. • Üç fazlı bilezikli motor
4. • Bir fazlı asenkron motor
5. • Üç fazlı senkron motor
6. • DC serbest uyarımlı motor
1073. Toprak direncini ölçmekte kullanılan ölçü aletinde (toprak meggeri) 4 çıkış ucu varken,
klasik ohmmetrede 2 çıkış ucu vardır. Neden?
1074. Gövde kaçak akımını aşağıdaki elektrik makineleri için nasıl formüle edersiniz?
7. • DC seri motor
8. • DC şönt motor
9. • Üç fazlı bilezikli motor
10. • Bir fazlı asenkron motor
11. • Üç fazlı senkron motor
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 58


1075. Bir iletim hattında 2 adet transpozisyon direği yerine 4 adet transpozisyon direği
kullanılmış olsa, hat reaktansındaki asimetri oranı % kaç değişikliğe uğrar?
1076. Bir endüktansta akımın faz açısının gerilime göre 900 geride kalması, bir kondansatörde
ise akımın faz açısının gerilime göre 900 ileride olması, ne zaman geçerliliğini
kaybeder?
1077. Bir elektrik devresindeki güç katsayısını (cosφ), aşağıdaki işletme koşulları için nasıl
ifade edersiniz?
1. • Yalnızca yük akımında distorsiyon varken
2. • Yalnızca besleme geriliminde distorsiyon varken
3. • Hem gerilimde hem de akımda distorsiyon varken.
1078. 220 V , 1500 d/dak, 5 kW gücündeki aşağıdaki makinelerde statorlarındaki bakır
ağırlıkları aynı mıdır, neden?
1. • DC seri motor
2. • DC şönt motor
3. • Bir fazlı asenkron motor.
1079. 380 kV luk bir hava hattında koruma halkasının net şimdiki değeri nasıl ifade edilebilir?
1080. Boşta çalışmakta olan aşağıdaki makinelerin güç katsayıları nasıl ifade edilebilir?
1. • Senkron generatör (üç fazlı)
2. • Asenkron motor (üç fazlı)
3. • Trafo (üç fazlı)
1081. Laplace düzleminde yapılan matematiksel işlemlerde, s1/2, s1*s2, t<0, ∂/∂s , d2/ds2 yer
almaz. Neden?
1082. Vc (0-) = 5 volt, Vc (0+) = -15 volt olacak şekilde, bir elektrik devresi çiziniz.
1083. Empedansı Z = R+jX ohm olan bir iletim hattı olsun. Hat başında şönt bağlı bir bobin
(XB ...ohm) ve hat sonunda şönt bağlı bir kapasitör (XC ....ohm) olsun. Sistemin fazör
diyagramını -ölçeksiz olarak- çiziniz.
1084. 154/380 kV luk bir şalt merkezinde 600/5 lik akım trafoları bulunmaktadır. Primer
taraftaki akım trafosunda 4 A okunduğuna göre, aynı anda aşağıdaki elemanlardan
geçen akımları bulunuz:
1. • Primer ve sekonder taraftaki faz akımları
2. • Primer ve sekonder taraftaki ayırıcılar
3. • Primer ve sekonder taraftaki kesiciler
4. • Primer taraftaki peterson bobini
5. • Primer ve sekonder taraftaki parafudrlar
6. • Rölelerin akım bobinleri
1085. W=(Li2)/2 ile W=(Cv2)/2 eşitlikleri ne ifade etmektedir?
1086. Bir kojenerasyon santralinin doğalgaz, LPG ve nafta ile işletilmesi mümkündür.
(Doğalgaz temel yakıt, diğerleri ise yedek yakıtlardır)
Santralin bu yakıtlarla üretim yapması halinde hangi “maliyet bileşeni” değişir?
1087. Nümerik analizde “merkezi farklar”, “enterpolasyon” ve “ekstrapolasyon” ne amaçla
hesap edilir?
1088. Aşağıdaki non-lineer denklemleri hangi yöntemlerle çözebilirsiniz?
1. • Y = f (X)
2. • Y = f (X1, X2,........,Xn)

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 59


1089. Üç fazlı asenkron motorun güç katsayısı ne zaman değişir? (NOT: Reaktif güç
kompanzasyonu bulunmamaktadır.)
1090. 154/35/0.4 kV luk bir trafonun üstten ve yandan görüntülerini çiziniz.
1091. Aşağıdaki elemanlarda varolan “çıkıntılar” hangi amaca hizmet etmektedir?
1. • 35/0.4 kV luk trafo gövdesindeki çıkıntılar
2. • 35 kV luk buşingteki çıkıntılar
3. • Asenkron motorun milindeki çıkıntı
4. • Zincir izolatör elemanının gövdesindeki ve eteğindeki çıkıntılar
5. • HAWK iletkeni üzerindeki çıkıntılar
6. • ALPEK kablo üzerindeki çıkıntılar
1092. Boşta çalışmakta olan aşağıdaki makinelere Tellegen teoremini uygulayınız:
1. • Güç trafosu
2. • Senkron generatör (santral tipi)
3. • Asenkron motor (bilezikli)
1093. İstendiğinde omik, istendiğinde endüktif, istendiğinde kapasitif olarak çalışabilen üç
“yük ismi” söyleyiniz.
1094. Osiloskop olmaksızın, bir cihazın lineer olup olmadığı nasıl anlaşılır?
1095. Aşağıdaki eleman bağlantıları ne amaçla yapılır, birer örnek veriniz:
1. • Devreye seri direnç bağlantısı
2. • Devreye paralel direnç bağlantısı
3. • Devreye seri endüktans bağlantısı
4. • Devreye paralel endüktans bağlantısı
5. • Devreye seri kondansatör bağlantısı
6. • Devreye paralel kondansatör bağlantısı.
1096. Aşağıdaki elektrik makinelerini, boşta çalışırken anma hızlarının yarısında döndürmek
nasıl gerçekleştirilir?
1. • Senkron motor
2. • Sincap kafesli asenkron motor
3. • DC seri motor
4. • DC şönt motor
5. • DC serbest uyarımlı motor
1097. Aşağıdaki elektrik makineleri için, boşta çalışırken uyarma akımlarını %50 azaltmak
nasıl gerçekleştirilir?
6. • Senkron motor
7. • Sincap kafesli asenkron motor
8. • DC seri motor
9. • DC şönt motor
10. • DC serbest uyarımlı motor
1098. Endüktans ve kapasite hesaplarında geçen GMD ve GMR kısaltmaları “geometrik
ortalama değerler”dir. Neden “aritmetik ortalama değerler” kullanılmamıştır?
1099. Bir ACSR (çelik özlü alüminyum) iletkende;
1. • Damar çapının değeri
2. • Damar sayısı
3. • Tabaka sayısı
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 60


1. • Tabakaların sarılış yönleri
4. • Büklüm çapı
5. • Çelik damarların sayısı ve çapları,
İletkenin gerek endüktans (mH/km) gerekse kapasite (mikro-farad/km) değerlerini ne
ölçüde değiştirir?
1100. Üç fazlı asenkron motorun rotoru çıkarılmış, statoruna anma gerilimi uygulanmış
olsun. Bu sırada;
1. • Motorun içine yüzüklü birisi (stator sargılarına değmeden) elini soksa, nasıl etkilenir?
2. • Motorun içine kartondan yapılmış bir fırıldak sokulsa, döner mi?
3. • Motorun içine tenekeden yapılmış bir fırıldak sokulsa, döner mi?
1101. Laboratuar ortamında 0.1 mili-coulomb değerinde bir yükü nasıl oluşturursunuz?
1102. Laboratuar ortamında; 100 lux, 2500 lumen, 10 candela değerindeki aydınlatma
büyüklüklerini (ayrı ayrı) nasıl oluşturursunuz?
1103. Aşağıdaki özel durumlar için, “eşdeğer devreleri” çiziniz:
1. • Bilezikli asenkron motorun rotoru çıkarılmış, statoru anma gerilimi ile besleniyor.
2. • Güç trafosunun sac paketi oluşturulduğu halde, henüz sargılar yerleştirilmemiş.
1104. 35/0.4 kV luk bir yağlı trafonun;
1. • Henüz kazanına yağ doldurulmadan önce,
2. • Kazanına yağ doldurulduktan sonra,
Eşdeğer devre parametreleri ne ölçüde değişir?
1105. Elektrik akımının (I), elektrik yükünün (q) ve magnetik akının (ψ); bir ortamda
dağılımına ilişkin kuralları (ayrı ayrı) belirtiniz.
1106. Bir transpozisyon işleminde, ilk hat dilimi boyunca faz sırası a b c, sonraki dilim
boyunca c a b ve son dilimde b c a dır. Dilimlerdeki sıranın değişmesi durumunda ne
olurdu?
1107. Sönümlü bir değişime ilişkin “sönüm faktörü (damping factor)” nasıl tanımlanır?
1108. İki ülke arasında 300 kV luk sualtı DC kablosu çekilecektir; her ülke kablonun kendi
karasuları içinde kalan bölümünün maliyetini üstlenecektir. Kablonun uluslararası sular
içinde kalan bölümünün maliyeti her iki ülke tarafından eşit ödenecektir. Kablonun her
iki ucunun karaya çıktığı noktaların koordinatları A (x, y, z) ve B (x, y, z) belirlenmiş
olmakla birlikte, A noktasının yeri fok balıklarının koruma alanına düştüğü için 10 km
batıya kaydırılmıştır. Bu değişikliğin, ülkelerin kablo maliyetini ne kadar
değiştireceğini formüle ediniz.
1109. 100 MVA lık bir güç trafosu için “kayıp oranını”, güç katsayısına ve yüklenme
katsayısına bağlı olarak ifade ediniz.
1110. Bir enerji dağıtım fideri 3x120 + 95 mm2 kesitinde olup faz akımları dengelidir. Ancak
faz akımlarındaki distorsiyon sonucu, I7 / I1 =0.1, I3 / I1 =0.4 ve I2 / I1 =0.15 dir. Nötr
iletkeninden geçen akımın faz akımlarına oranını hesaplayınız.
1111. Çift devre iletim hattı (154 kV) kısa olduğu için transpozisyon yapma gereği
olmamıştır. Bu hattın “faz sıralaması” için kaç senaryo bulunmaktadır?
1112. Çift devre iletim hattı (154 kV) uzun olduğu için transpozisyon yapma gereği
doğmuştur. Bu hattın “faz sıralaması” için kaç senaryo bulunmaktadır?
1113. 380 kV luk bir iletim hattında “seri kompanzasyon” yapılmıştır. Kompanzasyon
ünitesinin anma reaktansı 30 ohm olup ihtiyaca göre, 10 ohm luk dilimler halinde
devreye alınabilmektedir. Sistemin elektriksel devresini çiziniz.

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 61


1114. Bir metro için uygun elektrik sistemi seçilecektir. Elektrik sistemi olarak; AC veya DC
gerilim, 600- 800- 1000 volt gibi seçenekler mevcuttur. En uygun sistemin belirlenmesi
için, ne tür bilgilere gerek vardır?
1115. Bir yer altı kablosu (aynı güç ve gerilim altında), sualtında kullanılmış olsa, I2R
kayıpları ile dielektrik kayıpları ne ölçüde değişir?
1116. Bir AC yer altı kablosu (aynı güç ve gerilim altında) DC gerilimde kullanılmış olsa,
I2R kayıpları ile dielektrik kayıpları ne ölçüde değişir?
1117. Bir akım trafosunun etiketinde n katsayısının 5 den büyük veya küçük olması ne anlama
gelir?
1118. Bir röle için, aşağıdaki cümleler ne anlama gelmektedir?
1. • Röle reset edildi.
2. • Rölenin bayrağı düştü.
3. • Rölenin çift bayrağı var.
4. • Rölenin geri dönüş akımı
5. • Rölenin çalışma akımı
6. • Rölenin çalışma süresi
1119. Hermetik trafo ile klasik yağlı trafo arasındaki farklar nelerdir?
1120. Bir trafoda alkollü termometre ve çift kontaklı termometre ne amaçla kullanılır?
1121. Bir yağlı tip trafo kazanının ana boyutlarına (en x boy x yükseklik) etki eden faktörler
nelerdir?
1122. Rezidüel gerilim rölesi ne amaçla ve nerede kullanılır?
1123. Ani gaz basınç rölesi ne amaçla ve nerede kullanılır?
1124. Kademeli Buchholz koruma ne amaçla ve nerede kullanılır?
1125. Bir trafoda tank koruma nasıl yapılır?
1126. Pilot diferansiyel koruma ne amaçla ve nerede kullanılır?
1127. 34.5/0.4 kV luk trafo Yy5 bağlantısına sahip ise, primer ve sekonder gerilimlerinin
zamana göre değişimlerini çiziniz.
1128. 154 kV luk bir iletim hattında, frekansın 50 Hz yerine 49 Hz olması, hat kayıplarını ne
ölçüde değiştirir?
1129. 100 MW lık bir termik santralin boşta çalışma maliyetini (USD/saat) bulmak için, hangi
bilgilere gerek vardır?
1130. 100 MVA lık bir senkron generatörün verimi hangi parametrelere bağlıdır?
1131. Aynı özellikteki (fiyatı, garanti süresi, ölçme skalası, hata sınıfı vb. yaklaşık aynı olan)
dijital ve analog iki ölçü aleti olsun. Dijital olanı tercih etmemiz
ortamın................................. olmasına bağlıdır. Boşluğu doldurunuz.
1132. Analog cihazların en yüksek duyarlıklı olanları için bile ............................... hatası söz
konusudur. Boşluğu doldurunuz.
1133. Pens tipi ampermetreyi ...................................... olan ortamlarda kullandığımızda, ölçme
hataları çok büyür. Boşluğu doldurunuz.
1134. 35/0.4 kV luk trafoda, sekonderde anma kademe dışında 4 tanesi +%2.5 lik dilimlerde,
4 tanesi ise -%2.5 lik dilimlerde olmak üzere 9 kademe (tap) vardır. Trafonun sekonder
tarafını şematik olarak çiziniz.
1135. Bir trafonun uyarma ile ilgili parametreleri eşdeğer devrede “şönt” olarak yer alır; seri
olarak gösterilmez. Neden?
1136. 600 V luk DC gerilim beslemeli bir tramvay kaynaktan itibaren 10. kilometrede olsun.
Gerilim düşümü ifadesini yazınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 62


1137. Bir senkron generatörün boşta çalışma akımı Ig, trafonun ise It dir. Generatör + trafo
bloğunun seri bağlantısı sonucunda bileşke boşta çalışma akımını ifade ediniz.
1138. 765 kV çift devre iletim hattının tek devresinden 200 MW çekilirken diğer devresi
gerilim altında fakat boşta çalışmaktadır. Hattın çift devresinden 400 MW çekildiği
duruma göre;
1. • Gürültü
2. • Ozon gazı yayımı
3. • B ve E alanları
4. • Televizyon etkileşim faktörü
5. • Korona kayıpları
% kaç değişikliğe uğrar?
1139. Bir stockbridge damperin klemp direnci R (ohm) dur. Bu damperin HAWK iletkenine
bağlandığı noktadaki eşdeğer direnci ifade ediniz.
1140. Bir işçi tranşe içinde kazı yaparken 35 kV luk bir kablonun kılıfına kazma vuruyor.
Aşağıdaki senaryoların her birisi için Norton eşdeğer devrelerini çiziniz:
1. • Kazmanın sapı izolasyonlu ve direnci R1
2. • Lastik eldiven kullanılmış, her birinin direnci R2
3. • Lastik çizme kullanılmış, her birinin direnci R3
4. • Hem izole saplı kazma hem de eldiven kullanılmış
5. • Hem izole saplı kazma hem de çizme kullanılmış
6. • Hem izole saplı kazma hem çizme ve hem de eldiven kullanılmış.
1141. Bağıl dielektrik sabiti εr ne zaman “sanal bileşen”e sahip olur?
1142. Son yıllardaki birim fiyatlara göre, izolatör, kablo, iletken, trafo, galvanizli profil
maliyetlerine ilişkin fonksiyonları elde ediniz. (Bkz: www.ihale.net)
1143. Teleobjektif ile bir ENH direğinin resmi çekilmiş olsun. Bu resim yardımıyla hattın
gerilimi (U) ve endüktansı (L) nasıl tayin edilebilir?
1144. Toprak özgül direncini ölçme işlemine ait birim fiyat analizi (YTL/ölçme) nasıl
yapılabilir?
1145. ACSR iletkene stockbridge damper montajının birim fiyat analizi (YTL/ölçme) nasıl
yapılabilir?
1146. 24 V luk bir akü nasıl şarj edilir, açıklayınız.
1147. Kontaktör, kesici, ayırıcı, voltmete, ampermetre, watmetre, sigorta, linye, trafo yağı,
SF6 gazı, PVC, XLPE gibi eleman veya malzemelere ait elektriksel eşdeğer devreleri
çiziniz.
1148. Bir DC sisteminde 50 Hz lik akım ve gerilim dalgalarının oluşma nedenlerini
açıklayınız.
1149. Bir AC sisteminde DC akım ve DC gerilim dalgalarının oluşma nedenlerini
açıklayınız.
1150. Elektrik piyasasında; perakende satış şirketi, serbest tüketici, serbest olmayan tüketici,
tedarikçi, toptan satış şirketi gibi kavramları açıklayınız.
1151. YG enerji iletim hatlarında kuşları uzaklaştırmaya dönük önlemleri açıklayınız.
1152. Bir hava hattında ve yeraltı kablosunda yürüyen dalganın hızı (m/s) neye bağlı olarak
değişir?
1153. Bir kafes direğin “koruma açısı”, hangi büyüklüklere bağlı olarak belirlenir?

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 63


1154. t=0 anından itibaren 1 mikrosaniye içinde 100 kA değerini alan bir rampa fonksiyonu,
t>1 mikrosaniye için sıfır değerini alacaktır. Bu tanıma uyan bir darbe akımı
laboratuarda oluşturulmak istense, ilgili elektriksel devre nasıl tasarlanmalıdır?
1155. Bir kafes direkte; traversin direğe (gövdeye) göre ve tüm direğin temel noktasına göre
momentlerinin nasıl hesaplanacağını gösteriniz.
1156. 380 kV luk bir hattan 400 MVA çekiliyorken, akımın yayılma (ilerleme) hızı nedir?
1157. Üç fazlı 380 V luk bir asenkron motorun uçlarına 10 V (150 Hz) lik gerilim
uygulanmış olsa, ne olur? (motorun miline akuplaj yapılmış değildir.)
1158. 10x10 metrelik kafes direğin tabanında, her dikmenin dibindeki magnetik alanın aynı
olabilmesi için, ....................................................... olmalıdır. Boşluğu doldurunuz.
1159. Bir timsah 35 kV luk nehir (sualtı) kablosunu ısırmış olsun. Norton eşdeğer devresini
çiziniz.
1160. Laboratuarda test amaçlı olarak, THD’si %5’e eşit olan bir gerilim dalgasını nasıl
oluşturabilirsiniz?
1161. Bir DC enerji iletim sisteminde 420 lik tetikleme açısı ile 200 kV DC gerilim elde
edilmektedir; bu anda ortam sıcaklığı 20 0C dir. Ortam sıcaklığının 50 0C olması
durumunda, aynı DC gerilim aynı tetikleme açısı ile elde edilebilir mi?
1162. Frekansı 50 ± 10 Hz arasında oynayan bir şebeke için, gerilim fazörü nasıl yazılır?
1163. Bataklıktan geçen bir iletim hattı direği fore kazık temel üzerine oturtulmuştur. (Beton
kaide, 16 adet betonarme kolon ile bataklık zeminine çakılmıştır.) Direkten geçen
bileşke akım 10 A ise, her betonarme kolondan geçecek akımı ve her kolon
çevresindeki magnetik alanı ifade ediniz.
1164. Bir porselen izolatör elemanından (laboratuarda) I akımı geçirilmiş olsun. Bu akımın ne
kadarı “sır” üzerinden, ne kadarı porselen gövde üzerinden akar?
1165. Bir amorm (standart geometrik cisimlerden hiçbirine benzemeyen) malzemenin, R L C
değerlerini nasıl belirlersiniz?
1165. Elinizdeki bir malzemenin iletken veya yalıtkan özellikte olduğunu hangi ölçmeler
yoluyla tayin edersiniz?
1166. Kazayağı biçimindeki bir topraklama sisteminin topraklama direnci R (ohm)
ölçülmüştür; ayaklar arasındaki açılar 45 0 dir. Ayaklar arasındaki açı 120 0 olsaydı,
ölçme sonucu ne kadar değişirdi?
1167. Enerji iletim hava hatlarına ne zaman “aganta (yer sehpası)” uygulanır?
1168. MATLAB SIMULINK yardımıyla bir enerji iletim hattını şu varsayımlara göre
modelleyip analiz yapınız:
1. • Hattın yalnızca omik direnci var
2. • Hattın omik direnci ve endüktansı var
3. • Hattın R L C parametreleri var; C parametresi hat başında ve sonunda toplanmış.
1169. MATLAB SIMULINK yardımıyla bir zincir izolatörde “elemanların gerilim
dağılımı”nı hesaplamaya yönelik modeli oluşturunuz.
1170. Aşağıdaki elemanlar için ortaya çıkan kuvvetleri (newton) gösteriniz:
1. • Çalışmayan bir senkron generatör (100 MVA)
2. • Tam yükte çalışan bir senkron generatör (100 MVA)
3. • Henüz iletken çekilmemiş bir tek devreli kafes direk (380 kV luk)
4. • İletken çekilmiş haldeki bir tek devreli kafes direk (380 kV luk)
5. • Bir mesnet izolatör (35 kV luk)
6. • Bir zincir izolatör (12 elemanlı, HAWK iletkenli)
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 64


7. • Bir stockbridge damper
8. • Bir spacer (ikili demet iletken için)
9. • Bir yağlı trafonun kazanı (200 MVA, 154/380 kV luk)
1171. Bir devre elemanının n. harmoniğe karşı koyduğu empedansı nasıl bulursunuz?
(n ≠ 1 dir).
1172. Bir santralin hurda değerinin negatif çıkması ne anlama gelir ve bu durum hangi tip
santrallerde ortaya çıkar?
1173. İşletmede olan bir termik santralin;
1. • Defter değerinin,
2. • Piyasa (rayiç) değerinin,
3. • Borsa değerinin,
Farklı değerlerde olmasının nedenleri ne olabilir?
1174. Spacer montajı sırasında iki direk arasındaki iletken sehimi (fleşi) nasıl hesap edilebilir?
1175. 50 Hz lik şebeke frekansında ve yıldırım darbesi sırasında, bir iletim hattının
“karakteristik (dalga=surge) empedansı” hangi parametrelere bağlı olarak hesaplanır?
1176. 380 kV luk bir iletim hattı 155 km uzunluğundadır. Bu hattın ilk 35 km sinin maliyeti
M1 (YTL/km) iken, sonraki 120 km sinin maliyeti M2 (YTL/km) dir. “M”
maliyetlerinin farklı olmasını açıklayınız.
1177. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 2005-2020 yılları arasında Türkiye’nin enerji
projeksiyonunu ortaya koymuştur. Bu projeksiyonda hangi parametreler dikkate alınmış
olabilir?
1178. Sinüsoidal bir akımın faz açısının 00, +900 ve –900 olması alan şiddetini ne ölçüde
etkiler?
1179. Sinüsoidal bir gerilimin faz açısının 00, +900 ve –900 olması alan şiddetini ne ölçüde
etkiler?
1180. Bir binanın beton duvarına ait bağıl permitivite ve permeabilite nasıl belirlenebilir?
Bu büyüklüklerin belirlenmesi hangi amaca dönük olabilir?
1181. Bie enerji iletim hattında gerilim seviyesi arttıkça maliyet lineer artmaz, neden?
1182. Bir metronun besleme trafosunun gücü hangi kriterlere göre seçilir?
1183. Bir enerji iletim hattının YTL/km maliyeti içinde, topografik ve meteorolojik kökenli
bileşenleri nasıl ayrıştırırsınız?
1184. Ülkemizdeki enerji iletim hatlarının tamamı aynı gerilim kademesinde değildir. Neden?
1185. Üç fazlı bir trafo iki fazlı olarak işletilirken (demiryolu beslemesinde), primer ve
sekonder taraf için Faraday yasasını uygulayınız.
1186. y = f(x1, x2) = f(x1) + f(x2) eşitliği ile y = f(x1, x2) = f1 (x1) + f2 (x2) eşitliği arasında
matematiksel yönden ne fark vardır?
1187. ġ, Δg/Δt, g’, dg/dt, Әg/dt gösterimleri arasında anlam bakımından ne farklar vardır?
1188. X ve Y değişkenlerine ait 50 şer veri olsun. Bu verilerin değişimini fonksiyonel olarak
(denklem ile) ifade etmek istiyoruz. Örneğin denklemin 3. dereceden veya 4. dereceden
polinom olması neye bağlıdır?
1189. Bir sac levha boyandığında, magnetik karakteristiği (B-H) değişir mi, neden?
1190. Söz konusu sac levhanın direnci ve endüktansı boyanın etkisiyle değişir mi?
1191. 100 km lik bir iletim hattının başına 160 kV , 50 Hz uygulanıyor, bu sırada hat sonunda
yük bağlıdır. Akım kaç saniye sonra yük noktasına ulaşır?
1192. Bir yıldırım darbesinin plazma direnci R, endüktansı L dir. Bulutla yer arasındaki
kapasite ise C dir. yıldırım darbesine ait elektriksel eşdeğer devreyi çiziniz.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 65


1193. Kuşlar nedeniyle iletim hattının kamçılanması nasıl oluşur?
1194. 20 metre uzunluğundaki 3x95 mm2 lik kablonun fazları kendi arasında birleştirilip tek
fazlı kablo olarak kullanılmıştır. Bu durumdan R L C parametreleri nasıl etkilenir?
Akım taşıma kapasitesi nasıl etkilenir?
1195. Bir bölgede toprağın bağıl nemi (%) ile toprak özgül direnci (ohm-m) arasındaki ilişki
nasıl belirlenebilir?
1196. Aşağıdaki elemanların hangileri “direkt maliyet”, hangileri “endirekt maliyet”
kapsamına girer: buşing, izolatör demiri, kuşkonmaz, stockbridge damper, spacer, ark
boynuzu, koruma halkası, direkte kullanılan cıvata-somun, koruma teli, parafudr, akım
trafosu, senkron generatör, silika jel, kesici, ayırıcı, kontaktör, sigorta.
1197. 220 V 40 W lık bir floresan lambanın balastı çıkarılıp, bunun yerine 20 W lık veya 60
W lık balast bağlanmış olsa, lamba çalışır mı?
1198. Bir leylek 380 kV luk iletim hattının üzerine;
1. • İki ayağı ile basıyorsa,
2. • Bir ayağı ile basıyorsa
3. • İki ayağı ile basarken kuyruğu da iletkene değiyorsa,
Leyleğe etki eden B ve E alanlarının değerleri değişir mi? Neden?
1199. Bir iletim hattı boyunca 650 izolatör zinciri/faz bulunmaktadır. Hat başından itibaren
400. zincir uçlarındaki gerilimi ifade ediniz.
1200. Bir DC iletim hattında faz-toprak kısa devresi nasıl hesaplanır?
1201. Mühendislikte; elektrik, magnetik, ses, ışık, ısı, koku, gaz, duman, nem izolasyonlarına
birer örnek veriniz.
1202. Doğalgazın boru hattı ile taşınmasındaki USD/1000 m3 fiyatı ile sıvılaştırılmış (LNG)
olarak alınıp kullanılması halindeki fiyatı hangi faktörlere bağlıdır?
1203. Kopyalanmış bir dinozor olduğu varsayılsın. Aşağıdaki iletim hatlarına iki ön ayağı ile
dokunmuş olsa, Thevenin eşdeğer devreleri nasıl olurdu?
1. • DC iletim hattı
2. • Tek devre iletim hattının iki fazı
3. • Çift devre iletim hattının üç fazı
4. • Altı fazlı iletim hattının altısı
1204. Tek devre iletim hattının hat başı ve sonunda birer tane kesici bulunur. Çift devrede ise
ikişer tane bulunur. Her iki sistemin anahtarlama tablosunu (0 / 1 tablosunu)
oluşturunuz.
1205. Bir optik koruma telindeki (OPGW) fiber sayısı hangi kriterlere göre seçilir?
1206. Bir kablo pabucu arasındaki gres (yağ) nedeniyle tam sıkıştırılamamış olsun. Aradaki
yağın direnci (ohm) nasıl bulunabilir?
1207. Bir güç trafosunun yağı 5 yıl sonra değiştiğinde, bakır ve demir kayıpları da değişir mi?
Neden?
1208. Bir trafo hücresinde havalandırma (fan) gücü iki kat artmış olsa, bakır ve demir
kayıpları da değişir mi? Neden?
1209. Elektrik mühendisliğinde genellikle empedans (Z) ölçümü yapılır; admitans (Y) ölçümü
yapılmaz ve Y = 1/Z ile hesap edilir. Neden?
1210. Sis tipi bir izolatörün 3 eteği vardır. Eteklerinden birisi 2x3 mm ebadında bir parça
etekten kopmuş olsa, bu durum izolatörün elektriksel ve mekanik performansını nasıl
etkiler?

PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 66


1211. 2005 yılı itibariyle ulusal şebekedeki tüm iletim hatlarının hurda değeri nasıl formüle
edilir?
1212. Bir sualtı kablosu (35 kV, 50 Hz); tuzlu deniz suyu, tatlı dere suyu, bataklık, çamurlu
haliç içinden geçirilecek olsa, çevresindeki B ve E alanları nasıl değişir?
1213. Bulut içindeki negatif yüklerin şiddetli rüzgar etkisiyle bulutun alt yüzeyine toplanması
sonucu oluşan yıldırım darbesinin değişimini çiziniz.
1214. Laboratuarda bir kafes direğe yıldırım darbe gerilimi uygulanmış ve Ohm yasası gereği
Zdarbe = V/I ile darbe empedansı hesaplanmış olsun. Rdarbe ile Ldarbe nasıl bulunabilir?
1215. Bir iletim hattında, aynı anda; kafes direğe, koruma teline ve faz iletkenine 20 şer kA
lik yıldırım darbeleri düşmüş olsa, elektriksel eşdeğer devreyi çiziniz.
1216. 380 kV luk iletim hattının tam altında P noktasında, iletken buzsuz iken ölçülen B ve E
alanları bellidir. İletken üzerinde buz kılıfı varken ve yerde de 1 m kalınlığında kar
tabakası bulunuyorken, P noktasındaki alanların değerleri değişir mi?
1217. Bir HES de türbin kanatlarına 500 m3/s debi ile su gönderilmektedir. Bu suyun akıtma
maliyeti USD/m3 nasıl hesap edilebilir?
1218. 66 kV altında çalışacak bir işçinin izole çizmesinin minimum et kalınlığı nasıl
hesaplanır?
1219. Kopyalanmış bir mamut olsun. Bu mamut 380 kV luk hattın zincir izolatörüne, faz
iletkeninden itibaren 7 no.lu elemana hortumu ile dokunmuş olsun (İzolatörde toplam
22 eleman bulunmaktadır.) Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
1220. 380 kV luk hattın zincir izolatörü uçlarına 1100 kV luk dırım darbesi düştüğünde,
izolatöre etki eden bileşke gerilimin tepe değeri neye eşittir?
1221. Enerji iletim hatlarında “yürüyen dalga” ne demektir, nasıl oluşur?
1222. Özel bir osiloskop yardımıyla yıldırım darbesi kayıt edilmiş olsun. Bu osilograf
yardımıyla akımın yükselme hızını, yarı değer süresini, sönüm süresini nasıl
belirlersiniz?
1223. Laboratuar ortamında K3 tipi bir zincir izolatör elemanının üzerine yumurta sarısı
dökülerek kirlenme testi yapılıyor. Bu durumda kir akımının harmonikleri nasıl
belirlenebilir?
1224. 100 kW lık bilezikli asenkron motor 20 0C sıcaklık ve %65 nem altında çalışmaktadır.
Sıcaklık 50 0C ve nem %90 olduğunda, motorun hangi işletme büyüklükleri değişir?
1225. Bir gaz türbini 5. yılda ikinci el piyasada satışa çıkarılmıştır. Defter değerinin piyasa
rayiç değerinden küçük veya büyük olması durumunu irdeleyiniz.
1226. Bir gaz türbininde, bir asenkron motorda ve bir hidrolik türbinde “yol alma maliyeti”
nasıl hesap edilir?
1227. Bir kojenerasyon tesisinin Ocak 2006 bilançosundaki değer 1 200 000 YTL dir. Tesis
Şubat ayı içinde 132 000 YTL lik yakıt ve 12 000 YTL lik personel maliyeti yapmıştır.
Tesisin Şubat ayı bilançosundaki Aktif ve Pasif değerleri nedir?
1228. Bir gaz santralinde ek iyileştirme yatırımı (USD) ile yakıt tüketiminin %0.9 azalacağı
anlaşılmaktadır. Bu işleme ait Net Şimdiki Değer (USD) ile Geri Ödeme Süresi (yıl)
nasıl bulunabilir?
1229. 4x4 mm2 lik 220 V luk bir kablodan a-b-c faz akımları ile nötr akımı geçmektedir.
t = 0 anında bir samuray kılıcı ile kablo (aniden) ikiye ayrılmış olsa, Norton eşdeğer
devresi nasıl çizilebilir?
1230. Koruma altına alınan Akdeniz foklarının bulunduğu yerin yakınından 765 kV luk bir
hava hattının geçirilmesi gündemdedir. Foklar açısından bu hattın Çevresel Etki
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 67


Değerlendirmesi (ÇED) nasıl gerçekleştirilebilir?
1231. Elektrik tesislerinde topraklama konusunda sıkça kullanılan “referans toprak” ne
anlama gelmektedir?
1232. Bir elektron ekvatordan itibaren dünyaya yönelmiş olsa, elektronun magnetik alanı
hangi yönde olur?
1233. Bir uçağın kanat genişliği 65 m olup yere paralel uçmaktadır. Yerin magnetik alanı 0.4
10-4 T ve kanatlar arasında endüklenen gerilim 0.9 V ise, uçağın hızı (m/s) nedir?
1234. 12 V luk bir batarya seri R L devresini besliyor. Sürekli akımın değeri 1 A ve devrenin
zaman sabiti 0.0002 s ise, endüktansın değeri nedir?
1235. 200 ohm luk bir direnç ile 10 mikrofaradlık bir kapasite seri bağlı olup devrenin
uçlarına 120 V 60 Hz lik kaynak uygulanmıştır. Enerji tarifesi 0.05 USD/kWh ise, bu
devrenin bir günlük enerji maliyeti ne olur?
1236. Bir radyo dalgası 1.2 W/m2 lik güç iletmektedir. Bu durumda magnetik alanın tepe
değerini (Tesla) bulunuz.
1237. Bir enerji iletim hattının her fazından 980 A çekilmektedir. Hattın tam altında, 24 m
düşeydeki kulübeye etki eden bileşke magnetik alanın değişimini nasıl elde edersiniz?
1238. Enerji sistemlerinin test işlemlerinde kaç türlü darbe gerilimi kullanılır? Bu gerilimler
nasıl ölçülür?
1239. Bir kürenin, aralarında x(metre) mesafe olan iki kürenin, bir silindirin, aralarında
x(metre) mesafe olan iki silindirin elektrik alan çizgilerini gösteriniz.
(Her durumda uygulanan gerilim U (kV) değerindedir.)
1240. Bir rüzgar santralinden deniz aşırı besleme yapılacaktır. Besleme kablosunun AC veya
DC olması hangi parametrelere bağlıdır?
 
Soru numarasını yazarsanız cevaplanan soruların numaralarını kırmızı olarak işaretliyebilirim.
Ayrıca konuya yaklaşımınız için + pop
 
Sn selim AY hocama ve bu soruları bize ilettiğin için Edremite teşekkür ederim 1240 adet soru var her bir soruya yalnızca 1 kişi yorum yapsa ortalık karışır çorba olur :) birde bu soruları word belgesi olarak verirsen daha makbule geçecek. Tekrar teşekkürler...
 
Moderatör tarafında düzenlendi:
Bu sorular cevaplanırsa forumun host u göçer gibime geliyor :).Önümüzdeki bir yılı buna ayırmak lazım ama ben varım cevapladıklarımı toplu halde gönderecem ama hepsini cevaplamamı beklemeyin ,teknik lise ve üniversite bıyunca cevapladığım tüm sorulardan daha çok soru var belkide burda :)

Bu arada Edremit arkadaşım beyin jimnastiği açısından çok güzel bir hareket kazandırdın foruma bunun için çok teşekkür ederim.
 

Forum istatistikleri

Konular
127,954
Mesajlar
913,892
Kullanıcılar
449,604
Son üye
baba pero

Yeni konular

Geri
Üst