Elektrik Güç Sisteminin Kalitesini Bozan Faktörler

Klavyeah

Üye
Katılım
28 Ağu 2006
Mesajlar
269
Puanları
1
Yaş
39
ELEKTRİK GÜÇ SİSTEMİNİN KALİTESİNİ BOZAN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

ELEKTRİK GÜÇ SİSTEMLERİNDE KALİTE
GÜÇ KALİTESİNİN TANIMI


Vazgeçilmez bir enerji kaynağı olan elektrik enerjisini üreten, ileten ve dağıtan kuruluşların görevi; kesintisiz, ucuz ve kaliteli bir hizmet tüketicilerine sunmaktır.Güç kalitesi kavramında maksat, sabit Şebeke frekansında; sabit ve sinüsoidal biçimli uç gerilimidir.
Ancak bu tür enerji pratikte bir takım zorluklarla sağlanabilir. Güç sistemine bağlanan bazı elemanlar ve bunların
yol açtığı olaylar sebebiyle tam sinüsoidal değişimden sapmalar olabilmektedir. Tam sinüsoidal’den sapma, genellikle harmonik adı verilen bileşenlerin ortaya çıkması ile ifade edilir ve buna sebep olan etkenlerin başında ise manyetik ve elektrik devrelerindeki lineersizlikler (Nonlineerlik) gelir.

Kaliteli Elektrik Enerjisi,şebekenin tanımlanan bir noktasında,gerilimin genlik ve frekansının anma değerlerini koruması ve gerilim dalga şeklinin sinüs biçiminde bulunmasıdır.

Bu tanımın tersi olarak,gerilimin genliğinin değişmesi,kesintiler,gerilim darbeleri, fliker, gerilimin doğru bileşen içermesi,dalga şeklinin sinüsten uzaklaşması,frekans değişimleri,üç faz dengesizlikleri enerji kalitesizliğidir.

Enerji kalitesi çoklukla yük tarafından bozulur.V-I karakteristiği lineer olmayan yükler şebekeden sinüs olmayan akımlar çeker ve bu akımlar şebekede sinüs olmayan gerilim düşümleri oluşturarak besleme noktasındaki gerilimin dalga şeklini bozar.

Gerilim ve/veya akım dalga şekli sinüs biçiminde değilse,bu dalgaya Fourier analizi uygulanarak harmonikler bulunur.

GÜÇ KALİTESİNDE AZALMA

Endüstriyel cihaz ve proseslerin doğru biçimde çalışmasını engeller nitelikte olan elektromanyetik kesintiler, iletilen kesintiye ve ışınımlı kesintiye bağlı olarak farklı sınıflara ayrılır:

düşük frekans (< 9 kHz),
yüksek frekans (≥ 9 kHz),
Elektrostatik deşarj.

Güç Kalitesi ölçümleri genellikle düşük frekansla sağlanan elektromanyetik kesintilerin karakteristiklerinin belirlenmesiyle ilgilidir:

Gerilim düşmesi ve kesintisi,
Harmonikler ve iç harmonikler,
Geçici güç frekanslı aşırı gerilimler,
Dalgalanma,
Geçici aşırı gerilimler,
Gerilim dalgalanmaları,
Gerilim dengesizlikleri,
Güç-frekans dalgalanmaları,
AC şebekelerde DC,
Sinyalleme gerilimleri.

Genelde, her bir kesinti türünün ölçülmesi gibi bir gereksinim bulunmamaktadır.
Kesinti türleri gerilimin büyüklüğü, dalga formu, frekansı ve simetrisini etkilemelerine göre dört kategoride incelenebilir. Bu karakteristiklerin birçoğu herhangi bir kesinti türü ile kolaylıkla bağdaşabilir. Kesintiler ayrıca süreklilik, yarı süreklilik veya rasgelelik niteliklerine göre de sınıflandırılabilir (yıldırım, kısa devre, anahtarlama, vb.).


GÜÇ KALİTESİ ÖLÇÜTLERİ VE STANDARTLARI


Uluslar arası IEC 519-1992 ‘ye göre standartlar içinde kabul edilen harmonik bozulma değerleri,Gerilim için % 3,Akım için % 5 olarak belirlenmiştir.Bu limit değerlerinin üzerinde bulunan harmonik oranlarında,elektrik sistemleri için tehlikeli ve büyük maddi zararlar oluşturabilecek problemler meydana gelmektedir.Elektrik enerji kalitesinin bozulma oranının tespiti için standartlarla belirlenmiş olan, aşağıdaki bağıntılar kullanılabilir;

Toplam Harmonik Bozulma ( Gerilim için )
Toplam Harmonik Bozulma ( Akım için )
Bozulma indeksi (Almanya ) (DIN)
Telefon Girişim Faktörü ( TIF )
Mesaj Ağırlığı ( C )

Elektrik Güç kalitesinin bozulması ile ilgili belli başlı standartlar aşağıda belirtilmiştir.

EN 50 006 ‘’The Limitations of Disturbances in Electricity Supply Networks caused by Domestic and Similar Appliances Equipped with Electronic Devices’’ Comite Europeen de Normalisation Electrotechnique,CENELEC.
IEC Norm 555-2 555-3 , Ineternational Energy Commission
IEC 1000-3-2,1995,(EN 6100-3-3) 1995 Alçak gerilimde gerilim dalgalanması ve fliker sınırlarını belirler.
VDE 0838 Beyaz Eşya,VDE 0160 Çeviriciler,VDE 0712 Fluoresant
IEEE 519-1992 ‘’Guide for Harmonics Control and Reactive Conpensation of Static Power Converters, ANSI/IEEE Std.519
TS 9882: Ev tipi cihazlar ve benzeri elektrik donanımının elektrik besleme sistemlerinde yol açtığı bozulmalar.Bölüm 2: Harmonikler
EN 6100-3-2:Elektromanyetik uyumluluk ( EMC ) –Kısım 3. Sınırlar ,Bölüm2:
Harmonik akım emisyon sınırları ( Faz başına 16 A’den küçük cihazlar).
IEC 1000-3-4:Elektromanyetik uyumluluk ( EMC ) –Kısım 3. Sınırlar ,Bölüm4:
Harmonik akım emisyon sınırları ( Faz başına 16 A’den büyük cihazlar)
IEC 1000-2-2:Elektromanyetik uyumluluk ( EMC ) –Kısım 2: Düşük frekanslı iletken dağıtımları ve düşük gerilim sistemleri işaretleşmede uyumluluk seviyeleri

ELEKTRİK GÜÇ SİSTEMLERİNDEKİ BOZULMALAR

GENEL


Kesinti (Outage): En az bir yarım dalga boyu süresince gerilimin sıfır değerini almasıdır.Nedeni şebeke arızalarıdır.

Gerilim Darbesi (Voltage impulse): 50V ve 5kV genlikli,0.5 ile 2ms sürelidir. Nedeni,yük ve şebeke açma kapamaları,kontaklar arasındaki ark ve yıldırımdır.

Harmonik : Gerilim ve akım dalga biçiminin ideal sinüsten uzaklaşmasıdır.Nedeni;güç elektroniği devreleri,elektro-mekanik makinelerde doyma ve ark ilkesiyle çalışan cihazlardır.

Çentik (Notches): Şebeke geriliminin bir tam dalgasında doğrultucu darbe sayısı kadar tekrarlanan çökmelerdir.Nedeni doğrultucuları besleyen trafo ve hat endüktansının anahtarlarının aktarımını geciktirmesidir.

Frekans Değişimi : Frekansın anma değerinden sapmasıdır.Nedeni elektrik şebekesi ve generatörlerin ayar düzeneklerinin yetersizliğidir.

Gerilim Düşmesi (Voltage Sag): Gerilimin bir tam dalgadan daha uzun bir süre %80’den daha düşük bir değere düşmesidir.Nedeni şebeke yetersizliği,aşırı yüklenme,büyük motorların yol alması ve kısa devreleridir.

Gerilim Yükselmesi (Voltage swell): Gerilimin bir tam dalgadan daha uzun bir süre %110’dan daha büyük bir değere çıkmasıdır.Nedeni yük azalması ve şebekedeki ayar zayıflığıdır.

Fliker: Gerilimin periyodik olarak 6-7 tam dalga süresince (8-9 Hz) azalması ve yükselmesidir.Nedeni ark fırını gibi dalgalı aşırı yüklerdir.

Elektromanyetik Girişim (EMI): Genliği 100V ile 100V,frekansı 10kHz ile 1GHz olan küçük enerjili bozucu bir dalgadır.Nedenleri;anahtarlamalı güç kaynakları, motor kontrol devreleri,telsiz yayınları ve güç hatları üzerinden yapılan haberleşmedir.

Doğru Gerilim Bileşeni: Alternatif gerilimin,pozitif yarım dalga ve negatif yarım dalga alanlarının birbirine eşit olmamasıdır.

Elektriksel Gürültü (Noise) : Elektrik dalgası üzerinde geçici olarak yürüyen, hızlı transientlerin sebep olduğu bir bozulma türüdür.Faz iletkeni,nötr iletkeni veya sinyal hatlarında ortaya çıkabilir.

GERİLİM DÜŞMESİ VE KESİNTİSİ (Voltage Dips and Interruptions)

GENEL


Gerilim düşmesi, bir elektrik güç sisteminde meydana gelen anlık düşüş olup, birkaç çevrim ile birkaç saniye arasında kısa bir süre sonra gerilimin düzelmesiyle sonuçlanır (IEC 61050-161). Gerilim düşmesi her yarım çevrimde bir çevrim üzerinden kök ortalama kare, “rms 1/2”, değeri hesaplanarak karakterize edilir ve her bir periyot bir öncekini yarım çevrimi aşar.
Eğer,gerilimin rms (1/2) değeri,(1/3*Uref ) geriliminin referans değerinin 1/3 katının altına düşerse,bu durumunda belirli bir x yüzdesi oranında gerilimin değerinde düşme yaşanır.CENELEC EN 50160, IEEE 1159 standartlarına göre bu değer Uref referans geriliminin %10 değişmesi olarak kabul edilir.
Kesinti, Uref’in yüzde birkaçına kadar olan özel bir gerilim düşüklüğü türüdür (tipik olarak %1-10 arası). Sadece süre olmak üzere tek bir parametre ile karakterize edilirler. Kısa kesintiler bir dakikadan daha az sürer (şebekenin işletme koşullarına bağlı olarak üç dakikaya kadar çıkabilir) ve genellikle, uzun süreli kesintilerden kaçınmak amacıyla tasarlanmış bir devre kesicinin açılması veya otomatikman kapanmasıyla sonuçlanır. Kısa ve uzun süreli kesintiler
 
Elektrik tesisatlarında seçilecek kablo kesiti genellikle kullanılacak güce göre çekilecek akımın hesaplanması ile belirlenmelidir.
Otomatik sigorta bulunduğu devreyi yüksek akım ve kısa devre akımlarından koruyan bir anahtarlama elamanıdır.
hem kaynaklarına göre hem de meydana gelmelerini önlemek veya azaltmak amacıyla getirilen çözümlere göre farklılık gösterirler.

Gerilim düşmesi dalga formu

Gerilim düşmesinin rms (1/2) değerinin karakteristiği


SEBEPLERİ

Gerilim düşmesi ve kısa kesintiler ağırlıklı olarak, gözlem noktasıyla kesinti kaynağı
arasındaki elektriksel mesafe oranında azalan bir büyüklükle, şebeke empedansları boyunca bir gerilim düşmesiyle sonuçlanan yüksek gerilimlere neden olan çok özel durumlarda kendini gösterir.

İletim (YG) veya dağıtım (AG veya OG) şebekelerinde veya tesisatın kendisinde
meydana gelen hatalar tüm kullanıcılarda gerilimin düşmesine neden olur. Düşüşün süresi genellikle koruyucu cihazların çalışma süresiyle güçlendirilir. Hataların koruyucu cihazlarla (devre kesiciler, sigortalar) izolasyonu, güç sisteminin hatalı bölümünden beslenen kullanıcıların kesintilere (kısa veya uzun) maruz kalmasına neden olur. Güç kaynağı artık mevcut olmasa bile; şebeke gerilimi, asenkron veya senkron motorların yavaşlamasıyla (0.3’den 1s’ye) elde edilen gerilim veya güç kaynağına bağlı kondansatör banklarının deşarj edilmesiyle açığa çıkan gerilimle de sağlanabilir.

Kısa kesintiler genellikle,(hızlı ve/veya yavaş) otomatik devre kesicisi gibi şebeke
üzerinde bulunan otomatik sistemlerin çalıştırılması, veya trafo ile generatör arasındaki kilitleme düzeneğinin çalıştırılması veya hatların fazlarının tersine çevrilmesinin (enversör) bir sonucudur. Kullanıcılar, geçici veya yarı kalıcı hataların giderilmesi için gerçekleştirilen otomatik kapama (havai veya karışık radyal şebekelerde) veya hatanın yerini tespit etmek için gerçekleştirilen gerilim geri beslemesinin bir saykılı olan aralıklı ark hatalarından kaynaklanan ardışık gerilim düşmesi ve/veya kısa kesintilere maruz kalırlar.

Gerilim düşmesi ve kesintileri, trafo kullanılarak daha alçak gerilim seviyelerine
aktarılır.Etkilenen faz sayısı ve gerilim düşüklüklerinin derinliği hata tipine ve trafo kuplajına bağlıdır.

Kötü hava şartlarına maruz kalan havai şebekelerde, yeraltı şebekelerine oranla daha
fazla sayıda gerilim düşmesi ve kesintisine rastlanır. Ancak, havai veya karışık şebekeler gibi aynı hat sistemine bağlı bir yeraltı kaynağı da havai iletim hatlarını etkileyen hatalar nedeniyle gerilim düşmesinden etkilenecektir.

Geçici kesintiler (∆T < T/2) ise örneğin kondansatör banklarının enerjilenmesi, bir
hatanın bir sigorta veya hızlı bir AG devre kesici ile izolasyonu veya çok fazlı doğrultuculardan gelen komütasyon dişlilerinden kaynaklanabilir.

ETKİLERİ

Gerilim düşüş ve kesintileri, tesisata bağlı birçok cihazda problem yaratmaktadır. Bunlar, çok sık olarak Güç Kalitesi problemlerine neden olmaktadır. Birkaç yüz milisaniyelik bir gerilim düşüklüğü veya kesintisi, birkaç saat süren zararlı sonuçlar yaratabilir.

En hassas uygulamalar şunlardır.


Prosesin, zincirdeki herhangi bir öğenin geçici bir süre için kapanmasını tolere
edemediği eksiksiz ve kesintisiz üretim hattı (baskı, çelik işleri, kağıt fabrikaları, petro-kimyasallar, vb.)

Aydınlatma ve güvenlik sistemleri (hastaneler, havaalanı aydınlatma sistemleri, kamu binaları ve yüksek binalar, vb.)

Bilgisayarlar (bilgi işlem merkezleri, bankalar, telekomünikasyon, vb.)

Elektrik santralleri için gerekli olan yardımcı tesisler.

Aşağıdaki paragraflarda gerilim düşüklüklerinin ve kesintilerinin endüstri ve hizmet sektörlerinde ve konut sektörlerde kullanılan cihazlar üzerindeki önemli etkileri yer almaktadır.

a) Asenkron motorlar

Gerilim düşüklüğü meydana geldiğinde, asenkron motorun torku (‘’V2 ‘’ ile orantılı) aniden düşer ve bu da motoru yavaşlatır. Bu yavaşlama, gerilimdeki düşüşün büyüklüğüne ve süresine, döner kütlenin ataletine ve tahrik yükünün tork-devir özelliklerine bağlıdır.
Motorun geliştirdiği tork, dirençli torkun altına düşerse motor durur .Herhangi bir kesintinin ardından gerilim eski değerine dönerken motor, değeri neredeyse başlangıç akımının değeri kadar olan akımı emme ve yeniden hızlanma eğilimindendir. Bunun süresi kesintinin süresine göre değişmektedir. Bir tesisatta birden fazla motor varsa eşzamanlı yol verme, tesisat üzerindeki besleme empedansında bir gerilim düşüklüğüne neden olabilir. Bu da, düşüşün süresini artıracak ve yol vermeyi zorlaştıracak (aşırı ısınmaya neden olan uzun süreli yol vermeler) veya imkansız hale (motor torku < dirençli torktan) getirecektir.
Aşırı akımlar ve sonuç olarak meydana gelen gerilim düşüklükleri hem motor üzerinde (kavrama ve redüktörler üzerinde anormal mekanik stres ile yalıtım bozukluklarına ve tork şoklarına neden olabilecek aşırı ısınma ve bobinlerde elektro dinamik güç; bu, zamanından önce aşınmaya ve hatta bozulmaya yol açabilir), hem de kontaktörler gibi diğer cihazlar üzerinde de bağlantıların aşınması ve hatta birbirine geçmesi gibi etkiler oluşturabilir.
Aşırı akımlar, tesisatın genel ana koruyucu cihazlarının açılmasına ve böylece prosesin kapanmasına neden olabilir.


b) Senkron motorlar


Etkiler, asenkron motorlar üzerindeki etkilerle neredeyse aynıdır. Ancak senkron motorlar, genellikle daha büyük olan ataletleri, aşırı tahrik olasılıkları ve torklarının gerilim ile orantılı olması sayesinde stop etmeden daha fazla gerilim düşüklüğüne dayanabilirler (yaklaşık %50). Motor devri sıfıra düştüğünde (stop ettiğinde) motor durur ve tüm karmaşık çalıştırma sürecinin tekrarlanmasını gerektirir.

c) Hareket elemanları

Doğrudan tesisattan çalıştırılan kontrol cihazları (kontaktörler, gerilim kaybı bobinli devre kesiciler), büyüklüğü standart bir kontaktör için %25 Un.’i aşan gerilim düşüklüklerine karşı duyarlıdır. Gözlenmesi gereken minimum bir gerilim değeri vardır (düşme gerilimi olarak bilinir), aksi takdirde kutuplar ayrılacaktır ve bir gerilim düşüklüğünü (birkaç on milisaniye süren) veya kısa bir kesintiyi uzun (birkaç saat süren) bir kesintiye dönüştürecektir.

d) Bilgisayarlar

Günümüzde bilgisayarlar (bilgisayarlar, ölçüm cihazları) tesisatların, yönetimin ve üretimin izlenmesinde, kontrol ve kumanda edilmesinde hakim bir konuma sahiptir. Tüm bu cihazlar, %10 Un.’i aşan gerilim düşüklüklerine karşı duyarlıdır.Aşağıdaki eğride, ITIC (Bilgisayar Endüstri Konseyi), bilgisayarların; gerilim düşmelerine ,kesintilere ve aşırı gerilimlere nasıl dayandığını gösteren ,süre-genlik eğrisi görülmektedir.

ITIC eğrisi ( bilgisayarların gerilim düşmelerine, kesintilere ve aşırı gerilime karşı dayanımı karakteristiği)

Bu limitlerin dışında gerçekleşen çalışma, veri kaybına, yanlış komutlara ve cihazın kapanmasına veya arızalanmasına neden olur. Cihazlarda işlev kaybının sonuçları, özellikle gerilim eski haline geldiğinde, yol verme koşullarına dayanmaktadır. Belirli cihazlar, örneğin kendine ait gerilim düşüklüğü saptama cihazlarına sahiptir ve bu özellik, verilerin yedeklenmesini ve hesaplama süreçlerini ve herhangi bir yanlış komutu engelleyerek güvenliği sağlamaktadır.

Hız kontrol cihazları
Hız kontrol cihazlarına uygulanan gerilim düşüklüğü problemleri:

Motora yeterli gerilimi sağlamak mümkün değildir (tork kaybı, yavaşlama),

Doğrudan tesisattan beslenen kontrol devreleri çalışamamaktadır.

Gerilim eski haline döndüğünde aşırı akım meydana gelmektedir (tahrik filtresi kondansatörü yeniden şarj edilmiştir).

Tek bir fazda gerilim düşüklüğü meydana geldiğinde aşırı akım ve dengesiz akım meydana gelmektedir.

Enversör işlevi gören DC tahriklerinde kontrol kaybı mevcuttur (tekrar devreye alarak fren yapma).

Hız kontrol cihazları, %15’ten fazla gerilim düşüklüğü meydana geldiğinde genellikle bozulmaktadır.

f) Aydınlatma

Gerilim düşüklükleri, akkor lambalarda ve flüoresan ampullerde erken eskimeye neden olmaktadır.
Yaklaşık 50 ms süren ve %50’e eşit veya daha yüksek gerilim düşüklükleri, gaz deşarjlı ampullerin sönmesine neden olacaktır. Tekrar açmadan önce ampulün soğuması için birkaç dakika beklenmelidir.
 
BOZULMANIN GİDERİLMESİ

Tesisat mimarisi, otomatik güç yol verme sistemleri, cihazların güvenilirliği, kontrol-kumanda sisteminin varlığı ve Bakım politikası kesintilerin azaltılmasında ve ortadan kaldırılmasında önemli rol oynamaktadır.
Etkili bir çözüm bulmadan önce doğru teşhis çok önemlidir. Örneğin, ortak bağlantı noktasında (müşterinin elektrik girişi), gerilim düşüklüğünün müşterinin tesisatından mı (akımda benzer bir artışla) yoksa dağıtım güç sisteminden mi (akımda artış yok) geldiğini belirlemek önemlidir.

Farkı çözüm türleri mevcuttur.

a) Gerilim düşüklüklerinin ve kesintilerinin sayısını azaltma:

Dağıtıcılar, altyapılarını daha güvenilir hale getirmek (amaçlanmış önleyici bakım, modernizasyon, altyapı tesisatı) veya güç sistemlerini yeniden yapılandırmak (besleyicileri kısaltmak) gibi belirli önlemler alabilir. Empedans topraklı nötr güç sistemleri için, otomatik kapanan devre kesicileri yerine, geçici topraklama hatası durumunda zarar görmüş bir besleyici üzerinde kesintilere neden olmama gibi önemli bir avantaj sağlayan şönt devre kesicileri de (kısa kesintilerin sayısını azaltır) kullanabilirler.

b) Gerilim düşüklüklerinin süresini ve derinliğini azaltma:

Güç sistemi seviyesinde

Zincirleme bağlantı olasılıklarını artırma (yeni trafolar, zincir kapatma
anahtarı)

Elektrikli koruma cihazlarının performansını artırma (seçicilik,
otomatik güç yol verme, tesisat üzerinde uzaktan kumanda cihazları, uzaktan yönetim, yıldırım siperleri ile kıvılcım siperlerinin yerini değiştirme, vb)

Tesisat kısa devre gücünü artırma


Cihaz seviyesinde ;Anahtarlanmış büyük yükler tarafından tüketilen gücü gerçek zaman reaktif dengeleyici ile ve akım tepe değerlerini (ve mekanik stresi) sınırlayan yumuşak yol verme ile azaltma.

c) Endüstri ve hizmet sektöründe kullanılan tesisatlarının bağışıklığını artırma

Cihazın, gerilim düşüklüklerine ve kesintilerine bağışıklık kazanmasını sağlamadaki genel prensip, güç dağıtım sistemi ve tesisat arasındaki güç kaybını bir enerji depolama cihazı ile kompanze etmektir. Depolama cihazının kapasitesi, sistemin bağışıklık kazanacağı kesintilerin süresinden daha fazla olmalıdır.

d) Kontrol sisteminin bağışıklığını artırma

Bir prosesin bağışıklığı artırılırken amaç, genelde kontrol sistemine bağışıklık kazandırmaktır.
Genelde kontrol sisteminin gücü yüksek değildir ve kesintilere karşı tamamen duyarlıdır. Bu nedenle, cihazın güç kaynağını değil de sadece kontrol sistemini bağışık hale getirmek genellikle daha ekonomiktir.
Çözümler, tüm kontaktör bobinlerinin güvenilir bir yardımcı kaynaktan (akü veya volanlı döner set) çalıştırılmasından veya gecikmesiz bir rölenin kullanılmasından veya bobine paralel bağlanmış bir doğrultucu ve kondansatörün kullanılmasından ibarettir.


e) Cihaz güç kaynağının bağışıklığını artırma

Belirli yükler beklenen kesinti seviyelerine – örneğin gerilim düşüklüğü veya kesintisi – dayanamazlar. Bilgisayar, aydınlatma, güvenlik sistemleri (hastaneler, havaalanı aydınlatma sistemleri, kamu binaları) ve kesintisiz üretim hatları (yarı iletkenlerin üretimi, bilgi işlem merkezleri, çimento işleri, su arıtma, malzeme taşıma, kağıt sanayi, çelik işleri, petro-kimyasallar, vb.) gibi “öncelikli” yükler için de durum aynıdır.

Tesisatın gerektirdiği güce ve gerilim düşüklüğünün veya kesintisinin süresine bağlı olarak aşağıdaki farklı teknik çözümler olasıdır:

Katı hal kesintisiz güç kaynağı (UPS)
Bir UPS üç ana öğeden oluşmaktadır:
AC gerilimini DC’e dönüştürmek için ana kaynaktan güç alan bir rektifiyer-şarj cihazı,
Kesinti sırasında enversörde, yüke gerekli gücü sağlayan bir volan ve/veya akü(şarjlı).
Bir AC-DC değiştirici.

f) Sıfır zaman ayarı

Belirli tesisatlarda kesinti sırasında gerekli olan otonomi bir üretici setin (elektrojen seti) monte edilmesini zorunlu hale getirmektedir (büyük aküler çok pahalıdır veya teknik problemlere veya montaj problemlerine neden olmaktadır). Herhangi bir güç kaynağı kaybında, enversör sistemle stand-by motor jeneratörüne yol vermek ve çalıştırmak, yükü azaltmak (eğer gerekiyorsa) ve kesintisiz bağlantı sağlamak için yeterli zaman sağlamak amacıyla akü veya volan kullanılmaktadır.

g) Elektronik güçlendirici

Gerilim düşüklüklerini ve kesintilerini belirli bir oranda kısa tepki süresi ile dengelemek için modern elektronik cihazlar mevcuttur; örneğin gerçek zamanlı reaktif dengeleyici, reaktif gücü anında kompanze etmektedir ve özellikle, hızlı, büyük dalgalanmaya sahip yüklere çok uygundur (kaynak makineleri, kaldırma araçları, presler, eziciler, motor yol verme, vb.)

h) Arızasız duruş

Durma kabul edilebiliyorsa ve istem dışı bir yol verme, makine operatörü (dairesel testere, döner elektrikli makineler) için veya cihazlar (basınç altında sıkıştırma odaları, klima kompresörlerinin, ısıtıcı pompalarının veya soğutma birimlerinin ayarlanmış yol verme aşamaları) veya uygulama (üretimin yeniden başlama evresini kontrol etme ihtiyacı) için bir risk meydana getirecekse, kontrol edilemeyen yol vermeyi önlemeniz özellikle tavsiye edilmektedir. Koşullar normale döndüğünde proses, önceden belirlenmiş yol verme sırasından yararlanılarak bir PLC tarafından otomatik olarak yeniden başlatılabilir

HARMONİKLER ve İÇ HARMONİKLER

GENEL

Yarı iletken elemanların tabiatı gereği ve sanayide kullanılan bazı nonlineer yüklerin
( transformatör,ark fırınları, v.b.) etkisiyle; akım ve gerilim dalga biçimleri, periyodik olmakla birlikte sinüsoidal dalga ile frekans ve genliği farklı diğer sinüsoidal dalgaların toplamından meydana gelmektedir. Temel dalga dışındaki sinüsoidal dalgalara HARMONİK” denir

Nonlineer bir yükün sebep olduğu harmonik bozulma devresi

SEBEPLERİ


Manyetik devrelerde doyma,
Güç kontrol elemanları,
Lineer olmayan yükler,
Doyma bölgesinde çalışan transformatör mıknatıslanma akımları,
İndüksiyon ısıtma,
Yarıiletken kontrollü cihazlar,
Tristörlü dinamik kompanzasyon,
Deşarj lambaları,
Kesintisiz güç kaynakları,
Bilgisayarlar,
Fluoresant lambaları,Elektronik balastlar,
Akü şarj sistemleri,
Elektrik makinelerindeki diş ve olukların meydana getirdiği harmonikler,
Çıkık kutuplu senkron makinelerde hava aralığındaki relüktans değişiminin oluşturduğu harmonikler.
Senkron makinelerde ani yük değişimlerinin manyetik akı dalga şekillerindeki bozulmalar.
Senkron makinelerinin hava aralığı döner alanının harmonikler.
Doyma bölgesinde çalışan transformatörlerin mıknatıslanma akımları,
Şebekedeki nonlineer yükler; doğrultucular, eviriciler, kaynak makineleri, ark fırınları, gerilim regülatörleri, frekans çeviriciler, v.b.
Motor hız kontrol düzenleri,
Doğru akım ile enerji nakli (HVDC),
Statik VAR generatörleri
Olasılıkla elektrikli taşıtların yaygınlaşması ve bunların akü şarj devrelerinin etkileri
Enerji tasarrufu amacıyla kullanılan aygıt ve yöntemler
Direkt frekans çevirici ile beslenen momenti büyük hızı küçük motorlar

Belli başlı harmonik kaynaklı yüklerin karakteristikleri

HARMONİK KAYNAKLARI

1) Transformatörler,
2) Döner makineler,
3) Güç elektroniği elemanları,
4) Doğru akım ile enerji nakli (HVDC),
5) Statik VAR generatörleri,
6) Ark fırınları,
7) Kesintisiz güç kaynakları,
8) Gaz deşarjlı aydınlatma,
9) Elektronik balastlar,
10) Fotovoltaik sistemler,

ETKİLERİ

Harmonikler genel olarak nonlineer elemanlar ile nonsinüsoidal kaynaklardan herhangi birisi veya bunların ikisinin sistemde bulunmasından meydana gelirler. Harmonikli akım ve gerilimin güç sistemlerinde bulunması sinüsoidal dalganın bozulması anlamına gelir. Bozulan dalgalar nonsinüsoidal dalga olarak adlandırılır.Harmonikler güç sistemlerinde; ek kayıplar, ek gerilim düşümleri, rezonans olayları, güç faktörünün değişmesi v.b. gibi teknik ve ekonomik problemlere yol açar.
Sinüsoidal alternatif akım uygulanan bir alıcının şebekeden harmonikli akım çekmesi bu alıcının yapısı gereğidir. Yani; alıcı nominal çalışması sırasında harmonik meydana getirecek akım çekiyor demektir. Harmonik üreten bu alıcılardan başka, karakteristikleri itibariyle lineer oldukları halde harmonikli akımlara sebebiyet veren alıcılarda vardır. Bu durum ise alıcıya uygulanan gerilimin nonsinüsoidal olmasından kaynaklanmaktadır. Alternatif akımın üretilmesi sırasında alternatörlerde yapılan gerekli iyileştirici önlemler yardımıyla elektrik enerjisi mümkün olduğunca sinüsoidal’ e yaklaştırılmaktadır. Fakat lineer bir alıcıya aynı şebekeye bağlı diğer nonlineer yükler tarafından etki edilmektedir.
 
Devamı Ve Resimler Burada Buyurun:
 

Ekli dosyalar

  • elektrik-guc-sistemini-bozan-faktorler.zip
    221.7 KB · Görüntüleme: 11
ölçüm şekilleri nelerdir yani elektrik şebekesindeki güç kalitesi nasıl ölçülür bilen varmı
 
arkadaşlar güç kalitesi modelleme ve simlüsyon nasıl yapılıyo bilgisi olan varmı
 
Arkadaşlar!GÜÇ SİSTEMLERİNDE GEÇECİ DURUM(REJİM) ANALİZİ TRANSİENT ile ilgili döküman sunum vb. varmı? teşekkürler
 
voltaj dalgalanması olmuyorsa ve fazlar arası çekilen akımlar aynı değerlerde ise kaliteli enerji alınor demektir
 
Arkadaşlar!GÜÇ SİSTEMLERİNDE GEÇECİ DURUM(REJİM) ANALİZİ TRANSİENT ile ilgili döküman sunum vb. varmı? teşekkürler.....
 
arkadaslar enerji kalitesini ölçmek için simülasyon yapmam gerekiyor.simülasyon yapan bir program var mı ve elinde dagıtım sistemi devresi olan var mı.örnek olarak alıcam
 

Forum istatistikleri

Konular
127,955
Mesajlar
913,894
Kullanıcılar
449,606
Son üye
rasit.

Yeni konular

Geri
Üst