Merhaba.
Kendi gözlemlerimi,deneyimlerimi,sizinle paylaşmağa çalışacağım,ancak ne nerecede bir katkıyı size sağlar tam olarak bilemiyorum,umarım ek bir katkı sağlamış olur.
İlk olarak ışık kaynakları;
1)Noktasal ışık kaynakları,
2)Noktasal olmayan ışık kaynakları olarak başlangıçta ikiye ayrılabilir.
1)Noktasal Işık Kaynakları:Güneş ışığı,akkor flamanlı ampüller,laser(Dağılması çok az olan noktasal düzenli ve ayni dalga bouyndaki ışın)gibi bir mercekle odaklanabilen,ışınlarının çıkış noktası bir tek noktadan çıkan ışınlardır.Evlerde kullanılan akkor flamanlı ampüller,noktasal ışık verip sert gölgeler oluşturduğundan,karpuz,kristal camlı avize veya yarım karpuz şekilli,saydam veya opak avizlerle kullanılıp,ışığın homojen olarak dağılımı ve gölge oluşumu etkisinin yumaşatılması,ışığın iyice dağıtılması sağlanmaya çalışılır.
Bir otomobil farında kullanılan ve noktasal bir ışık kaynağı olan akkor falmanlı bir ampül,bir reflektör-içbükey-çukur,yarım daire aynanın tam odak noktasına yerleştirilmiştir.Bu şekilde,odaktaki ampülden çıkan ışınlar,sonsuz,paralel bir ışın demeti haline gelerek,ön kısımdan çıkar.Ama bu güvenli ve yeterli taşıt aydınlatması için yetersizdir.Ön kısımda fresnel merceği görevini üstlene bir far camı yer almaktadır.Görevi hem bu paralel,sonsuza giden ışın demetini ayni oranda geçirmek,iletmek,hem de yakın mesafedeki nesnelerin,yolun da emniyetle yeterli aydınlatmasını sağlayabilmek için kısmi bir ışık saçınımı,açılımını da temin edebilmektir.Yani basit olarak gördüğümüz bir far camının, iki ayrı işlevi bulunur.Yani yakın mesafeyi görünür kılarken,uzak mesafeye,uzun farda,odaklanmış ampül telinin bir büyük görüntüsü şeklinde,palalel ışın demetlerini en az kayıpla dağılıma yok açmadan göndermektir.
Evlerde kullanılan spot lambalarda,yine noktasak bir ışık kaynağının,odak noktasına yerleştirilmiş bir feflektör ayna ile,belirli bir yere odaklanmış,paralel ışın demetlerinin gönderilmesi söz konusudur.Okuma ve göz sağlığı için,dağınık aydınlatama kaynakları gibi sağlıklı değildir.Belirli bir nesneyi dikkat çekmek amacıyla,( Fuarlarda,sergilerde vb.) aydınlatarak işaret etmesi amacıyla show maksattlı olarak kullanılabilir.
Bir lazer noktasal ışın demeti,çok az bir bozulmayla Ay'a kadar gönderilip,telemetreler vasıtasıyla Dünya ile Ay arasındaki uzaklık hesaplanabilmiştir.Lazerde,noktasal kaynağın dağılma miktarı ise,akkor ampüle göre çok çok düşüktür,dağılmayan ışınsal bir doğru parçası olarak da kabul edilebilir.Yakınsak bir merceğin(Büyütecin) odak noktasındaki bu ışık,tam olarak da odaklanabilir,odak noktasında yoğunlaşmış tam noktasal bir şık elde edilebilir,odaktaki havayı aşırı derecede ısıtıp ses patlamalarına da neden olabilir.
Bir kristal şeklinde kesilmiş küçük camlardan oluşan bir avizideki akkor ampulün,ışık dağılımı farklı şekillerde ortaya çıkacakır.Birinci etkide,Üçgen prizmalı etkili,bu kesilmiş camların,bir ışık prizması görevi görüp,duvarda kısmi bir renk tayfının(7 renk) meydana gelebilmesi,ikinci etki olarak da,yarım daire şekilli olan flaman telinin,bu kristal camdan geçerken,tıpkı bir büyüteçten geçmiş gibi,kısmi yarım daire şekilli flaman teli görüntülerinin de duvara yansıması,görüntü verebilmesidir.Flaman teli,tam bir daire formunda olsaydı,şüphesiz görüntüsü de bir daireler şeklinde duvarda görüntülenmiş olabilecekti.
Yarım daire şeklinde yarı-saydam mikadan oluşan bir avizede,akkor flamanlı ampül ışığı 3 şekilde etki gösterecektir:
1.Direk ampülden noktasal olarak çıkıp yere,halıya gelen noktasal kaynaklı ışınlar.
2.İç bükey vaifesi görerek kısmi bir reflektör vazifesi gören avizenin iç kısmından dağınık yansıma ile kuvvetlenip,dağılarak yere gelen ışık demeti.
3.Yarı-saydam,mika malzemeden kısmen geçerek tavana giden ve tavanı da kısmen dağınık olarak aydınlatan,noktasal kaynağın ışık ışınlarıdır.Yani burada,kısmen yansıma,kısmen geçirme ve direk geçirme gibi 3 farklı etkileşim söz konusudur.
2)Noktasal Olmayan Işık Kaynakları:Dağınık yansımayı sağladıklarından yalnız başına göz için kullanılmaları daha uygundur.Keskn ışık gölgesi ve net gölgeler oluşturmazlar.Flüoresan ampuller,tasarruf lambaları,karpuz içinde yer alan bir akkor lamba,vb. noktasal olmayan ışık sınıfına girer.Akkor flamanlı bir ampüldeki gibi,bir kristal avizede yer aldıklarında,ışık kırınımlarına,renk taflarına neden olamazlar,cam kristalden geçerek 2 farklı etki,yani renklenim(Renk tayfı) ve ampül görüntüsü,odaklanıp duvara aksedilemez,ayrıca da oluşturulamaz.
Flüoresan lambaların önünde yer alan yarı saydam,opak mika formları,ışığın daha yumuşak gölgeler oluşturabilmesi ve iyice dağılabilmesi amaçlıdır.Işık kaybı küçük bir miktar(Mika malzemesini oluşturan yapı tarafından absorbe edilir) olmasıyla beraber,büyük çoğunluğu daha iyi bir aydınlatma kalitesi için harcanmış olur.Tasarruf lambaları zaten noktasal olmayan kaynaktır,bunlar bir karpuz içinde yer alarak gölge oluşumu azaltımı ve dağınık aydınlatmayla ışık dağılımları,daha homojen,daha kaliteli yapılmaya çalışılır.Düz boru şeklindeki flüoresanlar,yalnızca belirli bir doğrultuda dağılmış ışık ışınları verebildikleri halde,simit,yuvarlak,spiral burgu şeklindeki tasarruflu kompakt ampüller ise,her doğrultuda yayılan ve daha homojen bir aydınlatma sağlayan ışık ışınlarını verebilir,ışık şiddetleri gözü rahatsız etmeyecek şiddette ise,ayrı bir ışık dağıtıcı armatür olmadan da,direk olarak kullanılabilirler.
A)Yarım silindir şekilli bir şekil,görüntü için,kullanacağınız noktasal ışık kaynağı da yine yarım silindir şekilli olabilmelidir,
B)Kavanozlarda oluşan küf,mantar bakterileri,karanlıkta kalan,havasız,hafif de nemli bir ortamı isterler.Yalnızca ışık etmeniyle bu oluşamaz,diğer etmenlerin de tamamlayıcı olarak bu kavanoz içinde yer alabilmeleri gerekir hiç şüphesiz.
Sonuç:
Saydam cam,mika formları ışık ışınlarını büyük oranda kayıpsız geçirir,ışıkla bir etkileşimi olmaz.(1)
Yarı saydam,mika,cam,kristal formları,ışığın özelliklerini değiştirip bir etkilenimleri söz konusudur.(Otomobil far camı,avize kristal camları,flüoresan lambaların yarı saydam kapakları,vb.)(2)
Çukur ayna(Reflektör)gibi,cam veya metalik olarak parlatılmış yüzey formlarının,ışık demetini paralel yapıda oluşturup belirli bir bölgede odaklayabilme gibi bir etkileşimleri vardır.Otomobil far camı örneğindeki gibi,bir özel camla da 2 ayrı işlevi(Uzak noktaya odaklama ve yakını aydınlatma)ayrı ayrı bulunur.(3)
Kolay gelsin.
