@kesmez rumuzlu üyemizin anlattıklarına ilaveten;
Amplifikatörlerde çıkış gücü distorsiyonlu güç ve distorsiyonsuz güç olmak üzere 2 farklı şekilde ölçülür. Distorsiyonlu güç yani giriş sinyalinin aşırı yükselmesi nedeniyle çıkış sinyalinde bozulma olduğu zamanlardaki güç biraz daha fazladır. Özetle nasıl yapılması gerektiğini anlatayım.
Distorsiyonsuz güç ölçümü:
1. Amplifikatör girişine bir sinyal jeneratörü ile 1 kHz frekansında ac sinyal uygulanır.
2. Amplifikatör çıkışındaki hoparlör farklı frekanslara farklı empedanslar göstereceği için devreden çıkarılır.
3. Ampllifikatör çıkışına hoparlör yerine bir watmetre ya da uygun güçte 4 ya da 8 ohmluk bir direnç bağlanır. Örneğimizde 4 ohmluk bir hoparlör kullanıldığını varsayalım. Çıkışa watmetre bağlanmışsa ayrıca direnç bağlanmaz.
4. Çıkışa aynı zamanda sinyaldeki bozulmaları ve çıkış genliğini izleme amacıyla bir osiloskop bağlanır.
5. Sinyal jeneratörünün çıkış frekansı 1kHzde sabit kalmak şartı ile çıkış genliği 10 milivolttan başlayarak yavaş yavaş yükseltilir ve çıkış sinyali osiloskopla gözlenir.
6. Sinyal jeneratörünün çıkış genliği yükseldikçe osiloskopta gözlenen sinyalin genliği de yükselecektir. Giriş sinyalinin genliği belli bir seviyeye ulaştığında çıkış sinyalinin sinüs dalgası şeklinde olan formu bozulmaya başlar ve giriş sinyal genliği daha fazla artırılırsa, alttan üstten kırpılmaya başlar. Çıkış sinyalindeki bu bozulmanın başladığı anda sinyal jeneratörünün genliği daha fazla yükseltimez ve sabit olarak bırakılır.
7. Osiloskop ekranından çıkış sinyalinin genliği etkin değer olarak ölçülür. Örneğin sinyal tepeden tepeye dikey olarak 6 kare yer kaplamışsa ve volt/div komitatörü de 0,2 Volt kademesinde ise aşağıda görüldüğü şekilde etkin değer hesaplanır.
Tepeden Tepeye Değer = 6 x 0,2 = 1,2 Volt
Tepe (Maksimum) Değer = 1,2 / 2 = 0,6 Volt
Etkin Değer = 0,6 x 0,707 = 0,42 Volt
8. Hoparlör yerine devreye 4 ohmluk direnç bağlamıştık. Direncin değeri belli, voltaj da belli.
Bu durumda
Güç = voltajın karesi / R formülünde yerine konularak
Güç = 0,1764 / 4 = 0,0441 Watt olarak hesaplanır.
Direnç yerine watmetre kullanılmışsa hesap yapmaya gerek yoktur. Watmetre üzerinden distorsiyon olmadığı zamanki güç okunur.
Distorsiyonlu güç ölçümü:
İşlem basamakları distorsiyonsuz güç ölçümünde olduğu gibidir.
Aradaki fark şudur:
Sinyal jeneratörünün çıkış genliği amplifikatör çıkışındaki sinyalde meydana gelen bozulma dikkate alınmaksızın çıkışta maksimum genlikte sinyal oluşana kadar artırılır.
Osiloskop kullanmadan da voltmetre ile çıkış genliği ölçülüp distorsiyonlu güç ölçülebilir ancak daha sağlıklı bir ölçüm için osiloskop ya da lambalı voltmetre kullanılmalıdır.
Sanırım açıklayıcı olmuştur.