Enerji verimliliği bütün enerji dallarında uygulanmaktadır. Aydınlatma sistemlerinde de enerji verimliliği ön planda tutulmalıdır. Bir evde, ofiste, dükkanlarda kullanılan enerjinin %25’ini aydınlatma sistemi harcamaktadır. Aydınlatmanın da enerji tüketimindeki bu büyük payını düşünürsek, doğru bir aydınlatma yönetiminin enerji verimliliğine ciddi katkı vereceğini söyleyebiliriz. İşte bu noktada ortaya çıkan DALI bizlere kontrol,otomasyon ve aydınlatmanın gücünü gösteriyor.
DALI Aydınlatma Nedir
DALI Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Arayüzü anlamına gelmektedir ve IEC 62386 teknik standardında bir protokoldür. DALI aydınlatma ekipmanlarını, akıllı ve kolay bir şekilde yönetebilmek için tanınmış uluslararası IEC standardına dayanmakta olan bir protokoldür.
Standartla birlikte balast, acil aydınlatma kitleri ve LEC kitleri gibi birçok parçanın izleme ve kontrolü sağlanmaktadır. Kolay kullanılabilir, sağlam ve esnek çözüm oluşturulabilir olması sayesinde birçok kullanıcı tarafından tercih edilen bir sistemdir.
DALI kolayca genişletilebilen, esnek ve kullanıcı dostu bir sistem sunar. Aynı kontrol hattı üstünde birden çok kontrol cihazıyla secilen “Multi-Master” yapısı, uygulamaya özgü aydınlatma çözümlerini hayata geçirmek icin kullanılır.
DALI aydınlatma kontrol cihazları arasındaki dijital iletişim için bir protokol tanımlar. DALI 64 adet kontrol cihazının ayrı ayrı adreslenmesini ve istenilen biçimde 16 aydınlatma grubuna ve 16 aydınlatma senaryosuna bölünmesini sağlar. Bu birleştirilmiş standart, uyumluluğu garantiler ve aydınlatmanın gelecekte genişletilmesine olanak sağlar.
DALI Aydınlatma Tarihçesi
-DSI yani Dijital Seri Arayüzü TRIDONIC.ATCO firması tarafından geliştirildi.
-DALI yani Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Arayüzü ise DSI’ın daha gelişmiş bir versiyonu olup, birçok balast üreticisi firma bu sistemi destekleyen ürünler geliştirerek DALI AG çatısı altında toplanmışlardır .
-Geçmişte dimlenebilir balastlardan anlaşılan 1-10V arayüz ile kontrol edilebilen yapılardı.
-İhtiyaçlar doğrultusunda basit ve daha az maliyetli mühendislik gereksinimleri sağlandı. Çünkü, bilinen KNX/EIB, LON, BACnet gibi bus yapıları tek başına aydınlatma mühendisliği gereksinimlerini tek başına karşılayamamaktadır.
DALI Aydınlatma Otomasyonu Ve Enerji Tasarrufu
On/Off, DALI, DMX, 0-10V dimleme, her türlü aydınlatma sahnesi kontrolü gibi farklı şekillerde yapılabilmektedir. Ancak gerçek bir aydınlatma otomasyonu DALI ile yapılan otomasyondur. Çünkü DALI ile her bir lambayı tekil olarak kontrol etmek mümkündür. Tek bir kablo ile 64 armatür dolaştırılarak kontrol sinyal kablosu yıldız yada seri olarak bağlanabilir ki bu 0-10V sistemlere göre %50 oranında kablaj işçiliği ve kablo tasarrufu demektir. Tek bir kontrolör altında tam 320 armatür kontrol edilebilir. Kontrol seviyesi 0-100% arasında olduğundan gerçek aydınlatma kontrolü yapılabilir.
Aydınlatmada temel ürün olan floresan lambaların kontrol edilerek tasarruf sağlanması önemli olmakta birlikte tek başına çok fazla bir anlam ifade etmez. Bununla birlikte doğal aydınlatmanın rahatlığı yapay aydınlatma ile sağlanmalıdır.
DALI’nın Özellikleri Ve Avantajları
DALI hemen hemen her sektörde kullanım kolaylığı ve fayda sağlamaktadır.Özellikleri ise ;
-Uluslararası IEC 62386 Standardı
-Farklı üreticilere ait ekipmanların birbirlerinin yerine kullanılabilir olması.
-Ticari veya mimari aydınlatma dahil bir çok sistemde kullanılabilir olması.
-Maliyet Etkisi
-Akıllı aydınlatma yönetimi servis ömrünü uzatan ve enerji tasarrufu yapan bir sistemdir.
-Basit kablolama, daha az ve düşük maliyetli bileşenler ile daha az devreye alma maliyeti ortaya çıkar.
-Bakım maliyetleri düşüktür.
–Basit Planlama Ve Montaj
-Tek kablo çözümü ile ilave bus kablosuna gerek yoktur.
-Basit kablolama sayesinde herhangi bir polarite ve herhangi bir topoloji olmaksızın bağlantı yapılabilir.
-Esnek aydınlatma tasarımı sağlar.
–Çok Yönlülük
-Ölçeklenebilir aydınlatma sahneleri için serbestçe adreslenebilir DALI işletim aygıtları ile çalışma alanından odaya, kata, binaya dağılan adreslenmiş cihazlarla haberleşme sağlanabilir.
-Yazılımla aydınlatma grubu yapılandırma, sabit kablolama ve yeniden kablolama olmaksızın yeniden grup yapılandırılabilir.
-Bina yönetim sistemleri ile birlikte çalışabilir.
-DALI ağ yapısı hem yıldız hem seri kablolama yapmaya olanak sağlar.
-Kombine ağ kurmak, yani birden fazla DALI hattını birleştirmek mümkündür.
-Mevcut ağ yapısı genişletilebilir veya yeni bir ağ ile birleştirilebilir.
-Dijital Sistem
-Dağıtılmış akıllı yapı ile herhangi bir dış anahtarlama rölesine ihtiyaç duymadan anahtarlama fonksiyonu çalıştırabilme, 32 farklı grup (16 asıl ve 16 sanal) ve her grupta 16 farklı senaryo oluşturulabilir.
-Bir DALI hattında toplam 128 adresi geçmeyecek şekilde 128 balast, 64 sensör veya balast ve sensör birlikte kullanılabilme imkanı mevcuttur.
-İzin verilen maksimum DALI hattı besleme akımı 200 mA’dir.
DALI Veri Yapısı
DALI veri yapısı olarak 64 adede kadar cihaz ve armatürü ayrı ayrı adreslemesinin yanı sıra, durum bilgisi ve çeşitli ayarlanabilir değişkenler (dim etme süresi , dim etme hızı vb.) sağlayan 19 bitlik veriyi içerir.
DALI İle Gruplama
Çalışma senaryosuna göre 3 farklı grup oluşturulup her bir senaryoda ilgili gruptaki armatürler farklı ışık seviyelerinde veya aynı ışık seviyesinde çalıştırılabilirler.
Kullanıldığı Aydınlatma Türleri
-Flouresantlar
-Fluoresant Kompaktlar
-Holojenler
-LED
Sahne Aydınlatmasında, DALI
DALI çok fonksiyonlu olarak kullanılmaktadır. Bulunduğu mekanda her aydınlatma sistemi için ayrı bir aydınlatma seviyesi uygulayabilir. Özellikle tercih edilen mekanlar ise :,
-Konferans salonları
-Mimari salonlar
-Tarihi eser aydınlatmaları
-Sinama salonları
Aydınlatma sistemlerinde kullanılan fazla enerjiyi kontrol etmek ve enerji verimliliğini sağlamamız için hemen her ortamda kullanılan Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Sistemi kısaca DALI kullanmamız gerekmektedir. Enerjiye olan ihtiyacımız her geçen gün kat ve kat artmaktayken aydınlatma sistemlerinde de kullanılan enerjiden tasarruf ederek ileri tarihlerde ön görülen enerji açığını kapatılabiliriz.
Kaynaklar:
wago.com
digikey.com