Sn. antirifiston
Mekanik sayaçlarda dediğiniz gibi gerilim ve akım bobini mevcuttur. Bunlar indüksiyonlu motorların çalışmasına benzerler. Akım ve gerilim bobininin ürettiği manyetik akı dönen alüminyum diski keser. Bu manyetik akılar diski keserken (nasıl ki üzerinden akım geçen iki tel bir birine kuvvet etkirse) oluşturdukları akımlar bir birlerine Bio-Savart yasası uyarınca kuvvet etkiyerek diske bir döndürme momenti kazandırırlar. Yalnız aktif enerjiyi ölçen mekanik elektrik sayaçlarında gerilim bobinin kosinisfi ayarı denen bir ayarla gerilim bobinin manyetik akısı gerilime nazaran 90 derece geri fazda ve gerilimin değeriyle orantılı olur. Bunu sağlamak için de gerilim bobinin bulunduğu paralel manyetik devreye alüminyum levhacıklar konur. Böylece paralel manyetik devrelerde girdap akımları sağlanır ve böylece gerilimin, gerilim bobininin manyetik akısından 90 derece önde olması sağlanır.
Akımla gerilim arasında q faz farkı olsun. Basite indirgenmiş indüksiyonlu ölçü aletleri için geçerli olan denklemden elde edilmiş durumunda diske etkiyen döndürme momenti;
m = K x U x I x Sin(q+90) = K x U x I x Cos(q) = K x P olur. (K: gerilim ve akım manyetik akılarını akım ve gerilimle ilişkilendiren katsayı) (P: aktif güç) Bu denklemin daha detaylısını ve dediğim levhacıkların konduğu yeri çizimle anlatan yayınlar mevcut. Ayrıca halk arasında Mıknatısı kullanma da bir yöntemdir, duymuşsunuzdur mutlaka(!!)
Böyle bir sayaç doğru kalibre edildiyse reaktif, mesela kapasitif akımda dönmez, diğer yüklerde faz açısı ne olursa olsun sadece aktif gücü ölçer. Ama eğer dediğim gibi gerilim, gerilim bobinin akısından 90 derece önde değil de başka bir değerde ise ölçme artık aktif enerji ölçümü olmayacak ve hatalı olacaktır.
Bu cihazların en önemli hata kaynakları sıcaklık ve frekans değişimleridir. Sıcaklık elektriksel dirençleri değiştirerek "K" katsayısını değiştirir. Frekans ise empedansları ve faz açılarını değiştirir.
Piyasada sayaçlarla ilgili çok faydalı bir kaç kitap mevcut. Kısa ama forum için oldukça uzun bu yanıtın eksik veya düzeltilecek kısımları için gereken uyarılar yapılırsa sevinirim.
Teşekkürler.
