Kaçak Akım Rölesi

[Torun Elektrik]

Merhaba saygı değer meslektaşlarım. Malümunuz elektrikçilerin en büyük baş ağrısı Kaçak Akım Rölesi. Sizinle bir fikrimi paylaşmak ve sizinde fikirlerinizi almak istedim. Mesela bir evde topraklama olmasa kaliteli bi K.A.R. olsa, kaçak yapan bir fırına dokunulduğu zaman bence K.A.R. atar, çünkü insanın üzerinden 30 mA' in üzerinde bir akım geçecek ve K.A.R. atacaktır. Birde tersini düşünelim. K.A.R. yok, ama sağlam topraklama var. Fırında oluşan kaçak akım toprağa akıp duracak insanı çarpmayacak. Ancak toprak yeni ve sürekli alıcı durumuna geçeceğinden faturalar kabaracak doğru mu. Yorumlarınızı bekliyorum.

 

[Öğretmen27]

Merhaba ustam. Dediklerinize katılıyorum. Ayrıca topraklamanın ömrünü KAKR uzatır diye düşünüyorum. 30 ma toprağa aktıgı anda KAKR açar. Öteki türlü kaçak akım sürekli toprağa akacağı için topraklama kazığının direnci artarak topraklama vazifesinin daha çabuk yitireceğini düşünüyorum.
Elbetteki KAKR olmazsa kaçak akımın değerine göre az veya çok faturaya yansıması lazım.
Nihayetinde bulmuş oldugum bazı arızalarda faz eski tip peşel boruya temas sonucu akarak fatura artmasına sebebiyet veriyordu. Bu tür arızalara da denk gelmedim değil.

 

[Murat]

Sağlam topraklama ve Kaliteli kaçak akım ikiside gerekli;

Evde topraklama olmazsa biri çarpıldığı zaman atar. Evde topraklama varsa arıza durumunda hiç kimse çarpılmadan enerji toprağa akar ve kaçak akım rölesi enerjiyi keserek asıl görevini yapmış olur.

 

[Hırçın 41]

1)Tesisatta Kaçak akım rölesi olmayışı büyük tehlike yaratır. Hiç unutmam serviste çalıştığım yıllarda enteresan bir arıza gelmişti arıza bildirimi şöyleydi Arayan Laz bir bayan (evde bakıcıymış) uyyyy uşağum banyoya adım atıyorum titretiyor hemen geri adım atıyorum ev sahibini aradım çamaşır makinesi cereyan kaçıyor olabilirmiş acil gelin yavrum, evde tek tuvalet banyoda tuvalete ciremiyrum
Teknisyen arkadaşla gittik, çamaşır makinesi girişindeki filtre kondansatör atlamış gövdeye kaçak veriyor zemin ıslak elektrik kaçağı zemine yayılmış.
2)Kaçak akım rölesi var ama topraklama yok demek silah var ama mermi yok demek gibi birşeydir Şansınız varsa yukarıda verdiğim örnekteki kaçak akım röleyi açtıracak seviyeye ulaşmışsa açtırır, kaçak gövdede bekliyorsa temas ettiğiniz anda röle açtıracaktır ancak bu duruma size hasar verdirme riski vardır burada vücut direnciniz temas yüzeyiniz riskin miktarını belirler, kaçak akım rölesi olup topraklama olmayan sistemde direk temasta çarpılıp kolu şişerek ödem yapan usta gördüm.
3)Kaçak akım rölesinin açtırabilmesi için gerekli topraklama direnc çok yüksektir bu büyük avantajdır, sisteminizdeki topraklama tesisatı kontrol edilmeli ve her yıl ölçümü yapılmalıdır.

 

[Torun Elektrik]

Görüşlerinizi almak için sadece bir kurguydu. Birde ikinci olayda yani; K.A.R. yok ama topraklama var ve aletin gövdesinde elektrik kaçağı var ama toprağa akıp duruyor, bu durumda alete dokunanı elektrik çarpar mı? Ben çarpacağını tahmin ediyorum.
Size birde askerde yaşadığım bir olayı anlatayım. Ben bölüğün elektrikçisiydim bize bağlı bir karakolda elektrik kaçağı meydana gelmiş, ilk önce bana söylenmesi gerekirken her nasılsa ilçedeki yani taburdaki elektrikçiyi çağırmışlar sonra o arızayı bulamamış ilden tugayın elektrikçisini çağırmışlar her ikiside gelmiş arızayı bulamamış ve kendilerince kabloları izole bantla sarıp sarıp gitmişler. En son beni çağırmışlar gittim. Tek katlı gecekondu tarzı bir bina, yaklaşık 15 gündür askerler binada nereye dokunsalar elektrik çarpıyormuş. Tuvaletlerde musluklara dokunamayıp poşetle eldivenle kullanıyorlarmış, artık bu duruma alışmışlar hatta eğlence bile olmuş. Bildiğiniz duvarda kontrol kalemi kuvvetlice yanıyor, karakolun betonlarına biriken yağmur sularında da yine kontrol kalemi yanıyor. Köpeği çağırdılar hayvancağız betona kadar geldi ve başladı titremeye, çevredeki bataklıktan kurbağayı getirip betona bırakınca hayvan yazılıp kaldı. Elimde sadece kontrol kalemim vardı. Sigortaları tek tek indirerek süze süze geldim bir odanın floresan lambasına kadar, lambaya faz direk verilmiş, nötür anahtarın üzerinden verilmişti. Faz nasıl olduysa eski çürük tesisattı binanın demirine temas etmişti, hem temasını kestim hemde olması gerektiği gibi fazı anahtarın üzerinden geçirdim arıza halloldu. İmkasızlıklar içinde zorlu bir arızaydı. Binanın kiremitlerinde bile beni hafiften titretiyordu. Şimdi aklıma şu geliyor, acaba kaçak elektrik bina üzerinden toprağa nasıl akıp kaybolmamış ki.

 

[Hırçın 41]

Görüşlerinizi almak için sadece bir kurguydu. Birde ikinci olayda yani; K.A.R. yok ama fopraklama var ve aletin gövdesinde elektrik kaçağı var ama toprağa akıp duruyor, bu durumda alete dokunanı elektrik çarpar mı? Ben çarpacağını tahmin ediyorum.
Size birde askerde yaşadığım bir olayı anlatayım. Ben bölüğün elektrikçisiydim bize bağlı bir karakolda elektrik kaçağı meydana gelmiş, ilk önce bana söylenmesi gerekirken her nasılsa ilçedeki yani taburdaki elektrikçiyi çağırmışlar sonra o arızayı bulamamış ilden tugayın elektrikçisini çağırmışlar her ikiside gelmiş arızayı bulamamış ve kendilerince kabloları izole bantla sarıp sarıp gitmişler. En son beni çağırmışlar gittim. Tek katlı gecekondu tarzı bir bina, yaklaşık 15 gündür askerler binada nereye dokunsalar elektrik çarpıyormuş. Tuvaletlerde musluklara dokunamayıp poşetle eldivenle kullanıyorlarmış, artık bu duruma alışmışlar hatta eğlence bile olmuş. Bildiğiniz duvarda kontrol kalemi kuvvetlice yanıyor, karakolun betonlarına biriken yağmur sularında da yine kontrol kalemi yanıyor. Köpeği çağırdılar hayvancağız betona kadar geldi ve başladı titremeye, çevredeki bataklıktan kurbağayı getirip betona bırakınca hayvan yazılıp kaldı. Elimde sadece kontrol kalemim vardı. Sigortaları tek tek indirerek süze süze geldim bir odanın floresan lambasına kadar, lambaya faz direk verilmiş, nötür anahtarın üzerinden verilmişti. Faz nasıl olduysa eski çürük tesisattı binanın demirine temas etmişti, hem temasını kestim hemde olması gerektiği gibi fazı anahtarın üzerinden geçirdim arıza halloldu. İmkasızlıklar içinde zorlu bir arızaydı. Binanın kiremitlerinde bile beni hafiften titretiyordu. Şimdi aklıma şu geliyor, acaba kaçak elektrik bina üzerinden toprağa nasıl akıp kaybolmamış ki.

Kaçak akım rölesi olmayan topraklaması olan sistemde kaçak akımın sigortayı attırıp attırmaması tamamen dirençle alakalı bir olaydır elektrik akımının yayılırken izlediği yol direnci önemlidir topraklama yoksa direnç büyük olur toprağa ulaşamayan kaçak akım her yere yayılır. Verdiğiniz örnekte yapının temel topraklaması olsaydı ve yayılma güzergahındaki direnç+topraklama direnci küçük değerde olsaydı sigortayı açtıracak büyüklükte bir kaçak akım oluşurdur.

 

[Öğretmen27]

Sn. @YaşlıUzman ustamız çok güzel açıklamış. Ben de birkaç ekleme yapayım.
Neden topraklama bakır kazıklara, bakır levhalara yapılıyor? Direnci düşük olduğu için. Çünkü kaçak olduğu zaman kaçak direnci düşük olan bakıra oradan da toprağa akar gider. Demir boruya, inşaat şişlerine yapılmaz. Çünkü bu malzemelerin direnci fazla. İsterseniz gümüşten kazık yaptırıp topraklama yaptırırsanız daha iyi olur. Gümüşün direnci bakıra göre daha düşük.
Neden nötr elimizi vurduğumuzda çarpılmayız? Çünkü akım direnci düşük olan yere akar. Nötr direnci bizim direncimizden daha fazla olsaydı akım nötr üzerinden değil bizim üzerimizden akıp gider ve çarpılırdık.
Bir düşüncenize katılamam çünkü iyi topraklama olan yerde kaçak toprağa akar ve biz elimizi vursak bile çarpılmamamız gerekir. Kaçak akım rolesini yok sayarsak topraklamanın iyi olduğunu düşünürsek nasıl olurda kaçak toprağa akmayıp benim üzerinden akıp beni elektrik çarpacak? Topraklamanın hiç bir anlamı kalmaz.
Yaşamış oldugunuz tecrübenize benzer bir olayı abimlerin evinde yaşadık. 2. kat yeni yapılmış. 2. katın banyosunu kullanırken yer süzgecinin (sifonun) oldugu yerde titretecek kadar elektrik çarpıyormuş kendilerini. Hemen banyonun altındaki 1. katın olduğu yere baktım. 1. katın banyosunu yıkmışlar yanındaki odaya dahil etmişler. 1. katın eski banyosunun aydınlatması sizin olaydaki gibi faz direkt gitmişti. Eski banyonun aydınlatması yoktu lamba duyuna giden kablolar duruyordu fazı direkt vermişlerdi.