sevgili arkadaşlar,
forumda aynı başlık var mı diye araştırdım lakin bulamadım. alternatif akımdaki dalga tiplerinin (örneğin triangular, sawtoothed waveforms) farklı olabilmesindeki gaye nedir? yani neden sinüs tipi veya üçgen, testere dalga tipleri var? daha açık ifade ile, sinus dalga tipi yerine testere dalga tipi kullanılmasının sebebi nedir? rica etsem, bunların kullanıldıkları projelerle ilgili bir kaç örnek verebilir misiniz veyahut bu farklılıkları anlayabilmem için bir kaynak önerebilir misiniz?
teşekkürler.
Merhaba.Bakın,sinüs,kare,dikdörtgen,trapez,testere,vb.çok çeşitli dalga formları çok çeşitli elektronik devre yapılarıyla da ortaya çıkarılabilir.Bazıları iç devre yapılarında,bu dalga şekliyle devrenin sadece bu kısmı çalışacağı gibi (Tv’ler gibi) yalnızca özel devre kısmında bu formları osiloskoplarla özel olarak da görmek ve tespit edebilmek mümkün olabilir.
Alternatif akım üreteçleri (Alternatör,ups,osilatör,vb.) doğal olarak sinüs dalgası çıkışlıdırlar.Ups’lerin gereçek sinüs çıkışlı olanları bildiğimiz gibi modifiye sinüs çıkışlı olanlarından daha maliyetlidir,özel elektronik devre yapısı nedeniyledir bu durumları.Doğru akım üreteçleri (Fırçalı dinamolar,fırçasız 3 fazdan diyot doğrultmalı alternatörler,
Şebeke trafosundan ac/dc doğrultma yapan köprü diyotlar,vb.) dalgalı dc akımı çıkışlıdırlar.Bu çıkışları tam dc’ye çevirmek için genellikle pi filtre devresi özel olarak kullanılır.
Bunlar üreteçlerin doğal çıkışlı olan bu özel sinüs veya dalgalı dc şeklinde olan dalga şekilleridir.Kare dalga,testere dişi dalga şekilleri ise özel elektronik devrelerce üretilebilir ve kendi aralarında biri diğerine yine özel devre yapıları ile dönüştürülebilir.Bir osiloskop ekranında çok çeşitli dalga formalrını ayni anda görebilmek amaçlı bir multisviçle pattern (Sinyal) jeneratöründen üretilip gelen bu çok çeşitli dalga formları ekrandan izlenebilir.Buradaki üretim amaçaları ise görsel bir eğitime yöneliktir çok özel olarak.
Kare dalga üretim kaynaklarına astabil multivibratörleri,bu yapının özel bir yonga (entegre) içine dahil edildiği özel entegreleri (NEC555,CD4047,vb.) verebiliriz.Smps’lerde ise smps trafosundan önce mosfetleri PWM ile şebeke voltajının değişimine göre çıkışı sabit tutabilmek amaçlı çalışan mosfet sürücü entegreleri bulunur yine feed back (geri besleme) ‘ye sahip olan,çok özel bir iç devre yapısına sahip bulunarak bu mümkün olur.
Sinüs dalgası üreten normal yapıdaki sıradan elektronik osilatörler eğer kuvars kristalli (XTAL) olarak çok kararlı olarak da bu kristalle çalıştılırlarsa,bu çıkışları üçgen dalga formunda olur.Pals ve osilatör devrelerinden Schmitt-trigger tetikleyici devresi ile sinüs giren dalga şekli tam kare dalga olarak çıkacaktır.(Transistör ve entegreli olan yapılarında) Boost strobe ise giren kare bir dalgadan testere dişi dalga üretir.Kırpıcı devresi negatif ve pozitif alternasataki tepe noktalarını kırpmış olur.İntegral devreleri girişteki kare dalganın integralini alarak üçgen (Testere) çıkışlı bir dalga şekline çevirir.Kenetleyici (Clamper) devresi kare dalganın en üst ve en alt seviyesini sabit bir gerilimde tutar.
Bu örneklerden de çok iyi görüldüğü gibi elektronik devrelerde elektronik osilatörlerle yapay,alternatörlerle çok doğal olan bu gerçek sinüs formu elde edilebildiği gibi,bir form başka bir forma çok kolaylıkla,bu çok özel elektronik devre yapıları sayesinde (Örneğin tv gibi elektronik uygulamalarda) genel iç yapı içinde birbirine dönüştürülebilmektedirler.Sanırım bu konuda biraz yardımcı olabilmişimdir.Kolay gelsin.
