Adaptör hakkında merak ettiğim

[pavukdasic]

Merhaba
ben elektroniğe yeni başladım. Sürekli farklı farklı kitaplar okuyor ve videolar izliyorum. Bazen kafama takılan şeyler oluyor. Mesela prizdeki elektriğin telleri bir birine deyince patlıyor ve şartel atıyor. Merak ettiğim AC'yi 9v veya 12v kadar indiren bir adaptördeki DC kablalarını bir birine değdirirsek aynısı olur mu? Olmaz ise ne olur?

 

[burakvara]

Merhaba
ben elektroniğe yeni başladım. Sürekli farklı farklı kitaplar okuyor ve videolar izliyorum. Bazen kafama takılan şeyler oluyor. Mesela prizdeki elektriğin telleri bir birine deyince patlıyor ve şartel atıyor. Merak ettiğim AC'yi 9v veya 12v kadar indiren bir adaptördeki DC kablalarını bir birine değdirirsek aynısı olur mu? Olmaz ise ne olur?

adaptör eğer yüksek akımlı ise adaptörün korumasıda yok ise kısa devreden dolayı adaptör yanar patlamalar olur yanmadan dolayı ama öyle yüksek akımlı olmaz sa hiç bir şey olmaz yani akım 1 amper gibi olursa sadece adaptör kısa devre olmuş olur.

 

[binbaşı]

Merhaba.Evet,2 farklı yapıdaki elektrik kaynağının (Ac şebekesi ve adaptör dc çıkışında) bir kısa devrede çok farklı olan davranışlarını sormuşsunuz.

220 vac akımdaki kısa devrelerde I=V/R ohm kanununa göre kısa devrede bu esnada akımınn geçtiği tel (kablodaki) R direnci 1 ohm ise I=220/1 'den 220 amper,0.5 ohm ise 440 amper,0.1 ohm. ise 2200 amper akım geçer ve geçen bu akım zayıf kesitli yerleri anında ısıtıp erittiği gibi sigorta da anında atar çok doğal olarak.Burada şebekeden gelen ac akımı hem voltaj, hem de amper bakımından 12-24-48 volt dc.'li düşük kaynaklara göre skaler bir büyüklük (volt) olarak daha büyüktür.Bu yüzden I=V/R formülünde ayni kablo (örneğin 0.75'lik bir kesitte) kullanılsa bile 12 volt dc. deki hasardan 220 volt ac'deki hasar çok fazla büyüktür.

Dc olarak 9-12 volt çıkış alınan bir adaptörün amperi 0.5-1 amper civarındaysa bu amper kabloyu kısa devrede pek de yakamaz,kendi trafosu,diyotları içten çok ısınıp bir süre sonra trafosu patlar.Ama amper örneğin 3-4-5----10...-20-...30-...50 amper dolaylarında epey yüksek olduğunda,çıkışında da 0.75 kablo kesiti tam varsa (Yüksek amperajlı kablo bu akım iletilirken yoksa eğer) bu amper artış oranında bunu karşılayacak K.K.K(Kısa devre koruması) veya içten (Veya adaptör dışında monteli) olup belirli amperde de atacak bir cam sigortası hiç bulunmuyorsa,kablo yalıtkanlarının yanmasıyla (Trafo patlamadan çok evvel) bir yangın çıkarması riski her zaman bulunur.Ancak 220'ye göre I=12/1 olup sadece 12 amper bu kısa devrede kablo bu anda 1 ohm'a karşılık gelirse tam geçmiş bulunur.(Adaptör 12 amper ve üzerindeki amperi veriyorsa)

Yani sonuç olarak hem Şebeke akımı kısmında,hem de dc akım kaynaklarının bu kullanım kısmında, gerekli güvenlik elemanları (Sigorta,elektronik bir sigorta yani K.K.K,vb.) hiç bulunmuyorsa hem kablolarda yanma,eriyerk iç iletkende bir kopma açısından olacak zarar açısından,hem de yangın riski açısından tehlikeler her zaman bulunacaktır.Kolay gelsin.

 

[pavukdasic]

#binbaşı hocam, çok detaylı anlatmışsınız. Çok teşekkürler.
Bu soruyu şundan dolayı sordum:
1. Merak
2. Adaptör ile ilgili bir sorun yaşadım.
Şöyle anlatayım. Harici bir diskim var. Adaptörü 12v 2 Amper. Bir gün Adaptörü takarken prizin dişinin tekinde patlama oldu (yani prize takılan dişin temas etmesiyle). Sigorta attı. Şimdi bu kısa devrenin sebebinin birçok ihtimali olabilir diye düşünmeye başladım şimdi. İhtimaller arasında Hardisk'in içindeki kısa devreden dolayı bile böyle bir şey mümkün olabilir mi?

 

[binbaşı]

#binbaşı hocam, çok detaylı anlatmışsınız. Çok teşekkürler.
Bu soruyu şundan dolayı sordum:
1. Merak
2. Adaptör ile ilgili bir sorun yaşadım.
Şöyle anlatayım. Harici bir diskim var. Adaptörü 12v 2 Amper. Bir gün Adaptörü takarken prizin dişinin tekinde patlama oldu (yani prize takılan dişin temas etmesiyle). Sigorta attı. Şimdi bu kısa devrenin sebebinin birçok ihtimali olabilir diye düşünmeye başladım şimdi. İhtimaller arasında Hardisk'in içindeki kısa devreden dolayı bile böyle bir şey mümkün olabilir mi?

Hayır,kanımca harici HDD’in kendi içinden bu durum oluşmuş değil de adaptörün içinden olma ihtimali daha yüksek görünüyor.Adaptörün 220 vac giriş kısmında bir sorun (Bu bir smps adaptörü ise köprü diyotlardan birindeki bir kısa devreyle,normal trafolu ise bu küçük trafonun primer sarımlarındaki kısa devrede,vb.) direk 220 vac kısmında oluşan kısa devreyle bir patlamaya neden olur.Benzer olarak örneğin tasarruf ampullerinin elektronik balastında köprü diyotlardan birindeki bir kısa devre olayı da sigortaları direk attırır.(Elektronik balastın varsa cam sigortası ve evin sigortası hemen atar,bu durumda)

Masaüstü pc kasası içinde bu psu’ya direk bağlı ve onun +5 volt,+12 volt dc. beslemesi ile çalışan işletim sistemindeki bir HDD' de içten elektriki olarak kısa devre olmasında, psu’nun kısa devre koruması olayıyla akımı otomatik keser,ama evin veya psu’nun bu cam sigortası genellikle de atmamış olur,kendi tecrübelerime dayanarak.Harici harddisk için de smps adaptörlüyse aynisi geçerli olabilir.Ancak toprak hattıyla birlikte topraklı fişle,topraklı prize giren bir smps adaptörü için ise,bir toprak-faz kaçağı (Gövdeye oluşan faz kaçağı) durumunda hem K.A.K.R.(kaçak akım rölesinin) hem de sigortanın düşmesi kesindir.Kolay gelsin.

 

[by lent]

Hata tanımın yanlış, adaptör uçlarını kısa devre ettiğinde hardiske arıza gitmez geri yani adaptör içine zarar verir, bu bakır yolu yakma koparma olur kond veya diyot arızası olur artık neresi inceyse. Açıp foto yçek yükle, olmadı yeni adaptör al kullanmaya devam et.