Dersimizin konusu: Alternatif akım motorlarına neden yol verme metodları uygulanır
Kaynak1;
ASENKRON MOTORLARA YOL VERMEK:
Asenkron motorlara çeşitli metotlarla yol verilir.Bunun nedeni ilk kalkınma anında çektikleri yüksek akımdır.Asenkron motorlar ilk kalkınma anında normal çalışma anının 4-8 katı kadar akım çekerler.Rotor dönmeye başladığı an bu akım azalarak normal seviyesine düşer.Akımının normale dönmesi yaklaşık olarak 3-5 saniye süreceğinden kalkış akımı sargılara bir zarar vermeyecektir.
Asenkron motora ilk anda
Şebeke gerilimi(U)uygulandığında rotor üzerinde bir dönme hareketi oluşmadığı için zıt e.m.k 0’dır.Rotor belli bir q açısıyla kesildiğinde üzerinde Ez=Em x sin q formülüne göre bir zıt e.m.k oluşacaktır.Bu da rotorda bir dönme hareketinin oluşmasına neden olacaktır.Rotordaki dönme hareketini n (devir sayısı) ile ifade edersek Ez=K x Q x n formülüne göre,devir sayısı arttıkça zıt e.m.k büyüyecektir.Zıt e.m.k.’nın büyümesi Iy=U-Ez / Z formülüne göre motorun çektiği akımın azalmasına neden olacaktır.(Burada (Z)empedans sabittir.)
Küçük güçlü asenkron motorların çekecekleri kalkış akımları ihmal edilebilecek değerlerde olacağı için enerji iletim hatlarında bir gerilim düşümüne neden olmazlar.
Fakat büyük güçlü asenkron motorlara direk yol verildiğinde ilk kalkınmada çekeceği akım çok büyük olacağı için aşırı gerilim düşümüne neden olurlar. Gerilim düşümünü azaltmak için kesiti büyütmek ekonomik olmayacaktır hele hele devreye girip çıkma sıkılığı fazlaysa bu sargıların zamanla zarar görmesine neden olacaktır.
Örneğin 1,5 Kw’lık bir asenkron motorun normal çalışma akımı 3,7 A iken kalkış akımı 16,5 A’dir.75 Kw’lık asenkron motorun normal çalışma akımı 140 A iken kalkış akımı 980 A’dir.
Bu olumsuzlukların ve ani aşırı gerilim düşmelerinin önüne geçmek için 5 Kw tan büyük asenkron motorlara yol verme metotları uygulanır.Bu metotlar şunlardır:
1.Dirençle yol vermek
2.Oto trafosuyla yol vermek
3.Yıldız-Üçgen olarak yol vermek
4.Yumuşak yol vericilerle(Soft starter) ile yol vermek
5.Frekans değiştiricilerle yol vermek
6.Rotoru sargılı asenkron motorlara yol vermek
Bu bölümde inceleyeceğimiz tüm metotların temel gayesi motoru düşük akımla kalkındırmaktır. Günümüzde işletmelerde dirençle yol vermek ve oto trafosuyla yol verme yöntemleri çok az bir şekilde kullanıldığı için biz diğer metotları inceleyeceğiz.
Kaynak2;
1. KALKIŞ AKIMININ ŞEBEKE ÜZERİNDE ETKİSİ
Asenkron motorlarda enerjı verildiğindenormal devrine ulaşıncaya kadar normal akımının 3-6 katı kadar akımçekerler. Bu akıma kalkınma akımıı, yol alma akımı veya kalkış akımı denir.
Çalışmayan motora enerji verildiğinde statorda meydana gelen döner manyetik kuvvet çizgilerinin tamamı rotor çubuklarını keser. Rotorda endüklenen gerilim ve rotoriletkenlerinden geçen akım ilk anda en buyuk değerde olur. Rotor durduğundan motordaki zıt e.m.k' da en küçük değerdedir.Tıpki sekonderi kısa devre edilmiş transformatör gibi. Bu durumda statör döner alanı ile rotor döner alanı arasındaki kayma en buyuk değerdedir.Bu nedenlerden dolayı motor ilk anda şebeken en buyuk akımı çeker. Rotor dönmeye başlayınca statör döner alanı ile rotor devri arasındaki fark zamanla azalmaya başlar. Buna bağlı olarak statordan geçen veya motorun şebekeden çektiği akımda azalmaya başlar.
Motor kalkış akımının miktarı motorun gücüne ve kutup sayısına göre değişir.
5kw'ın üzerindeki motorlar için kalkış akımı, hem şebeke hemde kumanda devresindeki anahtarlama elemanlarının ( şalter, kontaktör,aşırı akım rölesi) kontaktör ve motor sargıları için zararlıdır. Şebekede gerilim düşümü ve gerilim dalgalanmalarına şalter- kontaktör- aşırı akım rölesinin kontaklarının çabuk yıpranmasına neden olur (bu nedenle süper ekonomi sağlar 
kim çıkarmış zaten yolverme metodlarını boşuna uğraşmışlar...) . Motorda ise fazla akımdan dolayı sargıların ısınarak yanmasına neden olur. Gücü 5 kw' ın altındaki motorlara direk yol verilir.
2. KALKIŞ AKIMINI AZALTMA YÖNTEMLERİ
a) Düşük gerilim yol verme: Bu yöntemle çalışmaya başlama boşta çalışan motorlarda uygulanır.Yük altında kalkınan motora uygulanmaz. Çünkü motora düşük gerilim verildiğinde döndürme momentide azalır. Yükü karşılayabilmek için motor şebekeden daha fazla akım çeker ve kalkınmaz.
Düşük gerilimle yol verme yöntemleri:
1. YILDIZ-ÜÇGEN YOL VERME
2. OTO TRAFOSU İLE YOL VERME
3. ON DİRENÇLE YOL VERME
4. MİKROİŞLEMCİLERLE YOL VERME
b) Rotoru Sargılı Asenkron Motora Yol Verme: rotoru sargılı asenkron motorlarda rotor sargılarına direnç eklemek süreti ile yol alma akımı, kalkınma momenti ve devir sayısı değiştirilerek yol verilir
Daha kaynak bolda gerek yok mantıklı teknik adam için az söz yeterli anlamayana davul zurna bile az gelir...
